Μέση Ανατολή: Αβεβαιότητα για το πετρέλαιο, το εμπόριο και τη σταθερότητα της περιοχής

05:20 5/9/2024 - Πηγή: militaire

Αφού τα πρωτοσέλιδα του Ιουλίου βούιζαν για την αναδιαμορφωμένη προεδρική κούρσα στις ΗΠΑ, ο κύκλος ειδήσεων του Αυγούστου αγωνίστηκε να ξεφύγει από τη μακρά σκιά της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, καθώς οι εντάσεις Ισραήλ-Ιράν έβραζαν μετά τη δολοφονία του επικεφαλής της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη στις 31 Ιουλίου.Έξω από τα φώτα της δημοσιότητας, ένα άλλο θερμό σημείο φουντώνει επίσης στην περιοχή, καθώς η Λιβύη βυθίζεται και πάλι στο χάος

εν μέσω πολιτικών αντιδράσεων για την ηγεσία της κεντρικής τράπεζας της κατακερματισμένης χώρας. Η διαμάχη έχει προκαλέσει το κλείσιμο πετρελαϊκών κοιτασμάτων και στις 26 Αυγούστου ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι η κρίση κινδυνεύει να επισπεύσει τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κατάρρευση της Λιβύης.Παρά την αναταραχή αυτή, οι παγκόσμιες αγορές συνεχίζουν ως επί το πλείστον να αποστρέφονται τις περιφερειακές εντάσεις. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, το αργό τύπου Brent διαπραγματευόταν περίπου στα 78 δολάρια ανά βαρέλι, από περίπου 80 δολάρια την 1η Αυγούστου (και 88 δολάρια αμέσως μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023). Παρόλα αυτά, ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζει να δημιουργεί σημαντικές οικονομικές απειλές σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο, καθώς οι μάχες πλησιάζουν τον ένα χρόνο. Οι νέοι κίνδυνοι περιφερειακής αντιπαράθεσης έχουν τροφοδοτήσει τα πάντα, από τις εκτεταμένες ακυρώσεις πτήσεων μέχρι τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα στην αγορά πετρελαίου και τις ανησυχίες για το παγκόσμιο εμπόριο. Οι επίμονες επιθέσεις των Χούθι στη ναυτιλία της Ερυθράς Θάλασσας πλήττουν τους τοπικούς φορείς, με τον φορέα εκμετάλλευσης λιμένων των ΗΑΕ DP World να αναφέρει ότι τα κέρδη του μειώθηκαν κατά 60% το πρώτο εξάμηνο του 2024. Ταυτόχρονα, το “φάντασμα” του Ιράν που παγιδεύει τα ενεργειακά φορτία στα Στενά του Ορμούζ προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση τον Αύγουστο.Το πετρελαϊκό καρτέλ υποτίθεται ότι θα αρχίσει να αυξάνει την παραγωγή πετρελαίου τον Οκτώβριο, καθώς θα αρχίσει η μείωση της παραγωγής του κατά ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως. Ανεξάρτητα από αυτό, οι τιμές είναι απίθανο να φθάσουν τα 90 δολάριο που χρειάζονται οι περισσότερες οικονομίες του Κόλπου για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους το 2024-2025. Αυτό το μήνα η Σαουδική Αραβία αποκάλυψε ότι τα έσοδά της από το πετρέλαιο μειώθηκαν στο χαμηλότερο των τελευταίων τριών ετών τον Ιούνιο, καθώς ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο είδε τις πωλήσεις να συμπιέζονται από τις περικοπές του ΟΠΕΚ+. Αλλού, η διαμάχη μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ έρχεται παράλληλα με ένα άλλο είδος διαμάχης για την εξουσία στην περιοχή, καθώς το καλοκαίρι συνεχίζει να εκθέτει την ανεπαρκή ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής. Στις 18 Αυγούστου, το Κουβέιτ ανακοίνωσε περικοπές ρεύματος για να μειώσει την πίεση στο δίκτυό του εν μέσω καυτών θερμοκρασιών, την ίδια ημέρα που κυκλοφόρησε η είδηση ότι η Αλγερία