Πώς τα αρχεία των μεγάλων οίκων μόδας διασφαλίζουν την υστεροφημία και την παρακαταθήκη τους

09:28 13/1/2025 - Πηγή: Bovary

Αυτή την εποχή, περισσότερο από ποτέ οι κορυφαίοι διεθνείς οίκοι μόδας, όπως οι Chloé, Gucci και Louis Vuitton διασώζουν το όνομά τους μέσα από τη δημιουργία ενός ιστορικού αρχείου, κρατώντας πολύτιμα σχεδιαστικά-κομμάτια κειμήλια της ξεχωριστής διαδρομής κάθε σχεδιαστή και του καλλιτεχνικού του οράματος.

Κατά τηνπερίοδο που νέα brands φύοντανδειλά-δειλά, η συστηματική φύλαξηπρωτοποριακών

σχεδίων και δημιουργιώνυψηλής ραπτικής δεν συγκαταλεγότανστις προτεραιότητές τους. Όμως, τώραπια, καθώς η μόδα και το statusτης μεταλλάσσονται και παγιώνονται ωςκαθοριστικοί φορείς της σύγχρονηςκουλτούρας, η διαιώνιση μιας επωνυμίαςμέσω ενός χαρακτηριστικού «κληροδοτήματος»,μιας πολιτιστικής συνεισφοράς είναιμέγιστης σημασίας, έτσι ώστε να συνεχίσεινα αποτελεί σημείο αναφοράς και για τιςεπόμενες γενιές.

Γι’ αυτόκαι είναι αναμενόμενο οι διασημότητεςνα φορούν όλο και συχνότερα αρχειακάκομμάτια στις εμφανίσεις τους στοκόκκινο χαλί, εκφράζοντας έτσι χαρακτήρακαι μια προσωπική φιλοσοφία όσον αφοράστο στιλ. Για παράδειγμα, η KylieJenner στην απονομή τωνΧρυσών Σφαιρών για το 2025, συνοδεύονταςτον Timothée Chalamet, επέλεξε να αναβιώσει τοαισθησιακό ‘90s lookτης Liz Hurley,φορώντας το αρχειακό chainmaildress του οίκου Versaceμια αποκαλυπτική ασημένια εξώπλατητουαλέτα, που συνεχίζει να προκαλείαίσθηση. Η Julia Robertsεν αναμονή της πολυπόθητης βράβευσήςτης με το πρώτο της Όσκαρ Α΄ ΓυναικείουΡόλου τον Μάρτιο του 2001 αναζήτησε κάτιδιαφορετικό επιλέγοντας μια ασπρόμαυρηvintage δημιουργία τουValentino, μια κίνηση που δενήταν τόσο διαδεδομένη στα ‘00s.Πιο πρόσφατα, η Zendaya στηνπρεμιέρα του Dune: Part Two υποστήριξε με τηνψηλόλιγνη φιγούρα της το εμβληματικόrobot suit από τη f/wσυλλογή του 1995 του Γάλλου «μάγου τουφουτουρισμού», Thierry Mugler…

Η τάση τόσομεταξύ αξιοσέβαστων οίκων με μακράπαράδοση όσο και ανερχόμενων brandsείναι να διατηρούν και να συλλέγουν τοδικό τους προσωπικό αρχείο, κρατώνταςανέπαφη την ιδιότυπη αισθητική τουςκαι δυναμώνοντας το πολιτιστικό τουςαποτύπωμα.

Για πολλούςσχεδιαστές και χρισμένους καλλιτεχνικούςδιευθυντές, ένα αρχείο χρησιμεύει ωςπηγή έμπνευσης αλλά και καινοτομίαςστηριζόμενης σε μια στέρεη βάση, τιμώνταςπάντα την πολύτιμη κληρονομιά μιαςεπωνυμίας. Κατά την άφιξή της στον οίκοChloé, η Chemena Kamali μελέτησε το αρχείο τηςμάρκας, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στιςδημιουργίες του Karl Lagerfeld από τα τέλη τηςδεκαετίας του 1970.

