Η Αμερική χάνει τον αραβικό κόσμο. Και η Κίνα αποκομίζει τα οφέλη

10:05 15/6/2024 - Πηγή: militaire

Η 7η Οκτωβρίου 2023 ήταν μια στιγμή καμπής όχι μόνο για το Ισραήλ αλλά και για τον αραβικό κόσμο. Η φρικτή επίθεση της Χαμάς σημειώθηκε ακριβώς τη στιγμή που μια νέα τάξη φαινόταν να αναδύεται στην περιοχή. Τρία χρόνια νωρίτερα, τέσσερα μέλη του Αραβικού Συνδέσμου -το Μπαχρέιν, το Μαρόκο, το Σουδάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ)- είχαν ξεκινήσει διαδικασίες για την εξομάλυνση των διπλωματικών τους σχέσεων με το Ισραήλ. Καθώς το καλοκαίρι

του 2023 πλησίαζε στο τέλος του, η σημαντικότερη αραβική χώρα που εξακολουθούσε να μην αναγνωρίζει το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, φαινόταν έτοιμη να το κάνει.Η επίθεση της Χαμάς και η επακόλουθη καταστροφική στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα περιόρισαν αυτή την πορεία προς την εξομάλυνση. Η Σαουδική Αραβία έχει δηλώσει ότι δεν θα προχωρήσει σε συμφωνία εξομάλυνσης μέχρι το Ισραήλ να λάβει σαφή μέτρα για να διευκολύνει την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Η Ιορδανία ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στο Ισραήλ τον Νοέμβριο του 2023 και μια επίσκεψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου στο Μαρόκο που είχε προγραμματιστεί για τα τέλη του 2023 δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Οι Άραβες ηγέτες παρακολουθούσαν με επιφυλακτικότητα καθώς οι πολίτες τους αντιδρούσαν όλο και πιο έντονα στον πόλεμο στη Γάζα. Σε πολλές αραβικές χώρες, χιλιάδες άνθρωποι προσήλθαν για να διαμαρτυρηθούν για τον πόλεμο του Ισραήλ και την ανθρωπιστική κρίση που έχει προκαλέσει. Οι διαδηλωτές στην Ιορδανία και το Μαρόκο ζήτησαν επίσης τον τερματισμό των αντίστοιχων ειρηνευτικών συνθηκών των χωρών τους με το Ισραήλ, εκφράζοντας την απογοήτευσή τους για το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις τους δεν ακούνε τους πολίτες.Η 7η Οκτωβρίου μπορεί να αποδειχθεί καμπή και για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εξαιτίας του πολέμου στη Γάζα, η αραβική κοινή γνώμη έχει στραφεί έντονα εναντίον του πιο πιστού συμμάχου του Ισραήλ, των Ηνωμένων Πολιτειών - μια εξέλιξη που θα μπορούσε να μπερδέψει τις προσπάθειες των ΗΠΑ όχι μόνο να βοηθήσουν στην επίλυση της κρίσης στη Γάζα, αλλά και να περιορίσουν το Ιράν και να αντισταθούν στην αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στη Μέση Ανατολή. Από το 2006, το Αραβικό Βαρόμετρο, ένας μη κομματικός ερευνητικός οργανισμός, διεξάγει ανά εξάμηνο εθνικά αντιπροσωπευτικές έρευνες κοινής γνώμης σε 16 αραβικές χώρες, καταγράφοντας τις απόψεις των απλών πολιτών σε μια περιοχή που έχει ελάχιστες δημοσκοπήσεις κοινής γνώμης. Μετά την εισβολή των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ το 2003, άλλες δημοσκοπήσεις διαπίστωσαν σταθερά ότι λίγοι απλοί Άραβες πολίτες είχαν θετικές απόψεις για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μέχρι το 2022, ωστόσο, η στάση τους είχε βελτιωθεί κάπως, με τουλάχιστον το ένα τρίτο των ερωτηθέντων σε όλες σχεδόν τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα του Αραβικού Βαρόμετρου να επιβεβαιώνουν ότι έχουν «πολύ ευνοϊκή» ή «κάπως ευνοϊκή» γνώμη για τις Ηνωμένες Πολιτείες.Όμως οι έρευνες που πραγματοποιήσαν σε πέντε χώρες στα τέλη του 2023 και στις αρχές του 2024 δείχνουν ότι η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών μεταξύ των Αράβων πολιτών έχει μειωθεί δραματικά. Μια δημοσκόπηση στην Τυνησία που διεξήχθη εν μέρει πριν και εν μέρει μετά την 7η Οκτωβρίου έδειξε έντονα ότι η μετατόπιση αυτή συνέβη ως απάντηση στα γεγονότα στη Γάζα. Ίσως ακόμη πιο εκπληκτικά, οι έρευνες κατέστησαν επίσης σαφές ότι η απώλεια των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν κέρδος της Κίνας. Οι απόψεις των Αράβων πολιτών για την Κίνα έχουν θερμανθεί στις πρόσφατες έρευνες, αντιστρέφοντας μια τάση μισής δεκαετίας αποδυνάμωσης της υποστήριξης για την Κίνα στον αραβικό κόσμο. Ωστόσο, όταν ρωτήθηκαν αν η Κίνα έχει αναλάβει σοβαρές προσπάθειες για την προστασία των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, λίγοι ερωτηθέντες συμφώνησαν. Το αποτέλεσμα αυτό υποδηλώνει ότι οι απόψεις των Αράβων αντανακλούν μια βαθιά δυσαρέσκεια για τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι συγκεκριμένη υποστήριξη για τις κινεζικές πολιτικές έναντι της Γάζας.