Με ποιες πολιτικές θα αντιμετωπιστούν οι χρόνιες αδυναμίες του αγροδιατροφικού τομέα

17:00 26/11/2020 - Πηγή: meatnews

Τις προκλήσεις ενώπιον των οποίων βρίσκεται στην Ελλάδα ο αγροδιατροφικός τομέας, αλλά και τις διαρθρωτικές αδυναμίες, όπως και τις δυνατότητες που έχει, αναλύει στο ειδικό Κεφάλαιο η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη. Υπενθυμίζουμε ότι πρόκειται για την πρόταση ενός συνεκτικού σχεδίου ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, με ανάλυση ανά τομέα και προτεινόμενες δράσεις, πολλές πλευρές της οποίας θα δούμε να υλοποιούνται στο εξής.

Η έκθεση παρουσιάστηκε την Τρίτη 24 Νοεμβρίου και στο σύνολό της μπορείτε να την βρείτε εδώ.

Παραθέτουμε

κατωτέρω την αναλυτική παρουσίαση της έκθεσηςγια τον αγροδιατροφικό τομέα:

Ο πρωτογενής τομέας(127) και ο παραγωγικός τομέας τηςαγροδιατροφής(128) έχουν στρατηγική σημασία για μια χώρα, καθώς πέρα από τηνοικονομική δραστηριότητά τους, συμβάλλουν στην επισιτιστική ασφάλεια τουπληθυσμού, ενισχύουν την περιφερειακή ανάπτυξη και έχουν σημαντικό ρόλο για τηδιατήρηση της ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος. Σε πολλές περιοχές αποτελούντην κύρια οικονομική δραστηριότητα για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Τέλος, ηδιατροφική παράδοση αποτελεί βασικό συστατικό της πολιτιστικής ταυτότητας καικληρονομιάς μιας περιοχής, με σημαντικές προεκτάσεις για τη δυνατότηταπροώθησης τοπικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές.

Δείκτες

Η αγροδιατροφή έχει αυξημένη σημασία για την ελληνικήοικονομία. Το 2017, η προστιθέμενη αξία που παράγουν ο πρωτογενής τομέας και ηβιομηχανία τροφίμων -ποτών ανήλθε σε 6,6% του ΑΕΠ (€11,8 δισεκ.), έναντι μέσουόρου 3,5% στην ΕΕ, έχοντας αυξηθεί από το 4,9% του ΑΕΠ το 2010 (Διάγραμμα 6.7).Περίπου το 50% προέρχεται από τον κλάδο της Γεωργίας, ενώ το μερίδιο τωνμεταποιητικών δραστηριοτήτων υπολογίζεται σε 43,6%, με το υπόλοιπο να παράγεταιαπό τον κλάδο αλιείας -ιχθυοτροφίας (5,9%) και δασοκομίας (0,6%).

Αντίστοιχα, στην απασχόληση το ποσοστό των εργαζομένωνπου απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα και στη βιομηχανία τροφίμων -ποτώνυπολογίζεται σε 14,9% το 2019 (583 χιλ. άτομα), έναντι 6,6% κατά μέσο όρο στηνΕΕ27 (Διάγραμμα 6.8). Το ποσοστό ήταν ιδιαίτερα αυξημένο τα χρόνια που είχεκορυφωθεί η ανεργία στη χώρα (16,8% το 2012), καταδεικνύοντας την ανθεκτικότητατου τομέα στις μεταβολές του οικονομικού κύκλου. Το 74% της απασχόλησης τουευρύτερου τομέα (432 χιλ. άτομα) αφορά τον αμιγώς αγροτικό κλάδο, ενώ ηβιομηχανία τροφίμων απασχολεί το 20,5% του εργατικού δυναμικού (120 χιλ.άτομα).

Στο εξωτερικό εμπόριο, ο τομέας της αγροδιατροφής είναιελλειμματικός (Διάγραμμα 6.9). Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της κρίσης, το έλλειμμαπεριορίστηκε αισθητά, στο €1,4 δισεκ. το 2017 από €3,1 δισεκ. το 2008, καθώς οιεισαγωγές των προϊόντων διατροφής σταθεροποιήθηκαν στο εύρος €6,0-€6,7 δισεκ.,ενώ οι εξαγωγές συνέχισαν να αυξάνονται (από €3,7 δισεκ. σε €5,3 δισεκ.).