Το αρχείοτου οίκου δημιουργήθηκε το 2011 με αφορμήτην έκθεση «Chloé Attitudes» που διοργανώθηκεστο Palais de Tokyo στο Παρίσι. Την αμέσωςεπόμενη χρονιά, το αρχείο εμπλουτίστηκεμε σύγχρονα ενδύματα καθώς και με vintageκομμάτια, που περισσυλέχθηκαν μέσα απόδημοπρασίες και δωρεές. Στον οίκοBalenciaga, μια εγκεκριμένη ομάδα ασχολείταιόχι μόνο με την απόκτηση ρούχων καιαξεσουάρ, αλλά συλλέγει και άλλαντοκουμέντα, όπως έγγραφα, γλυπτά, είδησπιτιού και έπιπλα. Για τη μάρκα, αυτάτα κομμάτια θεωρούνται εξίσου σημαντικάκαθώς κάθε αντικείμενο αφηγείται μιαιστορία, επιτρέποντας τη βαθύτερηκατανόηση των τεχνικών που χρησιμοποιούσεο ίδιος ο μαιτρ της μόδας, Cristóbal Balenciaga.

«Το αρχείοέπαιζε πάντα ουσιαστικό ρόλο στην καρδιάτου maison μας», όπως ανέφερε στο αμερικάνικοL’Officiel οOlivier Bialobos, Αναπληρωτής ΔιευθύνωνΣύμβουλος, υπεύθυνος για την ΠαγκόσμιαΕικόνα και Επικοινωνία του οίκου Dior. Ηκαλλιτεχνική του διευθύντρια Maria GraziaChiuri βρήκε τον πυρήνα της έμπνευσής τηςγια τη ready-to-wearσυλλογή της για το Φθινόπωρο/Χειμώνα2024-2025 σε αρχειακά κομμάτια από το 1967.

Για τονFausto Puglisi, καλλιτεχνικό διευθυντή τουRoberto Cavalli, το αρχείο ξεκινά ως εργαλείοεκμάθησης. «Πάντα μου αρέσει να κοιτάζωτο μέλλον, αλλά η ομορφιά του να έχειςένα αρχείο είναι ότι σου επιτρέπει ναανακαλύψεις τις λιγότερο γνωστές πτυχέςτης δημιουργικότητας του ιδρυτή», όπωςεξηγεί. «Για παράδειγμα, τα ρούχα πουσχεδιάστηκαν στις αρχές της δεκαετίαςτου 1970, όταν ο Roberto περιόδευε στοSaint-Tropez και πρωτοπαρουσίασε την ιδέατου για τζιν κεντημένα με διαμάντια καισυνδυασμένα με μια δική του ανάγνωσητου φημισμένου μπροκάρ της Τοσκάνης».Το αρχείο του Cavalli βρίσκεται στο Μιλάνοκαι υπάρχει επίσης σε ψηφιακή μορφή.

Καθώς ταδιάσημα ονόματα της μόδας έχουν σχετικάπρόσφατα αρχίσει να συλλέγουν εντατικάαντικείμενα ιστορικής αξίας για τονοίκο τους, πολλές φορές αναθέτουν καισε ειδικούς συμβούλους με μεγάλο δίκτυοσυνεργατών να ανιχνεύσουν σπάνιες καισημαντικές δημιουργίες τους. Στο ΛοςΆντζελες, ο Ιταλός συλλέκτης Maurizio Donadiαναζητά vintage ρούχα εδώ και δύο δεκαετίες.«Στο παρελθόν, τα αρχεία ήταν συχνάανεπαρκώς και άτακτα οργανωμένα. Τώρα,υπάρχει πολύ περισσότερη προσοχή στηνκαταλογογράφηση», όπως μοιράστηκε μετο L’Officiel. «Η δουλειά μου βασίζεταικυρίως στην καθοδήγηση και διοχέτευσητης δημιουργικότητας, αλλά μου ανατίθεταιαπό οίκους και η ανάκτηση συλλεκτικώνpieces τους. Έχω ένα δίκτυοεξειδικευμένων ανθρώπων μεταξύ Αμερικής,Ασίας, Ευρώπης και Αφρικής, αν και οκαλύτερος τρόπος είναι η τυχαία εξεύρεσημέσα από σωρούς με λιγότερα σημαντικάαντικείμενα και η ταυτοποίηση αυτώνπου ξεχωρίζουν».