Τους επόμενους μήνες και χρόνια, οι ηγέτες των ΗΠΑ θα επιδιώξουν να τερματίσουν τη σύγκρουση στη Γάζα και να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για μια μόνιμη διευθέτηση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ελπίζουν επίσης να διαφυλάξουν τη διεθνή οικονομία προστατεύοντας την Ερυθρά Θάλασσα από επιθέσεις Ιρανών πληρεξουσίων και να εδραιώσουν μια περιφερειακή συμμαχία που θα περιορίζει την ιρανική επιθετικότητα και θα περιορίζει την κινεζική εμπλοκή στην περιοχή. Για την επίτευξη οποιουδήποτε από αυτούς τους στόχους, ωστόσο, η Ουάσινγκτον χρειάζεται τη σύμπραξη των αραβικών κρατών, κάτι που θα είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί εάν οι αραβικοί πληθυσμοί παραμένουν τόσο επιφυλακτικοί απέναντι στους στόχους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.Αμερικανοί αναλυτές και πολιτικοί συχνά υπονοούν ότι αυτό που μερικές φορές αποκαλούν απορριπτικά «ο αραβικός δρόμος» θα πρέπει να απασχολεί ελάχιστα την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Επειδή οι περισσότεροι Άραβες ηγέτες είναι αυταρχικοί δεν ενδιαφέρονται πολύ για την κοινή γνώμη, και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ θα πρέπει επομένως να δώσουν προτεραιότητα στη σύναψη συμφωνιών με τους εξουσιαστές αντί να κερδίσουν τις καρδιές και τα μυαλά των Αράβων πολιτών. Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, η άποψη ότι οι Άραβες ηγέτες δεν περιορίζονται από την κοινή γνώμη είναι μύθος. Οι εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης ανέτρεψαν κυβερνήσεις σε τέσσερις χώρες και οι εκτεταμένες διαμαρτυρίες το 2019 οδήγησαν σε αλλαγές στην ηγεσία άλλων τεσσάρων αραβικών χωρών. Οι αυταρχικοί, επίσης, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τις απόψεις του λαού που κυβερνούν. Λίγοι Άραβες ηγέτες θέλουν τώρα να φαίνονται ανοιχτά συνεργαζόμενοι με την Ουάσινγκτον, δεδομένης της απότομης αύξησης του αντιαμερικανικού συναισθήματος μεταξύ των πληθυσμών που κυβερνούν. Η οργή των Αράβων πολιτών για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ θα μπορούσε επίσης να έχει σοβαρές άμεσες συνέπειες για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η προηγούμενη έρευνα που βασίζεται σε δεδομένα από έρευνες κοινής γνώμης στην Αλγερία και την Ιορδανία έχει δείξει ότι ο θυμός για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ μπορεί να προκαλέσει στους πολίτες μεγαλύτερη συμπάθεια για τρομοκρατικές ενέργειες που στρέφονται κατά των Ηνωμένων Πολιτειών.Ορισμένα ευρήματα του Αραβικού Βαρομέτρου, ωστόσο, αποκαλύπτουν επίσης ότι ο αυξανόμενος σκεπτικισμός των Αράβων σχετικά με τον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή δεν είναι μη αναστρέψιμος. Οι διαφοροποιήσεις στις απόψεις μεταξύ των πολιτών σε χώρες στις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συμπεριφερθεί διαφορετικά δείχνουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο γίνονται αντιληπτές στον αραβικό κόσμο, αλλάζοντας τις πολιτικές τους. Τα αποτελέσματα της έρευνας υποδεικνύουν επίσης συγκεκριμένες αλλαγές στην προσέγγιση που πιθανόν θα βελτίωναν την αντίληψη των Αράβων για τις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης πίεσης για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, της αύξησης της ανθρωπιστικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την περιοχή και την υπόλοιπη περιοχή και, μακροπρόθεσμα, της προσπάθειας για μια λύση των δύο κρατών. Τελικά, για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των Αράβων πολιτών στη Μέση Ανατολή, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να δείξουν την ίδια “φροντίδα” για τα δεινά των Παλαιστινίων που δείχνουν για τα δεινά των Ισραηλινών.