Ο στρατάρχης που έφθασε 60 χλμ. από τη Μόσχα και νικήθηκε από τον Ζούκοφ

05:11 4/12/2023 - Πηγή: militaire

Γράφει ο Δημήτρης  Σταυρόπουλος

Ο Μόριτζ Άλμπρεχτ Φραντς Φρίντριχ Φέντορ φον Μποκ (3 Δεκεμβρίου 1880 – 4 Μαΐου 1945) ήταν Γερμανός Στρατάρχης ( Field Marshall ) που υπηρέτησε στον Γερμανικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου . Ο Μποκ υπηρέτησε ως διοικητής της Ομάδας Στρατού Βορρά κατά την εισβολή στην Πολωνία το 1939, διοικητής της Ομάδας Στρατού Β κατά την εισβολή στη Γαλλία το 1940 και αργότερα ως διοικητής του Κέντρου Ομάδας Στρατού

κατά την επίθεση στη Σοβιετική Ένωση το 1941.

Ο Μποκ διέταξε την Επιχείρηση «Typhoon» , την τελικά αποτυχημένη απόπειρα κατάληψης της Μόσχας το φθινόπωρο και τον χειμώνα του 1941.

Η επίθεση της Βέρμαχτ επιβραδύνθηκε από την σκληρή σοβιετική αντίσταση γύρω από το Μοζάισκ , καθώς και από την rasputitsa , την εποχή της βροχής και της λάσπης στην Κεντρική Ρωσία.

Η σοβιετική αντεπίθεση οδήγησε σύντομα τον γερμανικό στρατό σε υποχώρηση και ο Μποκ στη συνέχεια απαλλάχθηκε από τη διοίκηση από τον Αδόλφο Χίτλερ .

ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΕ ΠΟΛΩΝΙΑ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΑ

Στις 10 Σεπτεμβρίου 1939, ο Μποκ διέταξε τις δυνάμεις υπό τις διαταγές του να κάψουν μέχρι το έδαφος πολωνικά χωριά που βρίσκονταν πίσω από τη γραμμή του μετώπου, εάν πυροβολούνταν από τον οικισμό και «αν αποδειχθεί αδύνατο να αναγνωριστεί το σπίτι από το οποίο προήλθαν οι πυροβολισμοί».

Μέχρι το τέλος της στρατιωτικής κατοχής της χώρας στις 26 Οκτωβρίου 1939, 531 πόλεις και χωριά είχαν καταστραφεί σε όλη την Πολωνία.

Σε πέντε εβδομάδες, η Πολωνία κατακτήθηκε από γερμανικές και σοβιετικές δυνάμεις.

Ο Μποκ συμμετείχε στην ανακωχή με τη Γαλλία στα τέλη Ιουνίου 1940.

Στις 19 Ιουλίου 1940, ο Μποκ προήχθη στον βαθμό του στρατάρχη κατά τη διάρκεια της τελετής στρατάρχη του 1940.

Στις 2 Φεβρουαρίου 1941, ο Μποκ συναντήθηκε με τον Χίτλερ και αναρωτήθηκε εάν οι Ρώσοι θα μπορούσαν να αναγκαστούν να συνάψουν ειρήνη ακόμα κι αν ο Κόκκινος Στρατός οδηγηθεί στη μάχη και νικηθεί.

Ο Χίτλερ διαβεβαίωσε τον Μποκ ότι οι πόροι της Γερμανίας ήταν υπεραρκετοί και ότι ήταν αποφασισμένος να πολεμήσει.

Στις 03:15 της 22ας Ιουνίου 1941, ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί της επιχείρησης «Barbarossa».

Η Γερμανία εισέβαλε στη Σοβιετική Ένωση με μια χρονομετρημένη κήρυξη πολέμου.

Στις 07:00, ο Bock πέταξε από το Posen σε ένα προπορευόμενο αεροδρόμιο κοντά στο αρχηγείο του XIII Σώματος Πεζικού. Εκεί, ο υποστράτηγος Έριχ Γιάσκε έδωσε στον Μποκ μια περίληψη της προόδου της εισβολής.