έστελνε επείγοντα φορτία καυσίμων στον Λίβανο, καθώς οι χρόνιες ελλείψεις ενέργειας επιδεινώθηκαν. Τον Αύγουστο το Ιράκ σύναψε επίσης νέα συμφωνία με την BP, καθώς ελπίζει να αυξήσει την παραγωγή φυσικού αερίου για να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές από το Ιράν. Μέσα σε όλη αυτή την αναταραχή, πολλές άλλες ενδιαφέρουσες περιφερειακές εξελίξεις εμφανίστηκαν επίσης αυτόν τον μήνα, όπως νέα στοιχεία για τις ανησυχητικές τάσεις απασχόλησης των νέων στον αραβικό κόσμο και αυξανόμενες ενδείξεις ότι η εποχή των πλούσιων παγκόσμιων δαπανών της Σαουδικής Αραβίας θα μπορούσε να τελειώσει, καθώς το Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεών της διπλασιάζει τις εγχώριες επενδύσεις. Το βασίλειο εισήγαγε επίσης μεταρρυθμίσεις στον επενδυτικό του νόμο αυτόν τον μήνα. Και υπάρχει και το Κουβέιτ, ουραγός στις προσπάθειες ενεργειακής μετάβασης στον Κόλπο, που σηματοδοτεί ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του εκκολαπτόμενου τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μια άλλη ιστορία είναι αυτή της συνεχιζόμενης περιφερειακής προσέγγισης και οικονομικής ολοκλήρωσης. Η αναθέρμανση των δεσμών Τουρκίας-Αιγύπτου δημιουργεί τις προϋποθέσεις για νέες συμφωνίες. Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία φιλοξένησε σύνοδο κορυφής με το Ιράκ, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στις 29 Αυγούστου για να συζητήσουν ένα φιλόδοξο έργο ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη σύνδεση του ιρακινού λιμανιού της Βασόρας με την Τουρκία και πέραν αυτής.Η στρατηγική της Τυνησίας για το πράσινο υδρογόνο θα χρειαστεί εγχώριους ενδιαφερόμενους φορείςΌπως περιγράφεται σε υπόμνημα του Francisco Serrano, η Τυνησία διαθέτει σημαντικό ανεξερεύνητο δυναμικό για την παραγωγή καθαρής και ανανεώσιμης ενέργειας και τοποθετείται ως προμηθευτής για τις ευρωπαϊκές αγορές. Προσελκύει το ενδιαφέρον της ΕΕ, η οποία προσπαθεί να επιτύχει τους περιβαλλοντικούς της στόχους βασιζόμενη στις εισαγωγές καθαρής ενέργειας από τη Βόρεια Αφρική, και το πράσινο υδρογόνο έχει καταστεί στρατηγικός τομέας ανάπτυξης.Ωστόσο, η ανάπτυξη νέας δυναμικότητας παραγωγής ενέργειας που εξυπηρετεί αποκλειστικά εξωτερικούς πελάτες θα δημιουργήσει εντάσεις. Με την πάροδο των ετών η Τυνησία αγωνίστηκε να διατηρήσει την ενεργειακή της ανεξαρτησία εν μέσω της πτώσης της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2024, το ποσοστό ενεργειακής ανεξαρτησίας της Τυνησίας είχε μειωθεί στο 44%. Το πρόβλημα υποδεικνύει σοβαρές διαρθρωτικές ελλείψεις στις υποδομές παραγωγής και διανομής ενέργειας της χώρας. Η πράσινη στρατηγική της Τυνησίας για το υδρογόνο, που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2024, προβλέπει ότι η παραγωγή του τομέα θα φθάσει τα 8,3 εκατομμύρια τόνους μέχρι το 2050. Η χρηματοδοτική στήριξη που απαιτείται για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής (εκτιμώμενο ποσό 133 δισεκατομμυρίων δολαρίων) θα δοκιμάσει την ικανότητα της Τυνησίας να κινητοποιήσει ιδιωτικές επενδύσεις και τη στήριξη της ΕΕ. Τον Μάιο του 2024, η Τυνησία υπέγραψε συμφωνία ύψους 53 δισ. δολαρίων με έναν όμιλο που αποτελείται από τις TotalEnergies, Eren Groupe και Verbund για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Όταν τεθεί σε λειτουργία το 2030, το έργο στοχεύει να παράγει 200.000 τόνους πράσινου υδρογόνου ετησίως και τελικά να επεκταθεί σε ένα εκατομμύριο τόνους. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του έργου σύμφωνα με τα τρέχοντα σχέδια (περίπου έξι εκατομμύρια τόνοι) πρόκειται να εξαχθεί μέσω αγωγών στην Ευρώπη. Το υπόλοιπο θα πωληθεί στο εξωτερικό με άλλα μέσα ή θα διατεθεί για την τοπική ζήτηση.Η εξαγωγή του μεγαλύτερου μέρους της παραγωγής πράσινου υδρογόνου θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική πηγή συναλλάγματος για την Τυνησία, αλλά το πράσινο υδρογόνο θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στην ανάπτυξη πολλών εγχώριων βιομηχανιών.Η εκπλήρωση των στόχων της Τυνησίας για το πράσινο υδρογόνο θα απαιτήσει επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας: Για να εξασφαλιστεί παραγωγή 8,3 εκατομμυρίων τόνων έως το 2050, η χώρα θα χρειαστεί 100 μεγαβάτ δυναμικότητας παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που θα διατεθούν γι' αυτό. Επί του παρόντος, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν μόλις το 5,1% της συνολικής παραγωγικής ικανότητας της Τυνησίας. Το συμπέρασμα: Η Τυνησία θα μπορούσε να γίνει κόμβος για τις εξαγωγές καθαρής ενέργειας από τη Βόρεια Αφρική, αλλά η εξασφάλιση της λαϊκής υποστήριξης και της υποστήριξης για νέα ενεργειακά έργα θα απαιτήσει από τις αρχές να σταθμίσουν τις ανάγκες των εγχώριων επιχειρήσεων και πελατών μακροπρόθεσμα. Κοιτάζοντας μπροστά: Η στρατηγική της Τυνησίας για το πράσινο υδρογόνο μπορεί να ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό εντός του χρονοδιαγράμματος, αλλά θα ωφελήσει δυσανάλογα τις εξαγωγικές αγορές. Καθώς η χώρα δεν διαθέτει την οικονομική δύναμη για να εξασφαλίσει τις απαραίτητες επενδύσεις, θα πρέπει να βασιστεί σε ξένους εταίρους που θέλουν να διοχετεύσουν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής πράσινου υδρογόνου στην Ευρώπη. Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να παρακολουθήσουμε: Οι φιλοδοξίες της Τυνησίας για το πράσινο υδρογόνο αντιμετωπίζουν άφθονο ανταγωνισμό στη Βόρεια Αφρική και από τη Μέση Ανατολή, όπου πολλοί παίκτες εποφθαλμιούν την ευκαιρία καθώς πλοηγούνται στην ενεργειακή μετάβαση παρά την αμφίβολη ζήτηση της αγοράς για το καθαρό καύσιμο.Πώς θα επηρεάσει η νέα κυβέρνηση του Ιράν την εξωτερική και ενεργειακή του πολιτική;Όπως διερευνάται σε υπόμνημα του Μπιζάν Χατζεχπούρ, η εκλογή του Ιρανού προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν έχει σημαντικές συνέπειες για τις διεθνείς σχέσεις και την ενεργειακή πολιτική του Ιράν. Το βασικό ερώτημα είναι το εξής: Μπορεί η μεταρρυθμιστική ατζέντα του Πεζεσκιάν να επιτύχει να δημιουργήσει θετική δυναμική παρόμοια με τη συμφωνία του 2015 για τα πυρηνικά; Ο Πεζεσκιάν κληρονομεί έναν ενεργειακό τομέα που αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις και προσφέρει ανάμεικτα μηνύματα. Από τη μία πλευρά, υπάρχουν τακτικές αναφορές για διακοπές ρεύματος, ελλείψεις φυσικού αερίου και άλλες διαταραχές. Από την άλλη πλευρά, η παραγωγή και οι εξαγωγές αργού πετρελαίου παρουσιάζουν ανοδική τάση και το Υπουργείο Πετρελαίου σχεδιάζει να αυξήσει τη δυναμικότητα σε τέσσερα εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως έως τον Μάρτιο του 2025. Οι προκλήσεις φαίνεται να είναι βαθύτερες στην πλευρά του φυσικού