Π. Βράντζα: Κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων στη νέα ΚΑΠ

21:00 13/3/2019 - Πηγή: meatnews

Της Παναγιώτας Βράντζα*
βουλευτίνας Καρδίτσας του ΣΥΡΙΖΑ

Βρισκόμαστε εδώ σήμερα για να συζητήσουμε ένα εξόχως σημαντικό ζήτημα τόσο για τη χώρα μας, όσο και για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική, η ενοποιημένη δηλαδή αγροτική πολιτική του συνόλου των κρατών-µελών της ΕΕ.

Η ΚΑΠ περιγράφει το σύνολο των μέτρων, κανονισμών, νόμωνκαι δράσεων που αφορούν την γεωργία, την κτηνοτροφία και την διακίνησηαγροτικών προϊόντων. Καθώς και τα επιμέρους ζητήματα που προκύπτουν, όπως ησταθερότητα των τιμών, η ποιότητα των προϊόντων, η

επιλογή προϊόντων, η χρήσητου εδάφους, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και η απασχόληση στον αγροτικό κλάδο.

Η ΚΑΠ διανύει την 6η δεκαετία εφαρμογής τηςκαι αποτελεί μια από τις κυριότερες πολιτικές που ακολουθεί η Ε.Ε., απορροφώνταςσήμερα περίπου το 40% του προϋπολογισμού της. Η εφαρμογή της ΚΑΠπραγματοποιείται µε μια σειρά περίπλοκων οργάνων, οργανισμών και κανονισμών,που συνεπάγεται μεγάλη γραφειοκρατία σε όλα τα επίπεδα, καθιστώντας σεσημαντικό βαθμό της λειτουργία της προβληματική.

Λόγω ακριβώς της μεγάλης σημασίας της, η ΚΑΠ αποτέλεσεκατά καιρούς αντικείμενο μεγάλης διαμάχης και δέχθηκε πιέσεις από διάφορεςπηγές, οι οποίες οδήγησαν σε σημαντικές αλλαγές-μεταρρυθμίσεις της, κατά τη διάρκειατων χρόνων.

Ενόψει της νέας προγραμματικής περιόδου μετά το 2020,πιθανότατα 2021-2027 και με δεδομένα α) τα συμπεράσματα από την εφαρμογή τηςτελευταίας αναθεώρησης του ’14 και β) τα νέα γεωπολιτικά/γεωστρατηγικά δεδομέναόπως οι σχέσεις Ε.Ε. Ρωσίας, το Brexit, οι μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, οι προστατευτικές εμπορικέςπολιτικές των ΗΠΑ και άλλα, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη μία ακόμη αναθεώρηση τηςΚΑΠ.

Με βάση τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τοΕυρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η επικείμενη αναθεώρησηεπικεντρώνεται στα εξής ζητήματα:

Προϋπολογισμός.

Αποτελεί προφανώς μείζον ζήτημα ηπιθανολογούμενη μείωση των πόρων της ΚΑΠ, η οποία θα επιφέρει περαιτέρω μείωσητου μικρού συγκριτικά αγροτικού εισοδήματος του Έλληνα αγρότη. Η θέση μας είναιξεκάθαρη και εκπεφρασμένη σε όλα τα επίπεδα, είμαστε αντίθετοι με την όποιαμείωση πόρων.

Εξωτερική Σύγκλιση.

Πρόκειται για ένα επίσης σοβαρόζήτημα με δεδομένη την πίεση των χωρών με χαμηλές αξίες ανά εκτάριο αλλά και τογεγονός ότι η χώρα μας απολαμβάνει στρεμματική αξία αρκετά υψηλότερη από τομέσο όρο. Υπάρχει επιχειρηματολογία μετην οποία θα διαπραγματευτούμε την μη μείωση και σε αυτό το επίπεδο. Βασικό μαςεπιχείρημα θα πρέπει να είναι ο μικρός κλήρος και ο μεγάλος αριθμός των δικαιούχων.Με δεδομένα τα μικρά ποσά ανά δικαιούχο, η μείωση της στρεμματικής ενίσχυσης θασήμαινε ουσιαστικά εξαφάνιση ενός μεγάλου αριθμού μικροκαλλιεργητών. Κάτι τοοποίο είναι σε ευθεία αντίθεση με το πνεύμα της πρότασης της επιτροπής.

Επικουρικότητα – Εθνικοποίηση.

Προφανώς η ευελιξία των κρατώνμελών, όσον αφορά την εθνική στρατηγική, ώστε να καλύπτονται ανάγκες πουπροκύπτουν από τις όποιες ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας, είναι ζητούμενο καικαλοδεχούμενο.