Μετά από αυτή τη συνάντηση, ο Μποκ επισκέφτηκε το μπροστινό διοικητήριο του Γκούντεριαν στο Μπόχαλι.

Στη συνέχεια, ο Μποκ επισκέφτηκε τον Γιόακιμ Λέμελσεν , ο οποίος έδωσε μια αναφορά από το μέτωπο.

Οι δρόμοι στη σοβιετική πλευρά του ποταμού Μπουγκ γίνονταν ήδη πολύ μαλακοί για να υποστηρίξουν το βάρος των δεξαμενών.

Παρόλα αυτά, η πρώτη μέρα της εισβολής ήταν εντυπωσιακά επιτυχημένη.

Η σοβιετική αντίσταση αναφέρθηκε ως ελαφριά και επετεύχθη πλήρης αιφνιδιασμός.

Σε όλο το μέτωπο σημειωνόταν ραγδαία πρόοδος.

Τη δεύτερη μέρα του Barbarossa, ο Bock διέσχισε τον ποταμό Bug συνοδευόμενος από τον υποστράτηγο Gustav Schmidt . Αργότερα την ίδια μέρα στον Μποκ παρουσιάστηκαν αναφορές ότι η σοβιετική αντίσταση ενίσχυε σε όλο το μέτωπο, ειδικά στη νότια πλευρά του Γκουντέριαν.

Εν τω μεταξύ, οι δυνάμεις του Hoth προχωρούσαν με πολύ μεγαλύτερη ευκολία μέσω των κρατών της Βαλτικής και της Λευκορωσίας .

Οι δύο πρώτες ημέρες της προέλασης του Κέντρου Ομάδας Στρατού αποδείχθηκαν εξαιρετικά επιτυχημένες.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΟΣΧΑ

Στις 9 Σεπτεμβρίου, η Ανώτατη Διοίκηση του Στρατού έδωσε εντολή στον Μποκ να ετοιμάσει μια επιχειρησιακή εντολή για την επίθεση στη Μόσχα.

Η επιχείρηση Typhoon ήταν η κωδική ονομασία που δόθηκε σε αυτή τη νέα επίθεση, η οποία επρόκειτο να ξεκινήσει το αργότερο στις 30 Σεπτεμβρίου.

Ο Μποκ επέβλεπε τον σχεδιασμό και την προετοιμασία της επιχείρησης και λίγες μέρες αργότερα εγκρίθηκε από την Ανώτατη Διοίκηση.

Την επόμενη μέρα, η Επιχείρηση «Typhoon» ξεκίνησε με επιθέσεις από τις τεθωρακισμένες δυνάμεις του Guderian και του Hoth.

Αρκετές μέρες αργότερα, οι στρατοί του πεζικού άρχισαν να κινούνται προς τη Μόσχα.

Με λιγότερο από 150 χιλιόμετρα μεταξύ των πιο προηγμένων στρατευμάτων και της Μόσχας, ο Μποκ υπολόγισε ότι τα στρατεύματά του θα έμπαιναν στην πόλη σε τρεις έως τέσσερις εβδομάδες.

Σχεδόν αμέσως, οι δυνάμεις του Μποκ συνάντησαν σκληρή σοβιετική αντίσταση στο δρόμο προς τη Μόσχα.

Σύντομα άρχισε να πέφτει κρύα βροχή πάνω από τους βόρειους τομείς του μετώπου του Κέντρου της Ομάδας Στρατού και οι δρόμοι σύντομα μετατράπηκαν σε τέλματα ως μέρος της Rasputitsa .

Σχεδόν ολόκληρο το μέτωπο κόλλησε. τα μόνα οχήματα ικανά να διαπραγματευτούν τη λάσπη ήταν τανκς και άλλα ιχνηλατούμενα οχήματα. Ωστόσο, αυτά κινούνταν με ρυθμό σαλιγκαριού (μερικές φορές λιγότερο από 2 mi (3,2 km) την ημέρα  ) και η κατανάλωση καυσίμου αυξήθηκε στα ύψη.

Αυτό επιδείνωσε περαιτέρω το πρόβλημα των ήδη κακών γραμμών εφοδιασμού.