Προκλήσειςκαι προοπτικές

Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στοντομέα της αγροδιατροφής, τα οποία στηρίζονται στην ποικιλομορφία της χώρας καιτην συνεπακόλουθη ποικιλία γεωργικών ειδών, τις ευνοϊκές συνθήκες του φυσικούπεριβάλλοντος στις πεδινές περιοχές της χώρας, στην ποιότητα και τη θρεπτικήαξία ενός σχετικά ευρέως φάσματος αγροτικών προϊόντων (ελιές, σταφύλι, όσπρια,εσπεριδοειδή και άλλα) και σε διατροφικές παραδόσεις που αναγνωρίζονταιδιεθνώς. Αυτά τα πλεονεκτήματα δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς λόγω σημαντικώνκαι χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών. Οι κυριότερες αδυναμίες είναι οι μικρές καικατακερματισμένες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, η χαμηλή παραγωγικότητα, ηαναποτελεσματική οργάνωση, η χαμηλή ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και εξοπλισμού,η ανεπαρκής επαγγελματική εκπαίδευση, το χαμηλό επίπεδο Ε&Α, η μεγάληεξάρτηση από επιδοτήσεις, και η ελλιπής προώθηση και branding των ελληνικών προϊόντωναγροδιατροφής.(129)

Μικρόμέγεθος αγροτικών εκμεταλλεύσεων

Κατά μέσο όρο στην Ελλάδα αναλογούν 6,6 εκτάρια ανάαγροτική εκμετάλλευση (Διάγραμμα 6.10). Με βάση τον συγκεκριμένο δείκτη, ηΕλλάδα βρίσκεται στην τέταρτη χαμηλότερη θέση στην ΕΕ-27, μετά τις δυο αμιγώςνησιωτικές χώρες (Μάλτα και Κύπρος) και τη Ρουμανία. Το μικρό μέγεθος τωναγροτεμαχίων στη χώρα οφείλονται στην ιδιαίτερη μορφολογία του εδάφους, τηνέλλειψη επαρκούς χωρικής οργάνωσης και στην επικράτηση παραδοσιακών προτύπωνκληρονομιάς και ιδιοκτησίας που οδηγούν σε εξαιρετικά μικρό αγροτικό κλήρο.

Χαμηλήπαραγωγικότητα

Η μικρή έκταση των εκμεταλλεύσεων οδηγεί σε ανεπαρκήμηχανοποίηση, χαμηλό επίπεδο χρήσης νέων τεχνολογιών και χαμηλή παραγωγικότητα.Ειδικότερα, η ετήσια αξία αγροτικής παραγωγής ανά εκτάριο ανέρχεται σε €1,7χιλ. στην Ελλάδα. Με βάση τον συγκεκριμένο δείκτη, η Ελλάδα βρίσκεται στη μέσητης κατάταξης των κρατών-μελών της ΕΕ (Διάγραμμα 6.11), σε αρκετή απόσταση απότους πρωτοπόρους, όπως η Ολλανδία (€12,9 χιλ.). Εξαιρετικά χαμηλή, ωστόσο,είναι η αξία παραγωγής ανά αγροτική εκμετάλλευση (μόλις €11,1 χιλ., έναντι €415χιλ. στην Ολλανδία, €287 χιλ. στη Δανία και €218 χιλ. στο Βέλγιο), λόγω τηςκατακερματισμένης δομής των εκμεταλλεύσεων, με τη χώρα να βρίσκεται στην τρίτηχαμηλότερη θέση στην ΕΕ μετά τη Ρουμανία και τη Μάλτα.