Κάθε απόπειρα εθνικοποίησης όμως,δεν μπορεί να είναι αποδεκτή αφού θα σημάνει αυτόματα κατάργηση της έννοιας«κοινή», με δεδομένες τις τεράστιες διαφορές σε οικονομικό επίπεδο των κρατώνμελών.

Ευελιξία μεταξύ των 2 πυλώνων.

Εάν τελικά παραμείνει, όπωςφαίνεται, το μοντέλο των 2 πυλώνων απαιτείται η μέγιστη δυνατή ευελιξία στημεταφορά πόρων. Ο 2ος πυλώνας αποτελεί το μέσο άσκησης αγροτικήςπολιτικής και το κατ’ εξοχήν αναπτυξιακό εργαλείο του πρωτογενούς τομέα. Ειδικάσε χώρες σαν τη δική μας, με υστέρηση σε υποδομές, εξοπλισμό, τεχνολογία καιτεχνογνωσία, ένας ισχυρός 2ος πυλώνας είναι απολύτως απαραίτητος.

Μείωση της γραφειοκρατίας.

Με δεδομένο τον κατ’ εξοχήνγραφειοκρατικό χαρακτήρα της Ε.Ε. αλλά και της ελληνικής δημόσιας διοίκησης,οποιαδήποτε πρόοδος σε αυτόν τον τομέα θα συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη τουκλάδου. Φαίνεται ότι μπορούν να υπάρξουν λύσεις. Ο Επίτροπος Hogan πρότεινε την κατάργηση τουσυστήματος κατανομής με βάση τα δικαιώματα ενίσχυσης που ακολουθεί και η χώραμας. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό θα σήμαινε σημαντική μείωση του χρόνουδιεκπεραίωσης και ακόμη πιο σημαντική μείωση του διαχειριστικού κόστους.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις καιασφάλεια τροφίμων.

Αν και αυτά αποτελούν θεμελιώδηζητήματα και στόχους της ΚΑΠ από το πρόσφατο αλλά και απώτερο παρελθόν, μέχριστιγμής δεν υπάρχουν ορατά αποτελέσματα. Βεβαίως, εδώ φαίνεται ξεκάθαρα η ισχύςτων μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και η υποκρισία στους κόλπους της Ε.Ε. Ηαέναη παράταση της χρήσης της Γλυφοσάτης για παράδειγμα, εντός της Ε.Ε. και τασοβαρά διατροφικά σκάνδαλα δημοσιοποιημένα και μη, το αποδεικνύουν περίτρανα.

Βεβαίως,πέρα από το ευρωπαϊκό πλαίσιο που θα προκύψει και με τη δική μας συμβολή μέσααπό ουσιαστική διαπραγμάτευση και συμμαχίες, καταλυτικό ρόλο για την πορεία τουπρωτογενούς τομέα την επόμενη περίοδο θα παίξει το εθνικό στρατηγικό σχέδιο καιη σχετική πρόταση που θα καταθέσουμε μέχρι το τέλος του 2019.

Δυστυχώςη εθνική πρόταση που κατατέθηκε το 2014, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ηπλέον αντιπαραγωγική, με σχεδόν καταστροφικές συνέπειες για το σύνολο του πρωτογενούςτομέα.

Έτσι, ηεπικείμενη εθνική πρόταση θα πρέπει κινηθεί σε 3 βασικούς άξονες:

- Θα πρέπει να έχει αναπτυξιακό προσανατολισμό καλύπτονταςταυτόχρονα το σύνολο των Ενωσιακών απαιτήσεων.

- Θα πρέπει να μπορεί να αντισταθμίσει τις όποιεςδυσμενείς αποφάσεις για τη χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

- Και τέλος θα πρέπει να διορθώσει τις κάκιστες επιλογέςτης προηγούμενης περιόδου.

Οι βασικές αρχές τις οποίες θα πρέπει διασφαλίσει οεθνικός σχεδιασμός για την επόμενη περίοδο, θα πρέπει να είναι.

● Ισονομία μεταξύ των αγροτών,άνοιγμα του αγροτικού επαγγέλματος, εξασφάλιση περιβάλλοντος υγιούςανταγωνισμού, ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού και τέλος αύξηση τηςπαραγωγής, της παραγωγικότητας και του αγροτικού εισοδήματος.

