Emil Zátopek και Dana Zátopková – Ποιο ήταν το διάσημο ζευγάρι των Ολυμπιακών

01:38 19/9/2022 - Πηγή: militaire

Ποιοι ήταν οι Emil Zátopek και Dana Zátopková στους οποίους αφιερώνει η Google το σημερινό Doodle; Εϊναι 100 χρόνια από τη γέννηση των διάσημων αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η ιστορία τους έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

Ο Andy Murray στο thegame αναφέρεται στο διάσημο ζευγάρι των Ολυμπιακών, Emil Zátopek

και Dana Zátopková.

Ποια ήταν η ιστορία πίσω από το ζευγάρι των Ολυμπιακών. Και οι δύο αθλητές της Τσέχικης ομάδας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι το 1952, η Dana Zatopek κέρδισε το πρώτο της χρυσό στον ακοντισμό γυναικών, μόλις μία ώρα αφότου ο σύζυγός της κέρδισε τα 5.000 μέτρα ανδρών.

Η κατάκτηση ενός χρυσού Ολυμπιακού μεταλλίου είναι ένα γεγονός που αλλάζει τη ζωή, το αποκορύφωμα μιας ζωής θυσίας και ταλαιπωρίας που αποστάζεται σε έναν αγώνα, μια ρίψη, ένα άλμα, μια στιγμή κοσμικής τελειότητας.

Το ταλέντο, η θέληση και η αυταπάρνηση που χρειάζονται για να είσαι ο καλύτερος από τους καλύτερους στη μεγαλύτερη σκηνή είναι ένα συναίσθημα που λίγοι αθλητές έχουν το προνόμιο να βιώσουν. Είναι ελίτ, εξαιρετικά παραδείγματα ανθρώπινης προσπάθειας.

Φανταστείτε, λοιπόν, πώς πρέπει να είναι να κερδίζεις δύο χρυσά Ολυμπιακά. Ή τρία – ίσως, ακόμη, στους ίδιους Αγώνες. Και τι θα γινόταν αν ο άλλος σημαντικός για εσάς άνθρωπος κέρδιζε επίσης το χρυσό; Αυτό θα ήταν αδύνατο, σωστά;

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1952, ο Emil Zatopek και η Dana Zatopkova πέτυχαν το αδύνατο. Τέσσερα χρόνια νωρίτερα στο Λονδίνο, ο Εμίλ είχε κερδίσει τα 10.000 μέτρα και έκανε πρόταση γάμου στη μέλλουσα σύζυγό του, αλλά στο Ελσίνκι έγινε ο μόνος άνθρωπος που κέρδισε ένα άνευ προηγουμένου χατ-τρικ μεγάλων αποστάσεων: τα 5.000 μέτρα, τα 10.000 μέτρα και τον μαραθώνιο στους ίδιους Ολυμπιακούς Αγώνες. Λίγα λεπτά αφότου ο Emil είχε περάσει τη γραμμή για να πάρει τα 5.000 μέτρα – το δεύτερο χρυσό στο χατ-τρικ του – η σύζυγός του Dana κέρδισε το ακόντιο γυναικών.

Ο Ζάτοπεκ ήταν μοναδικός. Γεννημένος μέσα στη φτώχεια στην Τσεχοσλοβακία στις 19 Σεπτεμβρίου 1922 –την ίδια μέρα με την Dana– ο 16χρονος Emil άρχισε να εργάζεται στο εργοστάσιο υποδημάτων Bata στο Zlin, όπου επιλέχθηκε τυχαία από τον προπονητή του εργοστασίου για να τρέξει σε έναν τοπικό αγώνα. Ο Ζάτοπεκ τερμάτισε δεύτερος στους 100.

Τελικά, επιστρατεύτηκε στον στρατό για να συνεχίσει να τρέχει κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η πορεία του Zatopek προς την αθανασία ήταν το αποτέλεσμα των διαβόητων βίαιων μεθόδων εκπαίδευσης και της καθαρής σκέψης.

Ο Ζάτοπεκ δεν επινόησε τη διαλειμματική προπόνηση, αλλά χάρη στο θαυμάσιο ταλέντο του Τσέχου – και συνολικά 18 παγκόσμια ρεκόρ – έπεισε τη διανόηση της εποχής των αθλητών μεγάλων αποστάσεων να επαναταξινομήσει σχεδόν αμέσως τον Ζάτοπεκ από ανόητο σε ιδιοφυΐα στα τέλη της δεκαετίας του 1940.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, έκανε έως και 100 γρήγορους γύρους 400 μέτρων την ημέρα, με τζόκινγκ 150 μέτρων ενδιάμεσα. Στους μήνες που ακολούθησαν τους Αγώνες του 1952, ο Ζάτοπεκ περνούσε μέσα από το χιόνι μέχρι το στήθος, προς απορία των θεατών, τόσο για να εκπαιδεύσει το μυαλό του να αντέξει την ακραία σωματική τιμωρία που είναι εγγενής στο τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων. Ζούσε σε μια κατάσταση όπου ο πόνος δεν υπήρχε πια. «Ο πόνος είναι ελεήμων πράγμα», εξήγησε κάποτε. «Αν διαρκεί χωρίς διακοπή, θαμπώνει».

