Οι εκλογές στη Σερβία και το εκρηκτικό «ντόμινο» των Βαλκανίων

06:10 31/3/2022 - Πηγή: militaire

Η Σερβία ετοιμάζεται για τις προεδρικές εκλογές της 3ης Απριλίου, με τον πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς να διεκδικεί την επανεκλογή του εν μέσω ισχυρών ευρωπαϊκών πιέσεων από ΕΕ και ΗΠΑ για τη στάση της χώρας του σχετικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. 

Του Γιώργου Μπαλάφα*

Ο Σέρβος πρόεδρος έχει στηρίξει το Κρεμλίνο, έχοντας μπροστά του προεδρικές και βουλευτικές, σε μια κρίσιμη περίοδο συνολικά για τα Βαλκάνια. Η Σερβία

απολαμβάνει το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ και παράλληλα διατηρεί προνομιακές σχέσεις με τη Ρωσία, επωφελούμενη από χαμηλότερες τιμές στην προμήθεια πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι νεότερες γενιές στη Σερβία αναζητούν ένα άλλο μοντέλο πολιτικής διακυβέρνησης με προοδευτικές αναφορές, ωστόσο οι ισχυροί ιστορικοί δεσμοί με τη Ρωσία του Πούτιν «θολώνουν» τις προσπάθειες να μπει η κοινωνία σε ένα τέτοιο προοδευτικό μονοπάτι. 

Την ίδια στιγμή, η νέα σερβική ηγεσία θα κληθεί να διαχειριστεί και τις σχέσεις με το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο. Αυτά τα χρόνια έχουν γίνει κάποια θετικά βήματα προς την κατεύθυνση της εξομάλυνσης των σχέσεων, έχουν υπογραφεί συμφωνίες συνεργασίας, ωστόσο η απόφαση του Κοσόβου να μην επιτρέψει σε όσους διατηρούν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι να συμμετάσχουν στις σερβικές εκλογές δημιουργεί νέες εντάσεις. Πάγια θέση της σερβικής κυβέρνησης είναι η μη αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, κατά συνέπεια οι όποιες προωθητικές ενέργειες δεν μπορούν να αλλάξουν προς το παρόν τις δυναμικές και τους συσχετισμούς. Το Βελιγράδι έχει απόλυτη ανάγκη το βέτο της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, με το οποίο μπλοκάρει την εγγραφή του Κοσόβου στον ΟΗΕ, ενώ ενδεχόμενη ανοιχτή συμπαράταξή του με την ΕΕ και τις ΗΠΑ στο ζήτημα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, θα μπορούσε να προκαλέσει συνθήκες πολιτικής έντασης στο εσωτερικό, δεδομένου του πλειοψηφικού φιλορωσικού ρεύματος στην κοινωνία.

Μαζί με τα παραπάνω ζητήματα, η νέα κυβέρνηση και ο νέος πρόεδρος στο Βελιγράδι θα κληθούν να διαχειριστούν και μια σειρά επιμέρους ζητημάτων που αφορούν ευρύτερα τη σταθερότητα στα Βαλκάνια. Οι υπαινιγμοί του Ρώσου ΥΠΕΞ Λαβρόφ ότι ο πόλεμος μπορεί να μεταφερθεί στα Βαλκάνια ενέτειναν τις ανησυχίες περί ρωσικής επιχείρησης αποσταθεροποίησης της περιοχής, ενώ η ειρηνευτική δύναμη της ΕΕ στη Βοσνία (EUFOR), που ενισχύθηκε με βουλγαρικά στρατεύματα, ανακοίνωσε ότι η Γαλλία θα πραγματοποιήσει εκπαιδευτικές πτήσεις μεγάλης ταχύτητας με μαχητικά αεροσκάφη τζετ στον εναέριο χώρο της Βοσνίας και το αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκωλ» περιπολεί στην Αδριατική, ανοιχτά της Κροατίας. Οι εξελίξεις αυτές προκαλούν ανησυχία, όπως επίσης ανησυχία προκαλεί και η ευρύτερη κατάσταση στη Βοσνία, με τον σερβικής καταγωγής πρόεδρος Μίλοραντ Ντόντικ να εκφράζει δημοσίως την πρόθεση της χώρας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. 

Παράλληλα, ο Ντόντικ έχει θέσει ήδη σε τροχιά απόσχισης τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, εξασφαλίζοντας σχετική απόφαση του κοινοβουλίου της, αποσύροντας πρόσφατα την οντότητα από τους ομοσπονδιακούς θεσμούς και δομές όπως ο στρατός, το φορολογικό σύστημα, η εκπαίδευση και η άμυνα. Ενδεχόμενη απόσχιση των Σέρβων της Βοσνίας θα σήμαινε κατάρρευση της συμφωνίας του Ντέιτον, διάλυση της Βοσνίας και τεράστιο κίνδυνο να αναζωπυρωθούν εντάσεις σε συνθήκες ντόμινο στα Δυτικά Βαλκάνια, συμπεριλαμβανομένης της Σερβίας. Η στάση του νέου Σέρβου προέδρου στο ζήτημα αυτό θα είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας διατηρεί στενούς δεσμούς με το Βελιγράδι. 

Στο συνολικό πλαίσιο, δεν είναι τυχαία η επιστολή 19 μελών του Κογκρέσου των ΗΠΑ προς τον υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν, ζητώντας την επιτάχυνση της ευρωατλαντικής πορείας των Δυτικών Βαλκανίων, επισημαίνοντας ότι η Ρωσία είναι εδώ και καιρό αποσταθεροποιητική δύναμη και πηγή παραπληροφόρησης στην ευρύτερη περιοχή. Την ίδια στιγμή στις Βρυξέλλες, πληθαίνουν οι φωνές για επιτάχυνση της πορείας ένταξης Μαυροβουνίου, Σερβίας, Αλβανίας και Βορείου Μακεδονίας στην ΕΕ, με το επόμενο διάστημα να είναι κρίσιμο προς αυτή την κατεύθυνση. 

Η νέα πολιτική ηγεσία στο Βελιγράδι θα έχει έναν δύσκολο και μακρύ δρόμο μπροστά της ώστε να αποφύγει σειρά μεγάλων διπλωματικών εντάσεων και «παγίδων». Η συγκυρία είναι εξαιρετικά σύνθεση και κρίσιμη. 

*Ο Γιώργος Μπαλάφας είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και περιφερειακός σύμβουλος Βόρειου Τομέα Αττικής

The post Οι εκλογές στη Σερβία και το εκρηκτικό «ντόμινο» των Βαλκανίων appeared first on Militaire.gr.