Οι 7 εκλογές του Μαίου και η 8η που δεν έγινε λόγω δικτατορίας

06:05 4/4/2023 - Πηγή: militaire

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας ως κυρίαρχη και ανεξάρτητη χώρα, επτά φορές στήθηκαν κάλπες τον μήνα Μάιο!

Θα υπήρξε και μια όγδοη, αν δεν καταλύετο βάναυσα το κράτος από την δικτατορία του 1967…

Να πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Χρειάστηκε να περάσει κοντά ένα τέταρτο αιώνα (για την ακρίβεια, 23 χρόνια) από την Επανάσταση του ’21,  ώσπου οι Έλληνες ν’ αποκτήσουν το δικαίωμα να εκλέγουν τους εκπροσώπους τους στη Βουλή.

Κι

έτσι όταν, το 1844, έφτασαν στις κάλπες στις πρώτες εκλογές, ψήφιζαν επί έξι ολόκληρους μήνες!

Η εθνοσυνέλευση που προέκυψε μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, είχε να επιτελέσει δυο αποστολές:

Δημιούργησε τον πρώτο καταστατικό χάρτη της Ελλάδας (συνταγματική βασιλεία) και, στις 18 Μαρτίου 1844, ψήφισε τον πρώτο εκλογικό νόμο της χώρας.

Συμβολικά, δημοσιεύτηκε στις 25 Μαρτίου και, παρά τα φολκλορικά του στοιχεία, ήταν ο πιο προοδευτικός στον κόσμο, ως την ώρα εκείνη:

Απαγόρευε το δικαίωμα του «εκλέγεσθαι» στις γυναίκες, στους νέους κάτω των 25 χρόνων, σ’ όσους είχαν δοσοληψίες με την Δικαιοσύνη (υπόδικους ή καταδικασμένους) και στους τεμπέληδες:

Για να γινόταν κάποιος υποψήφιος βουλευτής, έπρεπε να έχει επάγγελμα ικανό να τον θρέψει ή κτηματική περιουσία στην εκλογική του περιφέρεια. Ισοδυναμούσε ένας βουλευτής σε κάθε 10.000 κατοίκους, εκτός από την Ύδρα που, τιμητικά, εξέλεγε τρεις, και τις Σπέτσες και τα Ψαρά, που, επίσης τιμητικά, εκλέγανε από δύο.

Για λόγους ουσίας, ένας βουλευτής εκλεγόταν και από το σώμα των καθηγητών Πανεπιστημίου!

Οι εκλογές έπρεπε να διεξαχθούν σε οχτώ μέρες.

Το πρόβλημα ήταν ότι ο νόμος δεν ξεκαθάριζε, αν αυτές οι οχτώ μέρες έπρεπε να είναι κοινές για όλη τη χώρα ή όχι.

Με αποτέλεσμα να ξεκινήσει η εκλογική διαδικασία τον Απρίλιο του 1844 και, τον Σεπτέμβριο, να συνεχίζεται ακόμα σε ορισμένες περιοχές.

Ο νόμος όριζε πως, μετά την ολοκλήρωση της κάθε ψηφοφορίας, οι κάλπες έπρεπε να σφραγιστούν και να μεταφερθούν στις πρωτεύουσες των νομών για καταμέτρηση.

Το πώς έφταναν στον προορισμό τους, το περιέγραψε  δημοσιογράφος και συγγραφέας Νικόλαος Δραγούμης.

Οι κάλπες έφταναν στον τόπο της καταμέτρησης με σπασμένα σανίδια ή λιμαρισμένες τις σφραγίδες.

Η πρώτη, έστω και με τέτοιον τρόπο, εκλεγμένη Βουλή των Ελλήνων συγκροτήθηκε σε σώμα και συνεδρίασε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1845.

Πρώτος, έστω και έτσι, εκλεγμένος πρωθυπουργός ο Ιωάννης Κωλέττης, που εξάντλησε την πρώτη του τριετία, κέρδισε και τις  επόμενες εκλογές (1847) με συντριπτική πλειοψηφία αλλ’ αμέσως μετά πέθανε από νεφρίτιδα, σε ηλικία 73 χρόνων.

ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΑΙΟΥ

Στην εκλογική ιστορία της Ελλάδας, φορές έχουν διεξαχθει τον μήνα Μάιο.

1844

Οι πρώτες καθαρόαιμες βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα διεξήχθησαν σε μια περίοδο τεσσάρων μηνών από την κυβέρνηση του εκσυγχρονιστή Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, ηγέτη του Αγγλικού Κόμματος, κατά παράβαση του Εκλογικού Νόμου, που όριζε περίοδο οκτώ ημερών κατ’ ανώτατο όριο.

Η προεκλογική περίοδος ήταν σφοδρή, με συχνές καταγγελίες από την αντιπολίτευση (Ρωσικό και Γαλλικό Κόμμα) για απόπειρες νοθείας της λαϊκής εντολής.

Οι εκλογές έγιναν με ψηφοδέλτιο και πλειοψηφικό σύστημα στενής περιφέρειας, ενώ δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι άνδρες άνω των 25 ετών.

Παρά τις καταγγελίες της, νικήτρια αναδείχθηκε η αντιπολίτευση (ο συνασπισμός του Ρωσικού και του Γαλλικού Κόμματος, δηλαδή των συντηρητικών δυνάμεων της τότε εποχής), προς ανακούφιση του Παλατιού. Πρωθυπουργός ανέλαβε ο ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος Ιωάννης Κωλέττης, που κυριάρχησε την επόμενη τριετία στην πολιτική σκηνή και επικρίθηκε για τη δημαγωγία του και τις παραβιάσεις του Συντάγματος.

ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΟΙ ΚΑΙ ΣΦΑΙΡΙΔΙΟ

14-17 Μαΐου 1865

Οι πρώτες εκλογές μετά την ψήφιση του Συντάγματος του 1864.

Έγιναν με σφαιρίδιο αντί του ψηφοδελτίου, λόγω του μεγάλου αναλφαβητισμού.

Για πρώτη φορά ψήφισαν οι κάτοικοι της Επτανήσου, η οποία είχε ενωθεί με την Ελλάδα τον προηγούμενο χρόνο.

Τη σχετική πλειοψηφία στη νέα Βουλή, με περίπου 80 έδρες σε σύνολο 181, απέσπασε ο Μεσσήνιος πολιτικός Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, που ανέλαβε και την πρωθυπουργία για λίγους μήνες, αλλά παραιτήθηκε όταν καταψηφίστηκε το οικονομικό του πρόγραμμα.

Επικράτησε πολιτική αστάθεια, καθώς την εξουσία άσκησαν πολλές κυβερνήσεις με βραχύβιο χαρακτήρα.

16 – 19 Μαΐου 1869

Με τον ελλληνοτουρκικό πόλεμο μόλις να έχει αποφευχθεί, λόγω του Κρητικού ζητήματος, διεξήχθησαν πρόωρες εκλογές από τον φιλοβασιλικό Θρασύβουλο Ζαΐμη, χωρίς επεμβάσεις και παρατράγουδα.

Η παράταξή του αναδείχθηκε νικήτρια των εκλογών, που ελαβε 90 από τις 186 έδρες της νέας Βουλής.

Η κυβέρνηση Ζαΐμη κατόρθωσε να παραμείνει στην εξουσία για περισσότερο από ένα χρόνο, γεγονός πρωτοφανές για τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α’.

3 Μαΐου 1892

Εκλογές σε λιγότερο από δύο χρόνια, λόγω παύσης της κυβέρνησης Δηλιγιάννη από τον βασιλιά Γεώργιο Α’.

Ο προεκλογικός αγώνας υπήρξε σφοδρότατος και βαθύτατα αντιβασιλικός από την πλευρά των κυβερνητικών.