Το αρχείοτης Max Mara στην επαρχία Reggio Emilia γεννήθηκεαυθόρμητα χάρη στην πρωτοβουλία τηςΣυντονίστριας Μόδας Laura Lusuardi και έχειδομηθεί ως αυτόνομο έργο ονόματι BAI MaxMara-Corporate Archive and Library από το 2003. «Στο αρχείοσυνυπάρχουν πολλές οντότητες, τα Max Maraμοντέλα από τη δεκαετία του ‘50 έως καισήμερα, με σκίτσα όλων των συλλογών αλλάκαι vintage αντικείμενα που αγοράστηκανανά τον κόσμο κατά τη διάρκεια πολλώνερευνητικών μου ταξιδιών», αποκάλυψεη Lusuardi.

Ομοίως, τοαρχείο της Gucci «εδρεύει» στην καρδιάτου οίκου. Ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίαςτου ‘90 υπό τη δημιουργική διεύθυνσητου Tom Ford και βρίσκεται στη Φλωρεντία,όπου από το 2021, μια ειδική ομάδα ασχολείταιστοχευμένα με την έρευνα και την απόκτησηαντικειμένων, που ενθαρρύνουν τον αέναοδημιουργικό διάλογο μεταξύ παρόντοςκαι παρελθόντος.

Στη LouisVuitton, το παρελθόν είναι το προαπαιτούμενογια τον αυτοπροσδιορισμό και τη συνέχειαοίκου. Φέτος, συμπληρώνονται δέκα χρόνιααπό την παρουσίαση της Petite Malle, της πρώτηςτσάντας, που δημιούργησε ο Nicolas Ghesquière,όταν έκανε το ντεμπούτο του ως καλλιτεχνικόςδιευθυντής για τις γυναικείες συλλογές.Για να αναπτύξει το designτης, ο Ghesquière έκανε μια εις βάθος μελέτητων ιστορικών ταξιδιωτικώναποσκευών-μπαούλων, που διατηρούσε στοαρχείο του ο οίκος. Ειδικά για το μοντέλοτου 2014, ο σχεδιαστής εμπνεύστηκε απόένα μπαούλο από τα τέλη του 1800, ειδικήπαραγγελία για τον Βρετανό μαέστροLeopold Stokowski.

«Ο μόνοςτρόπος για να βρεις ιδέες είναι ναανατρέξεις στο παρελθόν», είχε δηλώσειη αείμνηστη Vivienne Westwood. Το πνεύμα τηςWestwood εξακολουθεί να εμφυσά με δύναμηκαι έμπνευση την ομάδα για την πνευματικήκληρονομιά της επωνυμίας της με επικεφαλήςτον σύζυγό της Andreas Kronthaler. Το αρχείοWestwood είναι ένας πυλώνας του DNA της μάρκαςστο Λονδίνο και η ομάδα της συνεργάζεταιστενά με ιστορικούς, συλλέκτες, μουσείακαι πολιτιστικά ιδρύματα για ναεπαληθεύσει τη γνησιότητα των αντικειμένωνπου βρέθηκαν και να διατηρήσει ένα υψηλόεπίπεδο ακρίβειας.