αερίου: Οι ειδικοί περιγράφουν τις συνθήκες στον ενεργειακό τομέα της χώρας ως ενεργειακή ανισορροπία. Η πολυετής παραμέληση όσον αφορά τις νέες επενδύσεις έχει οδηγήσει σε απώλεια δυναμικότητας στην παραγωγή και διανομή φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Η βασική λύση είναι να επενδύσουμε στη βελτίωση της αποδοτικότητας στην παραγωγή, τη διανομή και την κατανάλωση. Σύμφωνα με Ιρανούς αξιωματούχους, μόνο ο τομέας του φυσικού αερίου θα απαιτήσει επενδύσεις ύψους 80 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, λόγω των εξωτερικών κυρώσεων και των συνεχιζόμενων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, η κυβέρνηση δεν είναι σε οικονομική θέση να επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στον ενεργειακό της τομέα. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Πεζεσκιάν υπογράμμισε δύο βασικές αλλαγές πολιτικής που θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ενεργειακή εξίσωση του Ιράν. Υποσχέθηκε προληπτική διπλωματική δέσμευση για τον τερματισμό των σημερινών πυρηνικών κυρώσεων και η κυβέρνησή του αναμένεται να μεταρρυθμίσει τις τρέχουσες ενεργειακές επιδοτήσεις. Η φιλοδοξία της προηγούμενης κυβέρνησης να προσελκύσει τις αναγκαίες επενδύσεις και την τεχνολογία από την Κίνα δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Μέχρι στιγμής, η Κίνα δεν έχει προβεί σε ουσιαστικές επενδύσεις στα πετρελαϊκά έργα του Ιράν, και οι κύριες πηγές χρηματοδότησης είναι συνεπώς εγχώριοι επενδυτές που δεν μπορούν να καλύψουν τις τεράστιες ανάγκες του Ιράν σε κεφάλαια και τεχνολογία. Κατά συνέπεια, για να εξασφαλίσει το επίπεδο των επενδύσεων και της τεχνολογίας που απαιτούνται για την αντιστροφή της τρέχουσας πορείας, η Τεχεράνη θα πρέπει να εργαστεί για την άρση των σημερινών κυρώσεων σε μια συμφωνία παρόμοια με το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης του 2015.Το συμπέρασμα: Η μεταρρυθμιστική ατζέντα του Πεζεσκιάν υπόσχεται να δώσει κάποια αναγκαία ώθηση στους τομείς των διεθνών σχέσεων και της ενεργειακής πολιτικής. Ωστόσο, μια νέα πορεία για την Τεχεράνη θα χρειαστεί επίσης τη συνεργασία άλλων παικτών, κυρίως της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Το σκληροπυρηνικό βαθύ κράτος του Ιράν θα δώσει στον Πεζεσκιάν στην πρώτη του θητεία κάποιο περιθώριο ελιγμών, και αν τα αποτελέσματα των πολιτικών του πρωτοβουλιών είναι θετικά, το καθεστώς στο σύνολό του θα υποστηρίξει επίσης τις κινήσεις του. Σύμφωνα με τον Χατζεχπούρ, το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η κυβέρνηση του Πεζεσκιάν θα ξεκινήσει μια σταδιακή διαδικασία για την πορεία προς μια νέα συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, προκειμένου να παράσχει στο Ιράν τον απαραίτητο βαθμό ανακούφισης από τις κυρώσεις.Η πολιτική σκηνή του Ιράν έμεινε συγκλονισμένη τον Αύγουστο μετά την παραίτηση του εξέχοντος μεταρρυθμιστή Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ από τη θέση του αντιπροέδρου, μόλις λίγες ημέρες μετά την ανάληψη της θέσης. Η κίνηση αυτή προκάλεσε συζήτηση σχετικά με το αδιέξοδο που σταματά την ουσιαστική μεταρρύθμιση εντός των υφιστάμενων πλαισίων της Ισλαμικής Δημοκρατίας.Πηγή: Al Monitor

The post Μέση Ανατολή: Αβεβαιότητα για το πετρέλαιο, το εμπόριο και τη σταθερότητα της περιοχής appeared first on Militaire.gr.