Ο Δηλιγιάννης και τα Εθνικό Κόμμα αποδοκιμάστηκαν και από το εκλογικό σώμα, δείχνοντας την προτίμησή του και πάλι στον Χαρίλαο Τρικούπη, που εξασφάλισε την υποστήριξη 180 από τα 207 μέλη της Βουλής. 15 δήλωσαν Δηλιγιαννικοί, 7 Ραλλικοί και 5 Καραπανικοί.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

31 Μαΐου 1915

Οι εκλογές έγιναν σε τεταμένη ατμόσφαιρα και είχαν δημοψηφισματικό χαρακτήρα, καθώς οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να αποφανθούν επί της διαμάχης Κωνσταντίνου – Βενιζέλου, σχετικά με τη συμμετοχή ή μη της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων έλαβε 185 έδρες στη Βουλή επί συνόλου 316, το Κόμμα των Εθνικοφρόνων του Δημητρίου Γούναρη 95, η παράταξη Θεοτόκη 12, η παράταξη Δημητρακόπουλου 7, η παράταξη Μαυρομιχάλη 7, η παράταξη Ράλλη 6, οι Σοσιαλιστές Θεσσαλονίκης 2 και οι ανεξάρτητοι 2.

Στην εκλογική διαδικασία έλαβαν μέρος και οι ψηφοφόροι των νέων χωρών, που ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 – 1913.

Η ΕΔΑ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ

11 Μαΐου 1958

Η ΕΔΑ με αρχηγό τον Ιωάννη Πασσαλίδη αποτέλεσε την έκπληξη των εκλογών και αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση με το 24,42% των ψήφων και 60 έδρες. Αυτοδύναμη κυβέρνηση σχημάτισε η ΕΡΕ υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή με το 41,16% των ψήφων και 172 έδρες. Ακολούθησαν δύο κεντρώα κόμματα: Οι Φιλελεύθεροι υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον Σοφοκλή Βενιζέλο (20,67% και 35 έδρες) και η Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωσις (ΠΑΔΕ) με το 10,62% και 8 έδρες.

Το άλλοτε κραταιό Λαϊκό Κόμμα (Κωνσταντίνος Τσαλδάρης και Παναγιώτης Κανελλόπουλος) στην τελευταία του εμφάνιση σε εθνικές εκλογές συγκέντρωσε το 2,94% των ψήφων μαζί με τους συμμάχους του και 4 έδρες στη νέα Βουλή.

27 έδρες συγκέντρωσαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.

6 Μαΐου 2012

Πανωλεθρία του δικομματισμού, μεγάλη άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στα αστικά κέντρα και είσοδος της ακροδεξιάς Χρυσής Αυγής στη Βουλή είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των εκλογών της 6ης Μαΐου 2012, που σήμαναν τη ριζική ανατροπή του πολιτικού σκηνικού και το «τέλος της μεταπολίτευσης» για την πλειονότητα των πολιτικών σχολιαστών.

Στα δυόμισι χρόνια που πέρασαν από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009, η Ελλάδα βρέθηκε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, μπήκε υπό τη σκέπη της «τρόικας» (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ) με απόφαση της κυβέρνησης Παπανδρέου και βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση της σύγχρονης ιστορίας της.

Στο πολιτικό επίπεδο, η κυβέρνηση Παπανδρέου κατέρρευσε στις 11 Νοεμβρίου 2012 και τη διαδέχθηκε η κυβέρνηση του τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμου, που στηρίχθηκε από ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ.

ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΑΝ ΠΟΤΕ

Οι βουλευτικές εκλογές 1967 ήταν προγραμματισμένες να διεξαχθούν στις 28 Μαΐου 1967 όμως δεν έγιναν, καθώς οι πραξικοπηματίες  συνταγματάρχες, Παπαδόπουλος, Παττακός, Μακαρέζος, κατέλυσαν τη δημοκρατία επιβάλλοντας στρατιωτικό καθεστώς.

Τον Ιούλιο του 1965 σημειώθηκε σοβαρό ρήγμα στις τάξεις της Ενώσεως Κέντρου (ΕΚ), γνωστό στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας με τον όρο Αποστασία.