Ωστόσο, δεν ήταν μαζοχιστής, απλώς ένας περιπετειώδης πολύγλωσσος ρεαλιστής, αγαπητός τόσο στους θαυμαστές όσο και στους σύγχρονους που ήξεραν ότι αν δουλεύεις ε σκληρότερα από όλους, η επιτυχία είναι εφικτή. Αυτό, παρά το ιδιότυπο βάδισμα που έμοιαζε με χταπόδι στη θανατηφόρα θλίψη του, με το πρόσωπό του να κυλά από τη μια πλευρά στην άλλη και συχνά να συστρέφεται από τον πόνο.

«Δεν ήμουν αρκετά ταλαντούχος για να τρέχω και να χαμογελάω ταυτόχρονα», είπε κάποτε.

Το πρώτο χρυσό του Ζάτοπεκ το 1952 ήρθε στα 10.000 μέτρα, όπου ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έτρεξε κάτω από 30 λεπτά και αήττητος για έξι χρόνια. Ο Τσέχος τερμάτισε σε 29 λεπτά και 17 δευτερόλεπτα, ολυμπιακό ρεκόρ, σε έναν από τους ταχύτερους αγώνες που έγιναν ποτέ. Τόσο άγριος ήταν ο ασυνήθιστα σταθερός ρυθμός του Zatopek, που έξι άντρες έσπασαν τα 30 λεπτά, ένα επίτευγμα μόνο οκτώ στην ιστορία μέχρι τότε.

Τα 5.000 μ. ήταν αυτό που πραγματικά ποθούσε, όμως.

Όταν, μια μέρα πριν τον τελικό, επιβεβαιώθηκε ότι ο ακοντισμός γυναικών θα ξεκινούσε λίγο μετά τα 5.000 μ., ο Εμίλ ήταν ενθουσιασμένος. Ο σύζυγος και η σύζυγος εκπαιδεύτηκαν μαζί, σκέφτηκε, ώστε να μπορούν επίσης να ανταγωνιστούν μαζί για τα χρυσά μετάλλια. Η Ντάνα ήταν λιγότερο πεπεισμένη.

«Αλλά δεν μπορώ να συγκεντρωθώ αν αγωνίζεσαι», απάντησε, όπως αναφέρεται στην υπέροχη βιογραφία του Ζάτοπεκ του Rick Broadbent, Endurance. «Έτσι θα έπρεπε να είναι», έκλεισε το μάτι ο Έμιλ. «Μια σύζυγος πρέπει τελικά να σκέφτεται τον άντρα της». Μια έξαλλη Dana απομακρύνθηκε, ο Emil τελικά την πρόλαβε και της ζήτησε συγγνώμη με μια βόλτα στο δάσος και μια συγγνώμη για μια φρεσκοκομμένη αγριοφράουλα.

Ο Γερμανός Χέρμπερτ Σάντ ήταν το φαβορί στα 5.000μ, καθώς πολλοί αμφέβαλλαν για τις δυνάμεις ανάκαμψης του Ζάτοπεκ με τη νίκη στα 10.000μ. Ο Ρέιφ, ο ταχύτερος άνθρωπος στον κόσμο εκείνη τη χρονιά, υπερασπιζόταν το στέμμα του με τη βρετανική πρόκληση να προέρχεται από τον Κρις Τσάταγουεϊ και τον Γκόρντον Πίρι και τον ασημένιο μετάλλιο στα 10.000 μ. Μιμούν επίσης στην εικόνα.

Ο Schade ήταν αποφασισμένος να τρέξει από μπροστά παρά την καταπιεστική ζέστη. Στα μισά του αγώνα, ο Zatopek πήγε δίπλα στον Schade για να μοιραστεί τα καθήκοντα του πρωτοπόρου, αλλά ο Γερμανός παρεξήγησε τον αλτρουισμό για φιλαργυρία και επιτάχυνε, μόνο για να τον πιάσουν οι πέντε υποψήφιοι για μετάλλιο. Στο κουδούνι, ο Zatopek ηγήθηκε, αλλά σχεδόν αμέσως πέρασε από τους Chataway, Mimoun και Schade «σαν να είχαν συμφωνήσει όλοι για τα μετάλλιά τους πριν και ίσως να πάω σπίτι».