Ορισμένοιοίκοι είναι εξίσου αφοσιωμένοι στουςχώρους που φιλοξενούν τα αρχεία τους.Το Armani/Silos, ένας χώρος που δημιούργησεο Giorgio Armani στο Μιλάνο για εκθέσειςανοιχτές στο κοινό, έδωσε την ευκαιρίαστο να θεμελιωθούν δυναμικά τα πρώταχρόνια της πορείας του αρχείου, το οποίοαναπτύχθηκε το 1975, όταν η αρχειοθέτησηδεν ήταν ακόμη μια οικεία πρακτική.

Το ΜουσείοFerragamo στη Φλωρεντία, όπου οι επισκέπτεςμπορούν να θαυμάσουν το πλούσιο αρχείοτης μάρκας, έχει διαφορετική ιστορία.«Η ιδιοφυΐα του Ferragamo ήρθε σε εμάς χάρηστη σύζυγό του, Wanda και τα παιδιά του,που εργάστηκαν σκληρά για να διατηρήσουναυτό που άφησε πίσω του ο Salvatore μετά τονθάνατό του το 1960», όπως αναφέρει ηδιευθύντρια του μουσείου Stefania Ricci. «Τώρα,είναι σαφές σε όλους ότι η μόδα δεν είναιμόνο ένα ζήτημα εφήμερης εμπορικότητας,αλλά ένα πολιτισμικό φαινόμενο. Κάποιεςφορές λαμβάνουμε δωρεές, αλλά πιο συχνάη ομάδα μας κυνηγά ενδιαφέροντα κομμάτιασε διάφορες δημοπρασίες. Αυτή τη στιγμή,αναζητούμε κομμάτια από τη δημιουργικήπερίοδο του Salvatore στο Χόλιγουντ». Έναζευγάρι γόβες Ferragamo που ανήκαν στηνπριγκίπισσα Νταϊάνα αγοράστηκαν σεδημοπρασία έναντι 130.000 δολαρίων, αλλάο ανταγωνισμός είναι σκληρός καθώςπολλοί παθιασμένοι συλλέκτες μπαίνουνστο παιχνίδι.

Η Ιταλίδασχεδιάστρια Alberta Ferretti δημιούργησε μεπροσήλωση το αρχείο του brand της. «Ήμουνπάντα πολύ προσεκτική στο να διατηρήσωστην κατοχή μου εκείνα τα κομμάτια πουαποτέλεσαν ορόσημα στην καριέρα μου ωςσχεδιάστρια και επιχειρηματία», δηλώνει.«Είναι σημαντικό το να σταματάς και νααφιερώνεις χρόνο στην αρχειοθέτηση,όχι μόνο επειδή αποδεικνύει την εξέλιξημιας μάρκας, αλλά και επειδή αντικατοπτρίζειτις αλλαγές που συμβαίνουν μέσα στηνεταιρεία», συνεχίζει. Προσπαθώ να αναζητώτη σύγχρονη έμπνευση, όταν σχεδιάζω τιςσυλλογές μου, αλλά το αρχείο είναι έναεξαιρετικό σημείο εκκίνησης ότανδημιουργώ ρούχα για διασημότητες. Γιατα κοστούμια της Taylor Swift, για παράδειγμα,ξεκινήσαμε από τα αρχειακά ρούχα,προσαρμόζοντάς τα στην καλλιτεχνικήευαισθησία και στις ανάγκες της ωςνεαρής γυναίκας και performer.

Η Prada, απότην άλλη έχει συνεχώς το βλέμμα τηςστραμμένο στο μέλλον και οι CreativeCo-Directors Miuccia Prada και Raf Simons κοιτάζουν πίσωμόνο σε σπάνιες περιπτώσεις (η συλλογήΆνοιξη/Καλοκαίρι 2025 που έκανε το ντεμπούτοτης τον Σεπτέμβριο ήταν μια από αυτέςτις ιδιαίτερες στιγμές).