Ο Μποκ ήταν ένας από τους λίγους Γερμανούς αξιωματικούς που διαμαρτυρήθηκαν για τη συστηματική κακομεταχείριση Σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου , αλλά έκανε λίγα βήματα για να βελτιώσει τις συνθήκες όσων κρατούνταν στις περιοχές υπό τις διαταγές του.

64 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΣ!

Ο καιρός σύντομα χάλασε ξανά, με τους δρόμους να μετατρέπονται για άλλη μια φορά σε αδιάβατους, λασπώδεις τέλματα.

Από τις 30 Σεπτεμβρίου, ο Μποκ είχε χάσει περίπου 35.000 άνδρες, 250 άρματα μάχης και πυροβολικό και αρκετές εκατοντάδες άλλα οχήματα, πολλά από τα οποία βυθίστηκαν στη λάσπη.

Οι προμήθειες καυσίμων και πυρομαχικών μειώθηκαν επικίνδυνα. Παρά τα προβλήματα αυτά, η προέλαση προς τη Μόσχα συνεχίστηκε καθώς ο Χίτλερ γινόταν όλο και πιο ανυπόμονος. Όταν οι μονάδες προώθησης της 4ης Στρατιάς Panzer έφτασαν στην Kaluga και στο Maloyaroslavets , οι γερμανικές δυνάμεις βρίσκονταν σε απόσταση 64 χλμ. από τη Μόσχα.

Καθώς οι δυνάμεις του Μποκ έσπασαν τις αμυντικές γραμμές του Κόκκινου Στρατού στο Μοζάισκ στα μέσα Οκτωβρίου, πανικός επικράτησε στην πρωτεύουσα. Εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι άρχισαν να εκκενώνουν την πόλη ενώ άλλοι αναγκάστηκαν σε εθελοντικές μονάδες έκτακτης ανάγκης.

Καθιερώθηκε στρατιωτικός νόμος καθώς αυξήθηκαν οι λεηλασίες και οι λεηλασίες ερημικών καταστημάτων.

Ο Στρατάρχης Semyon Timoshenko απαλλάχθηκε από τη διοίκηση υπέρ του Georgy Zhukov , ο οποίος οργάνωνε την άμυνα του Λένινγκραντ .

Ο κύριος όγκος της σοβιετικής κυβέρνησης εκκενώθηκε στο Kuibyshev , 500 μίλια (800 χλμ.) νοτιοανατολικά της Μόσχας.

Ωστόσο, ο Στάλιν παρέμεινε στην πρωτεύουσα αφού τον καθησύχασε ο Ζούκοφ ότι η πρωτεύουσα δεν θα πέσει.

Όσο περισσότερο προχωρούσαν οι δυνάμεις του Μποκ, τόσο πιο σκληρή γινόταν η σοβιετική αντίσταση.

Οι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι που οδηγούσαν στη Μόσχα έγιναν κρατήρες κάτω από συνεχή πυρά του ρωσικού πυροβολικού, καθιστώντας τους αδιάβατους.

Αυτό ανάγκασε τα γερμανικά στρατεύματα στη λάσπη και το Κέντρο Ομάδας Στρατού σύντομα κόλλησε για άλλη μια φορά.

Ο στόχος της κατάληψης της Μόσχας μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου δεν μπορούσε πλέον να επιτευχθεί.

Ωστόσο, το τεράστιο βάρος της γερμανικής προέλασης δεν μπορούσε να σταματήσει πλήρως και στις 21 Οκτωβρίου μονάδες της 9ης Στρατιάς κατέλαβαν το Καλίνιν .

Καθώς έφτασε ο Νοέμβριος, η λάσπη σύντομα μετατράπηκε σε πάγο καθώς οι θερμοκρασίες έπεσαν στους -28 °C (−20 °F).

Ενώ το έδαφος σκληρύνθηκε αρκετά για να υποστηρίξει οχήματα, ο κρύος καιρός ενίσχυσε τη δυστυχία των Γερμανών στρατιωτών, καθώς πολλοί δεν είχαν λάβει χειμερινά ρούχα.

Τα κρυοπαγήματα σύντομα έκαναν την εμφάνιση τους τους.