Είχε φύγει πολύ νωρίς. Με 200 μέτρα να απομένουν, ο Ζάτοπεκ πήρε δεύτερο άνεμο. Χαλάρωνε προς τα εμπρός, ασκώντας πίεση στον ηγέτη Chataway σε τέτοιο βαθμό, που ο Βρετανός φίλησε την εσωτερική κορυφογραμμή της πίστας στην τελευταία στροφή και έπεσε, πιάνοντας απελπισμένα την Τσεχική ατμομηχανή που εξαφανιζόταν από τον σταθμό σε μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες του Ολυμπιακή ιστορία.

Όλο και πιο βίαια, ο Ζάτοπεκ τράβηξε τα πόδια του και πέρασε τη γραμμή σε 14 λεπτά και 6,6 δευτερόλεπτα, ένα δεύτερο Ολυμπιακό ρεκόρ και 11 δευτερόλεπτα γρηγορότερα από ό,τι είχε τρέξει το 1952. Είχε τρέξει το τελευταίο χιλιόμετρο σε 2 λεπτά 41 δευτερόλεπτα και τον τελευταίο γύρο στο εξίσου εντυπωσιακό 57,9 δευτερόλεπτα. Ο Μιμούν πήρε ξανά το ασημένιο, ο Σαντέ το χάλκινο.

Το ακόντιο είχε καθυστερήσει και η Ντάνα μόλις έμπαινε στο γήπεδο. Συνάντησαν ο ένας τον άλλον έξω από το στάδιο, ο Emil έδωσε στη γυναίκα του το χρυσό μετάλλιο για καλή τύχη λίγο πριν κατακλυστεί από κυνηγούς αυτόγραφων. Όχι ότι το χρειαζόταν.

Λίγα λεπτά αργότερα, έριξε 50,47 μέτρα στον πρώτο γύρο, ένα τρίτο Ολυμπιακό ρεκόρ για το δίδυμο συζύγων. «Όλα εξαρτώνται από μένα», αστειεύτηκε ο Εμίλ μετά την τελετή απονομής μεταλλίων της Ντάνα. «Με τη νίκη μου άναψες τόσο πολύ που μέσα στον ενθουσιασμό σου πέταξες δύο μέτρα πιο πέρα».

Η Ντάνα απάντησε: «Λοιπόν, πήγαινε να ξεσηκώσεις μια νεαρή κοπέλα αφού είσαι τόσο έξυπνος. Δες αν ο ενθουσιασμός της μπορεί να την κάνει να ρίξει 50 μέτρα».

Τρεις μέρες αργότερα έγινε ο μαραθώνιος και ο Emil ανακοίνωσε την πρόθεσή του να τρέξει σε μια διοργάνωση στην οποία δεν είχε αγωνιστεί ποτέ στο παρελθόν, έστω και για να του δώσει την ευκαιρία να προηγηθεί με 3-1 στην προσωπική του ανάσυρση μεταλλίων με τη σύζυγό του.

Ο μαραθώνιος εξακολουθούσε να θεωρείται ως το πιο επικίνδυνο Ολυμπιακό γεγονός. Οι δρομείς συχνά κατέρρεαν κατά την προσπάθεια, και πολλοί αμφισβητούσαν αν έπρεπε να επιτραπεί στους ανθρώπους να τρέξουν αυτή την απόσταση. Ο Ζάτοπεκ, όμως, δεν ανησυχούσε για την απόσταση, αλλά για το αν μπορούσε να ελέγξει τη φυσική του επιθυμία να τρέξει γρήγορα και να μην τελειώσει το λάκτισμά του.

Η τακτική του ήταν απλή – προσκολλήθηκε στον Βρετανό κάτοχο παγκόσμιου ρεκόρ Τζιμ Πίτερς και έφυγε από εκεί. Το μόνο πρόβλημα ήταν ότι δεν ήξερε πώς έμοιαζε ο Πίτερς, οπότε κοίταξε τον αθλητή που φορούσε το Νο187 στη γραμμή εκκίνησης.

Ο Peters ήταν μόνος στα πρώτα 10 χιλιόμετρα, ο Zatopek και ο Gustaf Jansson από τη Σουηδία τελικά τον τυλίγουν καθώς ο Βρετανός άκουσε τη συμβουλή του προπονητή του να το κάνει σταθερό. Λίγο πριν τα μισά του δρόμου, ο Ζάτοπεκ, ακόμα αβέβαιος για το πώς πρέπει να νιώθει σε ένα μαραθώνιο, ρώτησε τον Πίτερς: «Ο ρυθμός; Είναι αρκετά καλός;»

«Ο ρυθμός είναι πολύ αργός», είπε ο Πίτερς, αποφασισμένος να μην δείξει καμία αδυναμία, παρά το γεγονός ότι πίεζε για να συνεχίσει.