Κάθε έρευνα του Αραβικού Βαρόμετρου διενεργείται με τη συμμετοχή πάνω από 1.200 ερωτηθέντων και διεξάγεται αυτοπροσώπως στον τόπο κατοικίας του ερωτηθέντος. Οι έρευνες αυτές ρωτούν τους ερωτηθέντες για τις απόψεις τους σχετικά με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών και θρησκευτικών θεμάτων, τις απόψεις για τις κυβερνήσεις τους, την πολιτική συμμετοχή, τα δικαιώματα των γυναικών, το περιβάλλον και τις διεθνείς υποθέσεις. Από τις 7 Οκτωβρίου, το Αραβικό Βαρόμετρο έχει ολοκληρώσει έρευνες σε πέντε διαφορετικές αραβικές χώρες: Ιορδανία, Κουβέιτ, Λίβανο, Μαυριτανία και Μαρόκο.Επειδή ο προηγούμενος γύρος ερευνών του Αραβικού Βαρόμετρου στις χώρες αυτές διεξήχθη μεταξύ 2021 και 2022, άλλοι παράγοντες εκτός από τον πόλεμο στη Γάζα ενδέχεται να συνέβαλαν στις αλλαγές στην κοινή γνώμη μεταξύ τότε και τώρα. Μια πρόσθετη δημοσκόπηση, ωστόσο, έτυχε να προσφέρει ένα ανεκτίμητο σημείο αναφοράς, επιτρέποντάς μας να συμπεράνουμε ότι ορισμένες βασικές μετατοπίσεις της κοινής γνώμης συνέβησαν πιθανότατα πολύ πιο πρόσφατα. Μεταξύ της 13ης Σεπτεμβρίου και της 4ης Νοεμβρίου 2023, πραγματοποιήθηκε μια προγραμματισμένη έρευνα στην Τυνησία που περιελάμβανε 2.406 συνεντεύξεις. Περίπου οι μισές από αυτές τις συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν πριν από τις 7 Οκτωβρίου και περίπου οι μισές μετά. Για να γίνει κατανοητό πώς άλλαξαν οι απόψεις των Τυνήσιων μετά την 7η Οκτωβρίου, υπολογίστηκε ο μέσος όρος των απαντήσεων κατά τη διάρκεια των τριών εβδομάδων πριν από την επίθεση της Χαμάς και στη συνέχεια εντοπίστηκαν οι καθημερινές αλλαγές κατά τις εβδομάδες που ακολούθησαν - διαπιστώνοντας μια γρήγορη, απότομη πτώση του ποσοστού των ερωτηθέντων που είχαν ευνοϊκές απόψεις για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα αποτελέσματα στις περισσότερες άλλες χώρες που ερευνήθηκαν το 2021-22 και μετά την 7η Οκτωβρίου ακολούθησαν παρόμοιο μοτίβο: σε όλες εκτός από μία, οι απόψεις για τις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκαν επίσης αισθητά.Παρά τη φρίκη της επίθεσης της Χαμάς, λίγοι από τους ερωτηθέντες του Αραβικού Βαρομέτρου συμφώνησαν ότι θα έπρεπε να χαρακτηριστεί «τρομοκρατική ενέργεια». Αντίθετα, η συντριπτική πλειοψηφία συμφώνησε ότι η εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα θα έπρεπε να χαρακτηριστεί ως τρομοκρατία. Ως επί το πλείστον, οι Άραβες πολίτες που συμμετείχαν στην έρευνα μετά τις 7 Οκτωβρίου αξιολόγησαν την κατάσταση στη Γάζα ως τραγική. Όταν ρωτήθηκαν ποια από τις επτά λέξεις, συμπεριλαμβανομένων των λέξεων «πόλεμος», «εχθροπραξίες», «σφαγή» και «γενοκτονία», περιγράφει καλύτερα τα τρέχοντα γεγονότα στη Γάζα, ο πιο κοινός όρος που επέλεξαν οι ερωτηθέντες σε όλες τις χώρες εκτός από μία ήταν η «γενοκτονία». Μόνο στο Μαρόκο ένας σημαντικός αριθμός ερωτηθέντων -24%- αποκάλεσε τα γεγονότα αυτά «πόλεμο», περίπου το ίδιο ποσοστό των Μαροκινών που τα αποκάλεσε «σφαγή». Οπουδήποτε αλλού, λιγότερο από το 15% των ερωτηθέντων επέλεξαν τον «πόλεμο» για να χαρακτηρίσουν αυτό που συνέβαινε στη Γάζα.