Ως αποτέλεσμα της χαμηλής παραγωγικότητας ανάεκμετάλλευση, το ποσοστό εκμεταλλεύσεων όπου τουλάχιστον το 50% της παραγωγήςκατευθύνεται για αυτοκατανάλωση (γεωργία ημιαυτοσυντήρησης) ανέρχεται σε 16,0%.Το ποσοστό εκμεταλλεύσεων ημιαυτοσυντήρησης είναι χαμηλό σε σύγκριση με τιςχώρες της Ανατολικής Ευρώπης και συγκρίσιμο με αυτό των χωρών της ΝότιαςΕυρώπης, ωστόσο παραμένει υψηλό σε σύγκριση με τις χώρες της Βόρειας καιΔυτικής Ευρώπης, όπου πρακτικά σε όλες τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις τομεγαλύτερο μέρος της παραγωγής έχει εμπορική χρήση.

Εξάρτησηαπό επιδοτήσεις

Η χαμηλή παραγωγικότητα έχει ως αποτέλεσμα και πολύ χαμηλό εισόδημα από παραγωγικές διαδικασίας για τα αγροτικά νοικοκυριά και αυξημένη ανάγκη για στήριξη των εκμεταλλεύσεων με επιδοτήσεις. Ειδικότερα, οι επιδοτήσεις της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα ανήλθαν σε €2,4 δισεκ. το 2019, ενώ οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις προς τον αγροτικό κλάδο διαμορφώθηκαν σε €135 εκατ. το 2018. Το άθροισμα των κεφαλαιακών και λειτουργικών ενισχύσεων ως προς την προστιθέμενη αξία που παράγει ο κλάδος ανήλθε το 2018 σε 45,4%, έναντι 31,2% στην ΕΕ (Διάγραμμα 6.12). Η υψηλή εξάρτηση από επιδοτήσεις, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αυτές προέρχονται κατά βάση από κοινοτικούς πόρους, αποτελεί σημαντική δομική αδυναμία του εγχώριου τομέα, ειδικά εάν λάβουμε υπόψη και τη στρατηγική για «εξωτερική σύγκλιση» που υπάρχει στη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, με βάση την οποία τα κονδύλια για χώρες όπως η Ελλάδα που λαμβάνουν υψηλότερες επιδοτήσεις ανά εκτάριο, θα μειώνονται διαχρονικά.

Λοιπέςδιαρθρωτικές αδυναμίες

Στις κυριότερες λοιπές διαρθρωτικές αδυναμίεςπεριλαμβάνονται:

•Χαμηλή ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και εξοπλισμού.Συνέπεια του μικρού μεγέθους των εκμεταλλεύσεων είναι και η ανεπαρκήςμηχανοποίηση. Η δαπάνη για Ε&Α στον αγροτικό κλάδο περιορίζεται σε €11 ανάεκτάριο, έναντι €33 στην Ευρώπη και €19 παγκοσμίως.(130)

• Ανεπαρκής επαγγελματική εκπαίδευση και δυσμενής δημογραφία. Ο αγροτικός τομέας αδυνατεί να προσελκύσει αρκετούς νέους ανθρώπους στο δυναμικό του. Το ποσοστό νέων ηλικίας 15 έως 29 ετών στους εργαζομένους του πρωτογενούς τομέα έχει υποχωρήσει σε 8% το 2017, από 10% το 2008 και αντίστοιχα το ποσοστό ατόμων ηλικίας 30 έως 44 ετών μειώθηκε την ίδια περίοδο σε 28% από 32%. Ως αποτέλεσμα της γήρανσης, αλλά και των προβλημάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης στη χώρα, το 39,1% των απασχολουμένων στον αγροτικό κλάδο στην Ελλάδα έχει απολυτήριο δημοτικού (έναντι 10,1% στο σύνολο της οικονομίας), ενώ 20,6% έχουν τελειώσει το γυμνάσιο (έναντι 8,7% στο σύνολο της οικονομίας).(131) Το ποσοστό των γεωργών που έχουν παρακολουθήσει κάποια επαγγελματική εκπαίδευση περιορίζεται σε 5,5%, έναντι 20,2% στην ΕΕ.(132) Η σχετικά μεγάλη ηλικία και το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης που χαρακτηρίζει τους απασχολούμενους στον κλάδο περιορίζει και τις δυνατότητες ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών και καινοτόμων τεχνικών.