«Είσαι σίγουρος;» ρώτησε ο Ζάτοπεκ.

Ο Ζάτοπεκ πήρε τον Πίτερς στα λόγια του και πάτησεγκάζι, καταδικάζοντας τον Πίτερς σε ένα κενό 150 γιάρδων στα 15 μίλια. Πέντε μίλια αργότερα, ο Πίτερς έπρεπε να παραδεχτεί την ήττα.

Αρνούμενος ποτά και ζαχαρούχα λεμόνια καθ’ οδόν, ο Ζάτοπεκ έφτασε στο Ολυμπιακό στάδιο προπορευόμενος. Πέρασε σε 2 ώρες 32 λεπτά και 3,2 δευτερόλεπτα, άλλο ένα ολυμπιακό ρεκόρ. Όταν ο Reinaldo Gorno της Αργεντινής μπήκε στο γήπεδο για να πάρει το ασημένιο σε 2 λεπτά, 1 δευτερόλεπτο αργότερα, ο Zatopek είχε ήδη σηκωθεί στους ώμους της ομάδας σκυταλοδρομίας 4x400m της Τζαμάικας.

«Στη γραμμή τερματισμού χαμογέλασα ακόμη και χαρούμενα και άνοιξα τα χέρια μου, σαν να ήθελα να αγκαλιάσω τη λεπτή κασέτα που είχα σκλαβώσει για 42 χιλιόμετρα», είπε. «Από θαύμα συγκρατούσα τα δάκρυα γιατί ήταν όμορφο, αλλά ίσως ήξερα ότι ποτέ ξανά δεν θα ζούσα τόσο όμορφες στιγμές».

Δεν είχε άδικο. Παθιασμένος οπαδός της φιλοσοφίας του «κομμουνισμού με ανθρώπινο πρόσωπο» της φιλελεύθερης τότε κυβέρνησης της Τσεχοσλοβακίας, η εξέγερση υπό την ηγεσία των Σοβιετικών την Άνοιξη της Πράγας το 1968 ανάγκασε τον μεγαλύτερο αθλητή της χώρας να ζήσει ως εργάτης χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα.

Ο Εμίλ ήταν τυχερός αν έβλεπε τη Ντάνα μια φορά το χρόνο. Τελικά, του δόθηκε η άδεια να επιστρέψει στην Πράγα σε μια ταπεινή δουλειά στην Ένωση Φυσικής Αγωγής της χώρας, εάν απαρνηθεί το φιλελεύθερο παρελθόν του. Ο Ζάτοπεκ επέστρεψε τελικά στη Ντάνα το 1977, αλλά χρειάστηκε η πτώση του κομμουνισμού στην Τσεχοσλοβακία στη Βελούδινη Επανάσταση τον Δεκέμβριο του 1989 για την αποκατάσταση της ιδιότητάς του ως καλόπιστου εθνικού ήρωα.

Εκτός της πατρίδας του, ωστόσο, η σεβαστή ιδιότητα του Ζάτοπεκ δεν αμφιαβητήθηκε ποτέ. Το 1975, ενώ ήταν ακόμα σε δυσμένεια με το Κομμουνιστικό Κόμμα, έλαβε το μετάλλιο Pierre de Coubertin για αθλητικό πνεύμα και το 2012 ήταν ένας από τους πρώτους 12 αθλητές που εισήχθησαν στο Hall of Fame της IAAF, δίπλα σε σπουδαίους όπως οι Jesse Owens, Jackie. Ο Joyner-Kersee και ο ήρωας του Zatopek, ο Flying Finn Paavo Nurmi.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο το 2016, 16 χρόνια μετά τον θάνατο του Emil και τέσσερα χρόνια πριν πεθάνει η Dana τον Μάρτιο του 2020, μια μικρή ατάκα κοσμούσε την τσεχική ομάδα στίβου. Παρέχεται από τα αρχεία της Dana, και αποτέλεσε μέρος της υπογραφής του μεγάλου Emil Zatopek. Και, με όλα αυτά, ο εκείνος ο μεγάλος αθλητής και η αθλήτρια σύζυγός του είχαν κατακτήσει την αθανασία.

The post Emil Zátopek και Dana Zátopková – Ποιο ήταν το διάσημο ζευγάρι των Ολυμπιακών appeared first on Militaire.gr.