Επιπλέον, οι έρευνες του Αραβικού Βαρόμετρου διαπίστωσαν ότι οι Άραβες πολίτες δεν πιστεύουν ότι οι δυτικοί παράγοντες υπερασπίζονται τους κατοίκους της Γάζας. Η έρευνα ρώτησε: «Μεταξύ των ακόλουθων κομμάτων, ποιο πιστεύετε ότι δεσμεύεται να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των Παλαιστινίων;» και επέτρεψε στους ερωτηθέντες να επιλέξουν όλα όσα ίσχυαν από έναν κατάλογο δέκα χωρών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών. Σε καμία χώρα δεν συμφώνησε πάνω από το 17% των ερωτηθέντων ότι τα Ηνωμένα Έθνη υπερασπίζονται τα δικαιώματα των Παλαιστινίων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τα πήγε χειρότερα, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες έλαβαν τις χαμηλότερες βαθμολογίες: το 8% των ερωτηθέντων στο Κουβέιτ, το 6% στο Μαρόκο και το Λίβανο, το 5% στη Μαυριτανία και το 2% στην Ιορδανία συμφώνησαν ότι υπερασπίζονται τους Παλαιστίνιους. Τα αποτελέσματα για τις Ηνωμένες Πολιτείες απέκλιναν ακόμη περισσότερο από εκείνα των άλλων δυτικών και παγκόσμιων φορέων στο ζήτημα της προστασίας του Ισραήλ. Όταν ρωτήθηκαν αν οι Ηνωμένες Πολιτείες προστατεύουν τα δικαιώματα του Ισραήλ, πάνω από το 60% των ερωτηθέντων και στις πέντε χώρες συμφώνησαν ότι το κάνουν. Τα ποσοστά αυτά υπερβαίνουν κατά πολύ τα ποσοστά των ερωτηθέντων που συμφώνησαν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ή τα Ηνωμένα Έθνη προστατεύουν το Ισραήλ.Αυτές οι αντιλήψεις στον αραβικό κόσμο σχετικά με τη στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα και την προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτήν, φαίνεται ότι είχαν σημαντικές συνέπειες για τη συνολική φήμη των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε εννέα από τις δέκα χώρες στις οποίες το Αραβικό Βαρόμετρο ρώτησε για την εύνοια των ΗΠΑ το 2021, τουλάχιστον το ένα τρίτο του συνόλου των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει ευνοϊκή άποψη για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, σε τέσσερις από τις πέντε χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα μεταξύ Δεκεμβρίου 2023 και Μαρτίου 2024, λιγότερο από το ένα τρίτο έβλεπε τις Ηνωμένες Πολιτείες ευνοϊκά. Στην Ιορδανία, το ποσοστό των ερωτηθέντων που έβλεπαν θετικά τις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκε δραματικά, από 51% το 2022 σε 28% σε δημοσκόπηση που διεξήχθη το χειμώνα του 2023-24. Στη Μαυριτανία, το ποσοστό των ερωτηθέντων που έβλεπαν θετικά τις Ηνωμένες Πολιτείες έπεσε από το 50% σε μια έρευνα που διεξήχθη τον χειμώνα του 2021-22 στο 31% στην έρευνα που διεξήχθη τον χειμώνα του 2023-24, και στον Λίβανο, έπεσε από το 42% τον χειμώνα του 2021-22 στο 27% στις αρχές του 2024. Παρομοίως, το ποσοστό των ερωτηθέντων που συμφώνησαν ότι η εξωτερική πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ήταν «καλή» ή «πολύ καλή» μειώθηκε κατά 12 μονάδες στον Λίβανο και κατά εννέα μονάδες στην Ιορδανία κατά την ίδια περίοδο.Η χρονική στιγμή της έρευνας στην Τυνησία υποδηλώνει έντονα ότι η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα οδήγησε σε αυτή τη συνολική πτώση. Τις τρεις εβδομάδες πριν από τις 7 Οκτωβρίου, το 40% των Τυνήσιων δήλωσε ότι είχε θετική άποψη για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μέχρι τις 27 Οκτωβρίου, μόλις το 10% των Τυνήσιων έλεγαν το ίδιο.Αν και η γνώμη των Αράβων για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Μπάιντεν μειώθηκε μετά τις 7 Οκτωβρίου, οι απόψεις για διάφορες πτυχές της δέσμευσης των Ηνωμένων Πολιτειών με τη Μέση Ανατολή δεν μειώθηκαν όλες εξίσου. Οι ερωτηθέντες ήταν εξίσου πιθανό να συμφωνήσουν ότι η εξωτερική βοήθεια των ΗΠΑ προς τη χώρα τους ενισχύει τις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες ή ότι ενισχύει την κοινωνία των πολιτών, όπως ήταν και πριν από την 7η Οκτωβρίου. Στην πραγματικότητα, οι ερωτηθέντες στην Ιορδανία, τη Μαυριτανία και το Μαρόκο στην έρευνα τον χειμώνα του 2023-24 ήταν ελαφρώς πιο πιθανό να συμφωνήσουν ότι η εξωτερική βοήθεια των ΗΠΑ ενισχύει την κοινωνία των πολιτών από ό,τι ήταν το 2021 και το 2022. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η διαφωνία με την πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης έναντι του Ισραήλ και τον πόλεμο στη Γάζα, και όχι άλλα στοιχεία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, οδηγούν στην πτώση της περιφερειακής φήμης των Ηνωμένων Πολιτειών.