Καταλυτικός παράγοντας και πρώτο βήμα για όλα αυτά, είναιη κατάργηση επιτέλους, των ιστορικώνδικαιωμάτων. Δεν είναι δυνατόν να συντηρήσουμε άλλο την επιλογή τηςκυβέρνησης ΝΔ/ΠΑΣΟΚ, όπου το 20% των «ελέω θεού» προνομιούχων αγροτών,εισπράττει το 80% των άμεσων ενισχύσεων. Δεν είναι δυνατόν να ανεχθούμε άλλο τοκαθεστώς σύμφωνα με το οποίο για την ίδια δραστηριότητα και την ίδια έκταση,κάποιος εισπράττει ενίσχυση έως και 800 φορές μεγαλύτερη από κάποιον άλλο. Δενείναι τέλος δυνατόν, η εθνική οικονομία να αντέξει τη γήρανση του αγροτικούπληθυσμού, αφού οι νέοι χωρίς τα «χρυσά» δικαιώματα των παππούδων τους, δενέχουν καμία ελπίδα να τους ανταγωνιστούν και να επιβιώσουν οικονομικά στονκλάδο.

● Θα πρέπει να υπάρχει ξεκάθαροςπαραγωγικός προσανατολισμός. Προφανώς και θα πρέπει η ΚΑΠ να συμβάλει στηνενίσχυση του κοινωνικοοικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών και τη διατήρησηστο επάγγελμα των μικροκαλλιεργητών.

Δεν μπορεί και δεν πρέπει όμως σε καμία περίπτωση οιαγροτικές ενισχύσεις να υποκαθιστούν τα κοινωνικά επιδόματα. Ακόμη περισσότεροδε, δεν θα πρέπει τεράστια ποσά ενισχύσεων να εισπράττονται από φορείς καιοργανισμούς, οι οποίοι ουδεμία σχέση έχουν με την παραγωγική διαδικασία, όπωςείναι εκκλησίες και μοναστήρια. Η στόχευση θα πρέπει να είναι η προστασία κάθεμεγέθους πραγματικού παραγωγού, ειδικά σε δύσκολες νησιωτικές και ορεινέςπεριοχές, όχι όμως η δημιουργία «εισοδηματιών» μέσω των επιδοτήσεων.

● Μείωση της γραφειοκρατίας ώστενα μειωθεί ο χρόνος διεκπεραίωσης, το διοικητικό κόστος αλλά και η διαφθορά. Τοσημερινό τερατώδες μοντέλο κατανομής, απαιτεί και απασχολεί έναν τεράστιοοργανισμό πληρωμών, με ένα περιφερειακό δίκτυο, ο οποίος τελικά αγοράζει καιακριβοπληρωμένες υπηρεσίες από εξωτερικούς συνεργάτες. Πέρα από το κόστος, αυτότο σύστημα παράγει και πάρα πολλά λάθη τα οποία σε κάθε περίπτωση βαραίνουν τονπαραγωγό. Είτε ως άμεσοι καταλογισμοί στον ίδιο, είτε έμμεσα ως καταλογισμοίστη χώρα.

● Η αξιοποίηση των συγκριτικώνπλεονεκτημάτων της χώρας. Χαρακτηριστικά της ελληνικής γεωργίας τα οποία κατ’αρχήν φαίνεται να αποτελούν αρνητικό παράγοντα, με τον κατάλληλο προσανατολισμόμπορούν να μετατραπούν σε πλεονέκτημα. Το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, οιεδαφοκλιματικές συνθήκες και οι τοπικές πρακτικές, σίγουρα δεν μπορούν ναδημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας. Μπορούν όμως να εξασφαλίσουν την παραγωγήυψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας ασφαλών τροφίμων, με ελάχιστοπεριβαλλοντικό αποτύπωμα. Προφανώς ο Έλληνας παραγωγός με το μέσο κλήρο των 40στρεμμάτων, δεν είναι δυνατόν να απολαύσει τα οικονομικά οφέλη της ψηφιακήςγεωργίας. Είναι όμως πολύ εύκολο να καρπωθεί την υπεραξία των προϊόντων του,που προκύπτει από τον ήλιο, το κλίμα γενικότερα, το έδαφος και τιςκαλλιεργητικές πρακτικές.

Η συζήτηση για την ΚΑΠ είναι πολύ μεγάλη και πολύ σοβαρή.Έχοντας κατά νου τις συνέπειες που παράγει για τον Έλληνα παραγωγό, τηνκοινωνία αλλά και την εθνική οικονομία θα πρέπει συντεταγμένα και με σχέδιο ναπροχωρήσουμε τόσο στη συνδιαμόρφωση του νέου ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, όσοκαι στη δημιουργία μιας παραγωγικής, δίκαιης και επωφελούς για τη χώρα εθνικήςπρότασης.

* Το άρθρο αποτελεί εισήγηση της Π. Βράντζα στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων & Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου σχετικά με τη Νέα ΚΑΠ