Αφορμή υπήρξε η απόφαση του Γεωργίου Παπανδρέου να αντικαταστήσει τον Πέτρο Γαρουφαλιά από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης και η άρνηση του τότε Βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄ να υπογράψει το σχετικό διάταγμα, αν ο διάδοχος του Γαρουφαλιά δεν απολάμβανε της απόλυτης εμπιστοσύνης του.

Η πιο σημαντική συνέπεια όμως ήταν η απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών και η εξουδετέρωση της άμυνας του συστήματος απέναντι σε πολιτειακές εκτροπές.

Αυτή η απαξίωση και η άμβλυνση των μηχανισμών άμυνας εξέθρεψαν και επέτρεψαν το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.

Προσεφέρθησαν υπουργικοί θώκοι σε πολιτικούς ήσσονος σημασίας για να στηρίξουν τις κυβερνήσεις, έτσι ώστε δημιουργήθηκε η εντύπωση πως όποιος βουλευτής αποχωρούσε από την Ένωση Κέντρου (ΕΚ) λάμβανε αυτόματα και υπουργείο.

Παράλληλα υπήρξαν και καταγγελίες για χρηματισμό και εξαγορά ψήφων.

Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, αρχηγός της ΕΡΕ, που είχε στηρίξει τις βασιλικές επιλογές, σε υπόμνημά του προς τον Βασιλιά Κωνσταντίνο τον Ιανουάριο 1966, σχολιάζοντας την στάση των αποστατών της ΕΚ, σημείωσε ότι εκ των υστέρων πληροφορήθηκε ορισμένες λεπτομέρειες της κρίσης.

Έχοντας την στήριξη περίπου 100 τεθωρακισμένων στην περιοχή της πρωτεύουσας, και έμπιστων και μυημένων αξιωματικών, οι πραξικοπηματίες κινήθηκαν τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου και κατέλαβαν αρχικά το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Στη συνέχεια έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο έκτακτης ανάγκης του ΝΑΤΟ με κωδικό Σχέδιο «Προμηθεύς’, με αποτέλεσμα να κινητοποιηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής.

Το συγκεκριμένο σχέδιο προορίζονταν για την αναγκαστική ανάληψη εξουσίας από το στρατό με σκοπό την εξουδετέρωση κομμουνιστικής εξέγερσης, σε περίπτωση που εισέβαλλαν στην Ελλάδα δυνάμεις του Σοβιετικού Στρατού.

Ο έμπιστος του βασιλιά αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού στρατηγός Γρηγόριος Σπαντιδάκης αντικαταστάθηκε από τον Οδυσσέα Αγγελή.

Ο Αγγελής κάνοντας χρήση του νέου του αξιώματος έδωσε εντολή στο Γ’ Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη να εφαρμόσει το Σχέδιο Προμηθεύς σε όλη τη χώρα.

Το καθεστώς της χούντας δικαιολόγησε την κατάληψη της εξουσίας υποστηρίζοντας ότι υπήρχε κίνδυνος να καταληφθεί η εξουσία από τους κομμουνιστές.

Οι πραξικοπηματίες ισχυρίστηκαν ότι είχαν ανακαλύψει εβδομήντα φορτηγά αυτοκίνητα φορτωμένα με ψεύτικες στρατιωτικές στολές, που οι κομμουνιστές θα χρησιμοποιούσαν για να κάνουν πραξικόπημα.

Ποτέ δεν παρουσίασαν κάποιο από αυτά τα αποδεικτικά στοιχεία και σύντομα και οι ίδιοι εγκατέλειψαν τη πρόφαση του επερχόμενου κομμουνιστικού κινδύνου.

Οι εκλογές φυσικά δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ, αφού η χώρα «μπήκε στον γύψο» για τα επόμενα επτά χρόνια!

The post Οι 7 εκλογές του Μαίου και η 8η που δεν έγινε λόγω δικτατορίας appeared first on Militaire.gr.