Παρά την προσφορά περιορισμένης υλικής και ρητορικής υποστήριξης για τη Γάζα, η Κίνα υπήρξε ο κύριος ωφελημένος από την πτώση της φήμης των Ηνωμένων Πολιτειών μεταξύ του αραβικού κοινού. Στις έρευνες του 2021-2022, το Αραβικό Βαρόμετρο κατέδειξε ότι η υποστήριξη των Αράβων προς την Κίνα μειωνόταν. Αλλά τους τελευταίους μήνες, η τάση αυτή έχει αντιστραφεί. Σε όλες τις χώρες που το Αραβικό Βαρόμετρο εξέτασε μετά τις 7 Οκτωβρίου, τουλάχιστον οι μισοί από τους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι έχουν ευνοϊκές απόψεις για την Κίνα. Τόσο στην Ιορδανία όσο και στο Μαρόκο, βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ, η Κίνα επωφελήθηκε από τουλάχιστον 15 ποσοστιαίες μονάδες αύξησης της εύνοιάς της.Όταν ρωτήθηκαν αν οι αμερικανικές ή οι κινεζικές πολιτικές είναι καλύτερες για την ασφάλεια της περιοχής τους, οι ερωτηθέντες σε τρεις από τις πέντε χώρες μετά τις 7 Οκτωβρίου είπαν ότι προτιμούν την προσέγγιση της Κίνας. Η πραγματική παρουσία της Κίνας στην περιοχή ήταν, στην πραγματικότητα, ελάχιστη, με την εμπλοκή της να επικεντρώνεται κυρίως σε οικονομικές συμφωνίες μέσω της πρωτοβουλίας Belt and Road. Τα αραβικά κοινά στη Μέση Ανατολή φαίνεται να κατανοούν ότι η Κίνα έχει διαδραματίσει περιορισμένο ρόλο στα γεγονότα στη Γάζα: μόνο το 14% των ερωτηθέντων Λιβανέζων, το 13% των Μαροκινών, το 9% των Κουβεϊτιανών, το 7% των Ιορδανών και ένα μικρό 3% των Μαυριτανών συμφώνησαν ότι η Κίνα έχει δεσμευτεί να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των Παλαιστινίων.Είναι πιθανό, λοιπόν, οι όλο και πιο ευνοϊκές απόψεις των ερωτηθέντων για την Κίνα να αντανακλούν τη δυσαρέσκειά τους για τις πολιτικές των ΗΠΑ και της Δύσης. Όταν τους τέθηκαν πιο συγκεκριμένες ερωτήσεις πολιτικής, οι ερωτηθέντες έδωσαν πιο αμφιλεγόμενες απαντήσεις. Στην ερώτηση αν πιστεύουν ότι οι κινεζικές πολιτικές είναι καλύτερες στην «προστασία των ελευθεριών και των δικαιωμάτων», οι αμερικανικές πολιτικές είναι καλύτερες, οι κινεζικές και οι αμερικανικές πολιτικές είναι εξίσου καλές ή οι κινεζικές και οι αμερικανικές πολιτικές είναι εξίσου κακές, μια πλειονότητα των Κουβεϊτιανών, των Μαυριτανών και των Μαροκινών απάντησαν ότι οι πολιτικές των ΗΠΑ είναι καλύτερες από τις κινεζικές πολιτικές. Οι ερωτηθέντες σε δύο χώρες που συνορεύουν με το Ισραήλ, ωστόσο, αισθάνθηκαν το αντίθετο: στις έρευνες του Αραβικού Βαρόμετρου στην Ιορδανία και τον Λίβανο μετά τις 7 Οκτωβρίου, σημαντικά περισσότεροι ερωτηθέντες συμφώνησαν ότι οι πολιτικές της Κίνας είναι καλύτερες από τις πολιτικές των Ηνωμένων Πολιτειών όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών.Το ιστορικό της Κίνας όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό είναι φτωχό, αλλά οι πληθυσμοί του Λιβάνου και της Ιορδανίας θεωρούν τώρα ότι το ιστορικό των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ακόμη χειρότερο. Το εύρημα αυτό αντανακλά μια ευρύτερη τάση στα δεδομένα του Αραβικού Βαρόμετρου: η γεωγραφία έχει σημασία. Οι άνθρωποι που ζουν πιο κοντά στη σύγκρουση στη Γάζα και των οποίων οι χώρες έχουν ιστορικά φιλοξενήσει μεγάλους αριθμούς Παλαιστίνιων προσφύγων εξέφρασαν τη χαμηλότερη εμπιστοσύνη στις συγκεκριμένες πολιτικές των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή.Οι έρευνες υποδηλώνουν ότι η κάμψη της αραβικής υποστήριξης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι αναπόφευκτη και ότι το αραβικό κοινό ανταποκρίνεται με ευαισθησία στις διαφορές της αμερικανικής πολιτικής απέναντι σε θέματα κλειδιά για την περιοχή. Η ένδειξη αυτή προκύπτει πιο έντονα από τα αποτελέσματα στο Μαρόκο - τη μόνη χώρα στην περιοχή που αντιστάθηκε στην τάση του αυξανόμενου σκεπτικισμού για την πολιτική των ΗΠΑ. Το 2022, το 69% των Μαροκινών είχε θετική άποψη για τις Ηνωμένες Πολιτείες, που αποτελεί μακράν τη μεγαλύτερη υποστήριξη στον αραβικό κόσμο. Αυτή η ήδη ισχυρή υποστήριξη έχει στην πραγματικότητα αυξηθεί: Η έρευνα του Αραβικού Βαρόμετρου για τον χειμώνα του 2023-2024 διαπίστωσε ότι το 74% των Μαροκινών βλέπουν πλέον θετικά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Μαρόκο είναι επίσης η μόνη χώρα, ο πληθυσμός της οποίας προτίμησε σαφώς τις πολιτικές ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή έναντι εκείνων της Κίνας, κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες.Ο ρόλος που διαδραμάτισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην υποστήριξη του Μαρόκου σε μια εδαφική διαμάχη είναι σχεδόν σίγουρα ο λόγος που η μαροκινή γνώμη αποτελεί εξαίρεση. Για δεκαετίες, η μαροκινή κυβέρνηση διαχειρίζεται μεγάλο μέρος της Δυτικής Σαχάρας, όπου ένα κίνημα που υποστηρίζεται από την Αλγερία επιδιώκει τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Μέχρι το 2020, κανένα κράτος μέλος του ΟΗΕ δεν αναγνώριζε την κυριαρχία του Μαρόκου. Εκείνη τη χρονιά, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνώρισαν τη διεκδίκηση του Μαρόκου επί της Δυτικής Σαχάρας με αντάλλαγμα την επισημοποίηση των διπλωματικών σχέσεων του Μαρόκου με το Ισραήλ. Ιδιαίτερα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023, η κυβέρνηση Μπάιντεν επιβεβαίωσε σθεναρά αυτή την πολιτική. Η έρευνα για τη γνώμη των Μαροκινών συνέπεσε με μια έντονα δημοσιοποιημένη επίσκεψη του Joshua Harris, ανώτερου διπλωμάτη των ΗΠΑ, τόσο στο Αλγέρι όσο και στο Ραμπάτ για να υπογραμμίσει αυτή τη θέση πολιτικής.Φαίνεται ότι η πολιτική της για τη Δυτική Σαχάρα ανοσοποίησε σε μεγάλο βαθμό τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη μείωση της υποστήριξης που υπέστησαν σε άλλες αραβικές χώρες. Άλλες δυτικές χώρες που δεν ακολούθησαν το παράδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών αναγνωρίζοντας την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα δεν διατήρησαν την υποστήριξη του μαροκινού λαού. Μεταξύ του 2022 και του χειμώνα του 2023-2024, το ποσοστό των Μαροκινών που δήλωσαν ότι έχουν θετική άποψη για το Ηνωμένο Βασίλειο μειώθηκε από 68% σε 30%, μια μεγαλύτερη πτώση από εκείνη των άλλων χωρών από τα αποτελέσματα που έδειξε η έρευνα. Οι απόψεις των Μαροκινών για τη Γαλλία επιδεινώθηκαν επίσης, μειούμενες κατά δέκα μονάδες.Σε κάθε χώρα που έγινε η έρευνα, οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι πιστεύουν ότι τα κράτη της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, και όχι οι παγκόσμιοι παράγοντες, είναι περισσότερο προσηλωμένα στην προστασία των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων. Ωστόσο, αυτή η άποψη δεν μεταφράζεται σε επιθυμία να δουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να υιοθετούν ουδετερότητα ή να αποχωρούν από τη Μέση Ανατολή. Παρά την οργή τους για την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της Γάζας, το αραβικό κοινό κατέστησε σαφές ότι επιθυμεί την εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών στην επίλυση της ισραηλινο-παλαιστινιακής κρίσης.Μια ερώτηση της έρευνας του Αραβικού Βαρομέτρου ήταν: “ποιο θέμα θα πρέπει να είναι στην κορυφή της ατζέντας της κυβέρνησης Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική;”, προσφέροντας επτά επιλογές: οικονομική ανάπτυξη, εκπαίδευση, ανθρώπινα δικαιώματα, υποδομές, σταθερότητα, καταπολέμηση της τρομοκρατίας και το Παλαιστινιακό ζήτημα. Σε τρεις από τις τέσσερις χώρες στις οποίες τέθηκε αυτή η ερώτηση σε έρευνες μετά τις 7 Οκτωβρίου, μια πλειονότητα των ερωτηθέντων συμφώνησε ότι ο Μπάιντεν θα πρέπει να θέσει ως προτεραιότητα το παλαιστινιακό ζήτημα, ακόμη και έναντι άλλων βασικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χώρες τους. Στην πραγματικότητα, το ποσοστό των Αράβων πολιτών που απάντησαν ότι η κορυφαία προτεραιότητα της κυβέρνησης Μπάιντεν στην περιοχή θα πρέπει να είναι το παλαιστινιακό ζήτημα έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία δύο χρόνια - 21 μονάδες στην Ιορδανία, 18 μονάδες στη Μαυριτανία και το Μαρόκο και 17 μονάδες στο Λίβανο. Και τα στοιχεία για την Τυνησία δείχνουν ότι η άνοδος αυτή σημειώθηκε σχεδόν αμέσως μετά την έναρξη της στρατιωτικής εκστρατείας του Ισραήλ στη Γάζα.