•Αναποτελεσματική οργάνωση. Σε αντίθεση με πολλά επιτυχημέναπαραδείγματα του εξωτερικού, οι συνεταιρισμοί στην Ελλάδα δεν αποτέλεσανενώσεις παραγωγών επιχειρηματικού χαρακτήρα, αλλά μηχανισμοί διανομής εθνικώνκαι κοινοτικών πόρων και εργαλεία άσκησης πολιτικής πίεσης. Η απουσίααυτονομίας των συνεταιρισμών και η «πυραμιδωτή» δομή διοίκησής τουςχαρακτηρίζουν περισσότερο τη δραστηριότητα επαγγελματικών ενώσεων, παράοργανωμένων επιχειρηματικών σχημάτων. Ο ρόλος του συνεταιρισμού για τηνπροώθηση των γεωργικών προϊόντων στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα περιορισμένος-μόλις 8% των προϊόντων διακινούνται μέσα από συνεταιρισμούς στη χώρα, έναντι49% στην ΕΕ.(133)

•Ελλιπής καθετοποίηση και προώθηση ελληνικών σημάτων.Δυσανάλογα μεγάλο μερίδιο των ελληνικών αγροδιατροφικών προϊόντων πωλούνταιχωρίς τυποποίηση, με αποτέλεσμα να είναι μειωμένη και η προστιθέμενή τους αξία.Ένδειξη για αυτό το πρόβλημα προέρχεται από το υψηλό ποσοστό συμμετοχής τηςπρωτογενούς παραγωγής στην προστιθέμενη αξία του ευρύτερου τομέα αγροδιατροφής(50,0% στην Ελλάδα το 2017,έναντι 40,9% στην ΕΕ). Χαρακτηριστικό παράδειγμαείναι το ελαιόλαδο, όπου μόνο το 27% της ελληνικής παραγωγής τυποποιείται καιφέρνει εμπορικό σήμα, έναντι περίπου 50% στην Ισπανία και 80% στην Ιταλία.

Η ΚΑΠ για την περίοδο 2021-2027 αποτελεί μια ευκαιρία για την επανατοποθέτηση του εγχώριου τομέα αγροδιατροφής και την άμβλυνση των αδυναμιών του. Η νέα ΚΑΠ έχει στόχο να βελτιώσει τη δυνατότητα αντίδρασης στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή ή η ανανέωση των γενεών, συνεχίζοντας παράλληλα τη στήριξη των ευρωπαίων αγροτών για να εξασφαλιστεί βιώσιμος και ανταγωνιστικός αγροτικόςτομέας. (134) Οι στόχοι της όσον αφορά το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή είναι φιλόδοξοι και θα δοθούν κίνητρα στους αγρότες να τηρούν επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον γεωργικές πρακτικές. Η εισοδηματική στήριξη θα συνεχιστεί προκειμένου να εξασφαλίζεται ένα περιβάλλον σταθερότητας και προβλεψιμότητας για τους παραγωγούς, Έμφαση επίσης θα δοθεί στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών με α) την παροχή βοήθειας στις νέες γενιές γεωργών ώστε να ενταχθούν στο επάγγελμα, μέσω της καθοδήγησης των γεωργών νεαρής ηλικίας από περισσότερο έμπειρους, της ενίσχυσης της μεταφοράς γνώσεων από γενιά σε γενιά ή της ανάπτυξης σχεδίων διαδοχής, β) την ενθάρρυνση των κρατών μελών να πράξουν περισσότερα σε εθνικό επίπεδο, για παράδειγμα μέσω περισσότερο ευέλικτων κανόνων φορολόγησης και κληρονομιάς, ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση των γεωργών νεαρής ηλικίας στη γη και γ) τη θέσπιση αυστηρότερων απαιτήσεων για τους γεωργούς όσον αφορά την ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων, για παράδειγμα, με την παροχή χρηματοδοτικής στήριξης μόνο όταν συμμορφώνονται με τους κανόνες για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων ή αντιβιοτικών. Επιπλέον, το κέντρο βάρους της πολιτικής θα μετατοπιστεί από τη συμμόρφωση και τους κανόνες στα αποτελέσματα και στις επιδόσεις.