Ωστόσο, η προάσπιση της πολιτιστικήςτης κληρονομιάς είναι κεφαλαιώδουςσημασίας για τη μάρκα. Με την πάροδο τωνχρόνων, ο όμιλος έχει αφιερώσει ειδικούςχώρους στα γραφεία του στο Μιλάνο καιτη Valvigna για το ιστορικό του αρχείο, όπουφυλάσσονται ρούχα, υποδήματα καιδερμάτινα είδη. Όλα αυτά συμπληρώνονταιαπό δραστηριότητες εξωστρέφειας, πουαπευθύνονται στο κοινό, όπως η έκθεσηPradasphere II, που πραγματοποιήθηκε το 2023 στοΜουσείο Start στη Σαγκάη και στην οποίαεκτέθηκαν σημαντικά κομμάτια του αρχείουαπό το 1913 έως και πιο πρόσφατες συλλογές,επαναλαμβάνοντας την επιτυχία τηςπρώτης έκθεσης, που πραγματοποιήθηκετο 2014 στο Λονδίνο και στη συνέχεια στοΧονγκ Κονγκ.

Σε αντίθεσημε άλλους οίκους, εκείνος του Fendi είχεπάντα ως καθιερωμένη πρακτική το ναδιατηρεί τα πιο εμβληματικά κομμάτιατου. Η ομάδα για τη διατήρηση του αρχείοτου συμμετέχει ενεργά στην απόκτησηδημιουργιών από κάθε κατηγορία, ενώ ηεμπειρία τους μέσα στον οίκο τους έχειδώσει την ευχέρεια να εξακριβώνουν τηναυθεντικότητα των προϊόντων, συνδέοντάςτα ταυτόχρονα με την ανάλογη περίοδοκατασκευής τους. Οι τρέχουσες συλλογέςακολουθούν μια αυστηρή διαδικασία:μόλις τελειώσει ο κύκλος ζωής τους στακαταστήματα, επιλέγεται μια ομάδαεπίλεκτων κομματιών, ώστε να συμπεριληφθούνστο αρχείο.

Ο ιδρυτήςτης Etro, Gerolamo Etro, πάντα εκτιμούσε τησυλλογή διαφόρων αντικειμένων, έναπάθος που μοιράζονται τα παιδιά του καιθαυμάζει και ο σημερινός Creative Director MarcoDe Vincenzo. Στον τελευταίο όροφο των κεντρικώνγραφείων του Μιλάνου υπάρχουν δωμάτιαγεμάτα βιβλία και υφάσματα (τα παλαιότεραχρονολογούνται από το 1400), ενώ στηντοποθεσία τους στο Fino Mornasco, η Etro διατηρείχιλιάδες κομμάτια που χρονολογούνταιαπό το 1968, τη χρονιά που ιδρύθηκε η μάρκα.Τα κομμάτια προέρχονται κυρίως απόδημοπρασίες και από την απόκτησηολόκληρων συλλογών και αρχείωνκλωστοϋφαντουργικών εταιρειών διεθνούςέδρας. Τα τελευταία χρόνια, η ομάδα τουαρχείου έχει επικεντρωθεί στην αναζήτησηvintage αντικειμένων που θα αντιπαραβάλλονταιδημιουργικά με αυθεντικά αντικείμενατου οίκου.

Σε έναν κόσμο που μάχεται την κλιματική αλλαγή και την άνοδο της γρήγορης μόδας, η σημασία των αρχείων συνδέεται επίσης με την έννοια της βιωσιμότητας: κάτι παλιό μπορεί να ξαναγίνει νέο καθώς οι τάσεις έρχονται και παρέρχονται μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η εμβάθυνση στα ιστορικά αρχεία επιτρέπει επίσης σε παλιούς και νέους οίκους μόδας να εξελίξουν τη σημερινή τους παρουσία, ενθαρρύνοντας τη δημιουργία σύγχρονων και ποιοτικών κομματιών αλλά και πρακτικών που εγγυώνται την παρουσία τους στο μέλλον.

Διαβάστε περισσότερα στο bovary.gr