Ο πόλεμος στη Γάζα μείωσε την υποστήριξη των Αράβων για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ από ένα ήδη χαμηλό επίπεδο. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι ο αραβικός κόσμος στρέφεται εναντίον μιας ειρηνικής διευθέτησης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Η έρευνα στην Τυνησία υπέδειξε αρχικά ότι το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της υποστήριξης της λύσης των δύο κρατών. Στην πραγματικότητα, σε δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν μεταξύ Δεκεμβρίου 2023 και Μαρτίου 2024 στην Ιορδανία, τη Μαυριτανία και το Μαρόκο, μεγαλύτερα ποσοστά των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι υποστηρίζουν τη λύση δύο κρατών έναντι της λύσης ενός κράτους, μιας συνομοσπονδίας ή μιας ανοικτής προσέγγισης από ό,τι είχαν υποστηρίξει αυτές τις επιλογές το 2022.Πριν από τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, φαινόταν ότι μια νέα περιφερειακή τάξη αναδυόταν στη Μέση Ανατολή. Καθώς ορισμένες αραβικές κυβερνήσεις επεδίωκαν να εξομαλύνουν τους δεσμούς τους με το Ισραήλ φαινόταν ότι το πρωταρχικό χάσμα στην περιοχή δεν θα μπορούσε να τρέχει μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών κρατών, αλλά μάλλον μεταξύ της Τεχεράνης και των χωρών που προσπαθούν να περιορίσουν την επιθετικότητα της Ισλαμικής Δημοκρατίας στο εξωτερικό. Ένας νέος συνασπισμός για τον περιορισμό του Ιράν, που θα περιελάμβανε το Ισραήλ και βασικά αραβικά κράτη, θα ήταν εξαιρετικά επωφελής για τον περιορισμό της επιρροής του Ιράν στην περιοχή.Ίσως είναι ακόμη δυνατό για τις Ηνωμένες Πολιτείες να εγκαινιάσουν έναν τέτοιο συνασπισμό: η βοήθεια που έδωσε η Ιορδανία στο Ισραήλ για την απόκρουση της επίθεσης του Ιράν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους στις 13 Απριλίου, καθώς και οι αποφάσεις της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να δώσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες πληροφορίες πριν από την επίθεση αυτή, υποδηλώνουν ότι οι βασικοί Άραβες ηγέτες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μια περιφερειακή αναπροσαρμογή είναι προς το συμφέρον τους. Οι έρευνες που πραγματοποιήσαμε μετά τις 7 Οκτωβρίου διαπίστωσαν ότι η αποδοχή του Ιράν παραμένει χαμηλή μεταξύ των αραβικών κοινοτήτων. Το 36% των Λιβανέζων, το 25% των Ιορδανών και μόνο το 15% των Κουβεϊτιανών εξέφρασαν ευνοϊκή άποψη για το Ιράν.Όμως οι προσπάθειες για μια πλήρη αναπροσαρμογή θα δυσκολεύονται όσο η πτώση της περιφερειακής υποστήριξης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζεται. Οι ψυχρές ειρηνευτικές συμφωνίες, όπως αυτές που σφυρηλατήθηκαν μεταξύ του Ισραήλ και της Αιγύπτου και της Ιορδανίας, κινδυνεύουν πάντοτε με ρήξη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αναντικατάστατες ως διαμεσολαβητής για τις συμφωνίες εξομάλυνσης. Οι ειρηνευτικές συμφωνίες Αιγύπτου-Ισραήλ και Ισραήλ-Ιορδανίας διατηρήθηκαν σε μεγάλο βαθμό χάρη στην τεράστια βοήθεια που παρείχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και στις δύο αραβικές χώρες. Οι συμφωνίες εξομάλυνσης της τελευταίας μισής δεκαετίας εξαρτώνται από τις υποσχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες των αραβικών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης της κυριαρχίας του Μαρόκου επί της Δυτικής Σαχάρας, της αφαίρεσης του Σουδάν από τον κατάλογο των κρατικών χορηγών της τρομοκρατίας και της πώλησης μαχητικών αεροσκαφών F-35 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.