Σημαντικό ρόλο για τις προοπτικές του τομέα αγροδιατροφήςθα έχουν:

• ΗΣτρατηγική «από το Αγρόκτημα στο Πιάτο»,(135) η οποία αποτελείτμήμα της Πράσινης Συμφωνίας, και αποσκοπεί στη μετάβαση σε βιώσιμα συστήματατροφίμων τα οποία: α) θα έχουν ουδέτερο ή θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, β)θα βοηθούν στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και θα προσαρμόζονται στιςεπιδράσεις της, γ) θα αναστρέψουν τις απώλειες βιοποικιλότητας και θαεξασφαλίζουν την ασφάλεια των τροφίμων, τη δημόσια υγεία και την πρόσβαση σεεπαρκή, ασφαλή, θρεπτικά και βιώσιμα τρόφιμα, δ) θα διατηρούν τη διαθεσιμότητατροφίμων προσφέροντας δίκαιες οικονομικές αποδόσεις, ενισχύοντας τηνανταγωνιστικότητα του τομέα Τροφίμων της ΕΕ και προωθώντας το δίκαιο εμπόριο.Κεντρικός προωθητικός παράγοντας για την υλοποίηση της στρατηγικής θα είναι ηέρευνα και η καινοτομία.

• ΗΣτρατηγική για τη Βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030(136) θαλειτουργήσει παράλληλα με τη Στρατηγική από το «Αγρόκτημα στο Πιάτο» και τηνΚοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Επιχειρεί την αναστροφή της απώλειας τηςβιοποικιλότητας και καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη μπορεί νασυμβάλλει στην επίτευξη αυτού του στόχου, μέσα από δράσεις και δεσμεύσεις γιατην προστασία και την αποκατάσταση της φύσης στην ΕΕ.

Η εφαρμογή των στρατηγικών αυτών στη χώρα μας, μεδεδομένα τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά και τις αδυναμίες του αγροτικού τομέα,θα θέσει νέες προκλήσεις τα επόμενα χρόνια.

Προτάσειςπολιτικής

Η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει ο αγροδιατροφικόςτομέας στην Ελλάδα μπορεί να ενισχυθεί σημαντικά, με την εφαρμογή πολιτικών γιατην ανατροπή των χρόνιων αδυναμιών του, αντλώντας από καλές πρακτικές τουεξωτερικού. Η κατανομή λειτουργικών επιδοτήσεων και κεφαλαιακών ενισχύσεωναποτελεί πολύ ισχυρό εργαλείο που μπορεί να αξιοποιηθεί πληρέστερα για τηδιόρθωση των χρόνιων αδυναμιών του αγροτικού τομέα. Στο πλαίσιο τωνκατευθύνσεων και της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, η εισοδηματική στήριξηπρέπει να είναι στοχευμένη, λαμβάνοντας υπόψη συγκεκριμένα κοινωνικά, περιβαλλοντικάκαι αναπτυξιακά κριτήρια. Ειδικότερα, απαιτούνται δράσεις στις εξήςκατευθύνσεις:(137)

• Μεγέθυνσητων εκμεταλλεύσεων. Προς αυτή την κατεύθυνση, μπορούν να δοθούνενισχυμένα οικονομικά κίνητρα για συμμετοχή σε συνεργατικά σχήματα(επιχειρηματικές ομάδες παραγωγών και συνεταιρισμοί) και για αυξημένηκαθετοποίηση της αγροτικής παραγωγής (όπως ανάπτυξη μεταποιητικήςδραστηριότητας από αγροτικούς συνεταιρισμούς και ενίσχυση των προγραμμάτωνσυμβολαιακής γεωργίας). Επίσης αναγκαίες είναι νομοθετικές ρυθμίσεις πουαυξάνουν την αυτονομία, την εσωτερική οργάνωση και την επιχειρηματικήκατεύθυνση των συνεταιρισμών.(138)

• Εκσυγχρονισμόςτων εκμεταλλεύσεων. Η μεγέθυνση των εκμεταλλεύσεων αποτελείβασικό βήμα και για τον εκσυγχρονισμό των εκμεταλλεύσεων. Επιπλέον, σημαντικόρόλο για τις επενδύσεις σε σύγχρονο εξοπλισμό και καινοτόμες τεχνικές πρέπει ναέχουν και οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις προς τον αγροτικό τομέα.

•Βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού. Απαιτείται η συστηματικήδιεξαγωγή προγραμμάτων κατάρτισης που είναι εξειδικευμένες σε σύγχρονεςεξελίξεις στον τομέα της αγροδιατροφής. Επιπλέον, χρειάζονται κίνητρα για τηνπροσέλκυση νέων αγροτών, οι οποίοι έχουν υψηλότερη εκπαίδευση και καλύτερηανταπόκριση στην αξιοποίηση σύγχρονων μεθόδων παραγωγής και επιχειρηματικώνστρατηγικών.

•Ενίσχυση της συνεργασίας με πανεπιστήμια και την ερευνητική κοινότητα. Διεθνώς,η καινοτομία στον τομέα της αγροδιατροφής έχει ισχυρή δυναμική, όπωςαναδεικνύεται και από την ιδιαίτερα υψηλή παραγωγικότητα σε βορειότερες χώρεςτης Ευρώπης (όπως η Ολλανδία). Μέρος της υψηλής παραγωγικότητας σε αυτές τιςχώρες οφείλεται σε εισαγωγή καινοτομιών (όπως η γεωργία ακριβείας και η χρήσηρομποτικής) που έχουν προκύψει μέσα από τη στενή συνεργασία μεταξύ τηςπαραγωγής (αγροτικοί συνεταιρισμοί και ιδιωτικές εταιρείες) και της ερευνητικήςκοινότητας. Προς αυτή την κατεύθυνση, σημαντικά είναι τα μέτρα που οδηγούν σεισχυρότερο περιβάλλον νεοφυών επιχειρήσεων (startups) του τομέα αγροδιατροφής,καθώς και η πληρέστερη δυνατή αξιοποίηση του Αγροτικού Συστήματος Γνώσης καιΚαινοτομίας (ΑΣΓΚ) της ΕΕ. Η μελέτη και η εφαρμογή καλών πρακτικών από άλλεςχώρες προς αυτή την κατεύθυνση είναι απαραίτητο συστατικό της εγχώριαςστρατηγικής για την αγροδιατροφή.

• Αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων αγροδιατροφής. Τα παραπάνω μέτρα για αυξημένη καθετοποίηση, εκσυγχρονισμό, ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και καινοτομία θα βοηθήσουν και στην κατεύθυνση αύξησης της προστιθέμενης αξίας που έχουν τα προϊόντα αγροδιατροφής. Μείωση του κόστους και αύξηση της παραγωγικότητας μπορεί να επιτευχθεί με ορθή διαχείριση της φυτοπροστασίας, επιλογή πιστοποιημένων σπόρων υψηλών προδιαγραφών, ορθολογική αγορά γεωργικού εξοπλισμού και λιπασμάτων, αποτελεσματική άρδευση αλλά και τεχνικές όπως η συγκαλλιέργεια. Επιπλέον, προωθητικές δράσεις και στρατηγική marketing σε επίπεδο περιοχών και προϊόντων μπορούν να συνεισφέρουν στην κατεύθυνση προώθησης της τυποποίησης των προϊόντων και την περαιτέρω ανάπτυξη εγχώριων εμπορικών σημάτων (branding). Η συγκέντρωση πωλήσεων κάτω από κοινά εμπορικά σήματα και ενός εθνικού brand, θα οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη προώθηση των προϊόντων, συγκέντρωση παραγωγής, προσέλκυση χρηματοδότησης και μείωση του κόστους παραγωγής και διάθεσης. Θετικό αντίκτυπο μπορούν να έχουν και μέτρα για τη στενότερη σύνδεση της αγροδιατροφής με άλλους κλάδους της οικονομίας, όπως τον τουρισμό, τον πολιτισμό και τη μεταποίηση άλλων προϊόντων, κάτω από κοινές προωθητικές στρατηγικές. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται επίσης η στήριξη για διοργάνωση και συμμετοχή σε κλαδικές εμπορικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