Πολλοί στρατιώτες επλήγησαν σοβαρά και χρειάστηκε να απομακρυνθούν.

Η ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΚΑΙ Η ΤΥΧΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΑΡΧΗ

Στις 6 Δεκεμβρίου, με τη θερμοκρασία στους -45 °C (−50 °F), νέα ρωσικά στρατεύματα υπό τον Ζούκοφ εξαπέλυσαν μια τεράστια αντεπίθεση.

Σε όλο το μέτωπο κοντά στη Μόσχα, τα γερμανικά στρατεύματα υποχώρησαν, καταστρέφοντας όποιον εξοπλισμό δεν μπορούσαν να σώσουν.

Αρκετές μέρες αργότερα, η Ανώτατη Διοίκηση διέταξε τη διακοπή όλων των επιθετικών επιχειρήσεων.

Ο Μποκ έγραψε στο ημερολόγιό του:

«Καθ' όλη τη διάρκεια, ζήτησα από την Ανώτατη Διοίκηση Στρατού την εξουσία να χτυπήσει τον εχθρό όταν αυτός ταλαντευόταν.

Θα μπορούσαμε να είχαμε τελειώσει τον εχθρό το περασμένο καλοκαίρι.

Θα μπορούσαμε να τον είχαμε καταστρέψει εντελώς.

Τον περασμένο Αύγουστο, ο δρόμος προς τη Μόσχα ήταν ανοιχτός.

θα μπορούσαμε να μπούμε στην πρωτεύουσα των Μπολσεβίκων θριαμβευτικά και με καλοκαιρινό καιρό. Η υψηλή στρατιωτική ηγεσία της Πατρίδας έκανε ένα τρομερό λάθος όταν ανάγκασε την ομάδα του στρατού μου να υιοθετήσει μια θέση άμυνας τον περασμένο Αύγουστο.

Τώρα όλοι πληρώνουμε αυτό το λάθος.»

Μέχρι τις 13 Δεκεμβρίου, οι γερμανικές δυνάμεις είχαν υποχωρήσει περισσότερο από 80 χιλιόμετρα (50 μίλια) από την πρωτεύουσα.

Στις 18 Δεκεμβρίου, ο Μποκ απαλλάχθηκε από τη διοίκηση του Κέντρου Ομάδας Στρατού.

Επίσημο πρόσχημα αυτής της απόφασης ήταν τα προβλήματα υγείας.

Ωστόσο, αυτή ήταν μόνο μία περίπτωση από τους 40 περίπου υψηλόβαθμους αξιωματικούς που απαλλάχθηκαν από τη διοίκηση μετά την αποτυχία κατάληψης της Μόσχας.

Στις 17 Ιουλίου, ο Χίτλερ απάλλαξε τον Μποκ ως διοικητή της Ομάδας Στρατού Β, αντικαθιστώντας τον με τον Μαξιμίλιαν φον Βάιχς .

Ο Μποκ δεν κατέλαβε ποτέ ξανά ανώτερη θέση διοίκησης.

Ο στρατάρχης τραυματίστηκε στις 3 Μαΐου 1945, καθώς το αυτοκίνητό του καταστράφηκε από ένα Hawker Tempest από το Νο. 486 Squadron RNZAF σκοτώνοντας τη γυναίκα του, τη θετή του κόρη και έναν φίλο του.

Αρχικά ο μόνος επιζών της επίθεσης, ο Μποκ πέθανε από τα τραύματά του την επόμενη μέρα.

Ενταφιάστηκε σε ένα νεκροταφείο στο Lensahn

Πληροφορίες

Γκέρμπετ, Κλάους και Τζόνστον, Ντέιβιντ. Generalfeldmarschall Fedor von Bock: The War Diary 1939–1945.

Battle of Russia, Battlefield: Battles that Win the Second World War.

Evans, Richard J. (2008). Το Τρίτο Ράιχ στον πόλεμο: 1939–1945.

Horner, DM, Jukes, Geoffrey. Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος: Το Ανατολικό Μέτωπο 1941–1945.

The post Ο στρατάρχης που έφθασε 60 χλμ. από τη Μόσχα και νικήθηκε από τον Ζούκοφ appeared first on Militaire.gr.