Στο πλαίσιο μετά την 7η Οκτωβρίου, η απώλεια της υποστήριξης των Αράβων πολιτών σημαίνει όχι μόνο τον κίνδυνο της υποστήριξης των Αράβων ηγετών αλλά και τη διακινδύνευση της εσωτερικής σταθερότητας των βασικών αραβικών συμμάχων των Ηνωμένων Πολιτειών. Η οργή για τα δεινά των Παλαιστινίων έχει ήδη ξεχυθεί στους δρόμους. Στην Ιορδανία, οι διαμαρτυρίες έχουν ήδη εκτροχιάσει το Σχέδιο Ευημερίας, μια συμφωνία μεταξύ της Ιορδανίας και του Ισραήλ για το νερό και την ενέργεια που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τις ΗΠΑ. Αφού συνεργάστηκαν με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αντιμετωπίσουν το χτύπημα του Ιράν, τα αραβικά καθεστώτα παρέμειναν σιωπηλά σχετικά με τον ρόλο τους από φόβο μήπως πυροδοτήσουν περαιτέρω την οργή των πολιτών τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να προσπαθήσουν να μειώσουν τη γενική πίεση που αισθάνονται οι αραβικές κυβερνήσεις να μην συνεργαστούν με το Ισραήλ για να αντιμετωπίσουν την ιρανική επιρροή.Η περιοχή βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι θεωρητικά σε θέση να ασκήσουν την απαραίτητη επιρροή για να βοηθήσουν στην εξασφάλιση κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και να βοηθήσουν τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους να προχωρήσουν προς την ειρήνη. Ωστόσο, για να αποκαταστήσουν την περιφερειακή αξιοπιστία τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να καθορίσουν συγκεκριμένα, ρεαλιστικά βήματα προς μια λύση δύο κρατών, προσδιορίζοντας πώς θα μοιάζει η αποτελεσματική μεταπολεμική διακυβέρνηση στη Γάζα και τι πρέπει να κάνουν οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι για να διασφαλίσουν ότι θα σημειωθεί πρόοδος προς την ειρήνη. Η απόδοση ευθυνών τόσο στους Ισραηλινούς όσο και στους Παλαιστίνιους ηγέτες έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει όχι μόνο να υποστηρίξουν τις ειρηνευτικές συνομιλίες αλλά και να επιμείνουν στον τερματισμό της επέκτασης των ισραηλινών οικισμών στη Δυτική Όχθη.Για πάρα πολύ καιρό, οι Άραβες έχουν αντιληφθεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εργάζονται για να διασφαλίσουν τα δικά τους συμφέροντα και εκείνα των συμμάχων Αράβων ηγετών πάνω από τα συμφέροντα των απλών πολιτών - ακόμη και όταν οι Άραβες πολίτες αναζητούν μεγαλύτερη υποστήριξη για τον εκδημοκρατισμό και τις προσπάθειες καταπολέμησης της διαφθοράς. Επιπλέον, μια άλλη ιρανο-ισραηλινή αντιπαράθεση μπορεί να μην είναι τόσο επιτελεστική όσο αυτή που συνέβη τον Απρίλιο του 2024. Θα μπορούσε να είναι καταστροφική. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να εργαστούν για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των αραβικών πολιτών για να περιορίσουν το Ιράν, όχι μόνο κρυφά, αλλά με δημόσιες, θαρραλέες και αποτελεσματικές πολιτικές.Η παρούσα κατάσταση προσφέρει στις Ηνωμένες Πολιτείες τόσο κινδύνους όσο και ευκαιρίες. Στις περισσότερες αραβικές χώρες δεν υπάρχει απλό ισοδύναμο με το ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας του Μαρόκου. Αλλά η περίπτωση του Μαρόκου καθιστά σαφές ότι όταν οι Άραβες πολίτες αισθάνονται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους, τις κρίνουν πιο ευνοϊκά. Οι κίνδυνοι από την αποτυχία να αντιμετωπιστεί η φθίνουσα υποστήριξη των Αράβων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες υπερβαίνουν τη Γάζα. Χωρίς μια σημαντική μετατόπιση της αμερικανικής υποστήριξης στον πόλεμο του Ισραήλ και χωρίς έξυπνες αλλαγές στην αμερικανική πολιτική για να αμβλυνθεί μακροπρόθεσμα ο αυξανόμενος αραβικός αντιαμερικανισμός, άλλοι παράγοντες -συμπεριλαμβανομένης της Κίνας- θα συνεχίσουν να προσπαθούν να εκτοπίσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες από τον ηγετικό τους ρόλο στη Μέση Ανατολή.Πηγή: Foreign Affairs

The post Η Αμερική χάνει τον αραβικό κόσμο. Και η Κίνα αποκομίζει τα οφέλη appeared first on Militaire.gr.