•Καλύτερη διασύνδεση του αγροδιατροφικού τομέα με τον τουρισμό. Ηδιασύνδεση των δυο αυτών σημαντικών τομέων μπορεί να γίνει στενότερη, μεαμφίπλευρα οφέλη. Η παρουσία διακριτών ελληνικών προϊόντων διατροφής, κατάπροτεραιότητα επώνυμων αλλά σε κάθε περίπτωση αναγνωρίσιμων, μπορεί να αυξήσεισημαντικά τις πωλήσεις όχι μόνο σε ξενοδοχειακές μονάδες και στην κρουαζιέρααλλά και στην συνέχεια όταν, μετά τη θετική εμπειρία τους, οι επισκέπτεςεπιστρέφουν στη χώρα τους και καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου μέσω τοπικώνπωλήσεων. Πέρα από την ανάπτυξη ισχυρών και αναγνωρίσιμων σημάτων, σημαντικέςείναι δράσεις που θα ενισχύουν τις οικονομίες κλίμακας των παραγωγών και τηδιασύνδεσή τους με διεθνή δίκτυα και με ψηφιακές και άλλες σύγχρονες μεθόδουςπωλήσεων.

Σημειώσεις

(127) Τομέας Α (Γεωργία, Δασοκομία και Αλιεία) της Στατιστικής Ταξινόμησης Οικονομικών Δραστηριοτήτων (ΣΤΑΚΟΔ 08).
(128) Στην πλευρά της παραγωγής, περιλαμβάνει τους κλάδους 01 (Φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες), 03 (Αλιεία και υδατοκαλλιέργεια), 10 (Βιομηχανία τροφίμων) και 11 (Ποτοποιία). Εξαιρούνται οι τάξεις 01.15 (Καλλιέργεια καπνού), 01.43 (Εκτροφή αλόγων και άλλων ιπποοειδών), 01.44 (Εκτροφή καμηλών και καμηλίδων), 01.49 (Εκτροφή άλλων ζώων) και 01.70 (Θήρα, τοποθέτηση παγίδων και συναφείς δραστηριότητες).
(129) Μανιάτης, Γ. (2020), Η συνεισφορά των εισροών στην αγροτική παραγωγή και το μέλλον του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα, ΙΟΒΕ.
(130) National Bank of Greece (2015), Unlocking the potential of Greek agro-food industry.
(131) Μανιάτης, Γ. (2020), Η συνεισφορά των εισροών στην αγροτική παραγωγή και το μέλλον του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα, ΙΟΒΕ.
(132) Καραντινινής, Κ. (2020), Η Ελληνική Γεωργία και Αγροδιατροφή μετά την Πανδημία, διαΝΕΟσις.
(133) Καραντινινής, Κ. (2020), Η Ελληνική Γεωργία και Αγροδιατροφή μετά την Πανδημία, διαΝΕΟσις.
(134) Βλ. European Commission (2019), The post-2020 Common Agricultural Policy: Environmental Benefits and Simplification.
(135) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020α). Από το αγρόκτημα στο πιάτο. Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων. COM(2020) 381 finalΒρυξέλλες, 20.5.2020.
(136) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020β). Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030. COM(2020) 380 finalΒρυξέλλες, 20.5.2020.
(137) Μανιάτης, Γ. (2020), Η συνεισφορά των εισροών στην αγροτική παραγωγή και το μέλλον του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα, ΙΟΒΕ.
(138) Σκυλακάκη, Μ., Κανταρτζής, Θ., Μπένος, Θ. και Σκυλακάκης Θ. (2019), Ένα Νέο Μοντέλο Συνεργατικότητας Για Τον Πρωτογενή Τομέα στην Ελλάδα, διαΝΕΟσις