«Οι Έλληνες της Ουκρανίας που ξεριζώνονται ύστερα από 27 αιώνες»

22:49 2/3/2022 - Πηγή: militaire

Η φυγή των Ελλήνων από την εμπόλεμη ζώνη της Ουκρανίας άρχισε.

Οι ομογενείς της Μαριούπολης εγκαταλείπουν ήδη τις εστίες τους για να γλυτώσουν από τους βομβαρδισμούς, τον όλεθρο των καταστροφών και τις μάχες, καθώς η πολη πολιορκείται από τις ρωσικές δυνάμεις.

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Είναι δυστυχώς η αρχή της μεγάλης και οδυνηρής οδύσσειας των Ελλήνων, που είχαν ριζώσει σε αυτά τα χώματα 27 αιώνες, και κανείς αυτή την στιγμή δεν μπορεί να προβλέψει όχι μόνο το πότε θα επιστρέψουν, αλλά και αν επιστρέψουν, και κάτω από ποιες συνθήκες!

Η ελληνική

οικογένεια της Ουκρανίας θρηνεί ήδη θύματα και πολλούς τραυματίες και είναι σίγουρο ότι θα ακολουθήσουν και άλλοι που θα εγκαταλείψουν τα σπίτια τους…

Ο ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟΣ ΛΑΟΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

Η Ουκρανία είναι η μόνη χώρα σήμερα στον κόσμο όπου υπάρχουν ακόμα σημαντικές κοινότητες των Ελλήνων (150.000 περίπου), oι οποίες διατηρούν πλήρη κοινωνική δομή, διαθέτουν «αγροτική ενδοχώρα» και έχουν τη συνείδηση της εντοπιότητας. 

Σε αντίθεση με τη δυτική ελληνική διασπορά, η οποία είναι πολύ πιο πρόσφατη και έχει «αστικά» χαρακτηριστικά, αυτή που διατηρήθηκε στον χώρο της Σοβιετικής Ένωσης υπήρξε προϊόν ιστορικών διεργασιών που είχαν μεγάλο χρονικό βάθος. 

Ειδικά οι Έλληνες της Ουκρανίας με μητροπολιτικό κέντρο την Κριμαία –την Ταυρική των αρχαίων Ελλήνων και την Περατεία των Βυζαντινών– αποτελούν τον αρχαιότερο λαό που κατοίκησε στα εδάφη αυτά, πολύ πριν από την έλευση των Τατάρων και των σλαβικών φυλων.

Η ελληνική μητρόπολη της περιοχής υπήρξε η χερσόνησος της Κριμαίας. 

Οι πρώτες ελληνικές εγκαταστάσεις (Παντικάπαιον, Νυμφαίον, Θεοδοσία, Χερσόνησος κ.ά.) δημιουργήθηκαν, κυρίως από Ιωνες, στα τέλη του 7ου – αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα.

 Η Χερσόνησος θα παραμείνει απρόσβλητη κατά την εποχή των νομαδικών μετακινήσεων που χαρακτήρισαν τον 4ο μ.Χ. αιώνα και θα ενταχθεί στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία έως τον 14ο αιώνα που θα καταληφθεί από τους Τατάρους και θα ενταχθεί στο τουρκικό Χανάτο της Κριμαίας (Qrm Yurtu), που ήταν υποτελές στους Οθωμανούς.

Από το 1824 λειτούργησε ελληνικό σχολείο στη Μαριούπολη, ενώ παρόμοιο λειτουργούσε την ίδια εποχή και στο χωριό Μισχάνα. 

Ανώτερη στρατιωτική σχολή λειτούργησε από το 1775 στη Χερσώνα με διαταγή της Αικατερίνης Β’. Πρόκειται για το Ελληνικό Γυμνάσιο ή Γυμνάσιο των Αλλοδαπών Ομοθρήσκων. 

Μετά το 1792 μετονομάστηκε σε Σώμα Αλλοδαπών Ομοθρήσκων, με έδρα την Πετρούπολη. Εκλεισε μόνιμα τις πόρτες του το 1796.

 Στην Οδησσό ελληνικό σχολείο λειτούργησε από το 1814.

 Σημαντική όμως υπήρξε η ίδρυση της Ελληνοεμπορικής Σχολής, του δεύτερου σπουδαιότερου ιδρύματος της πόλης μετά το λύκειο Richelieu.

Η Οκτωβριανή Επανάσταση θα επηρεάσει αποφασιστικά το μέλλον των ελληνικών κοινοτήτων.

 Κατ’ αρχάς, τα εδάφη τους θα παραδοθούν στους Γερμανούς κατά τη συμφωνία που θα συνάψει μαζί τους ο Λένιν στο Μπρεστ Λιτόφσκ.

 Ο Λένιν θα επιβάλει την άποψή του συγκρουόμενος με όλη την αριστερά της Επανάστασης και εγκαινιάζοντας έτσι μια σκληρή εσωτερική αντιπαράθεση που θα οδηγήσει στην καταστροφή του επαναστατικού δημοκρατικού μετώπου και την έναρξη της διαδικασίας αυταρχικοποίησης που θα οδηγήσει σύντομα στον ολοκληρωτισμό. 

Στις περιοχές των Ελλήνων θα αναπτυχθεί ένα αντιγερμανικό αγροτικό αναρχικό κίνημα με πρωτεργάτη τον Νέστορα Μαχνό. 

Με την ήττα των Γερμανών στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι περιοχές αυτές θα δεχτούν την επίθεση των μπολσεβίκων του Κόκκινου Στρατού. Οι μαχνοβίτες θα ηττηθούν και η περιοχή θα τεθεί υπό την μπολσεβικική εξουσία.

Ο εμφύλιος πόλεμος που θα ακολουθήσει, θα συνδυαστεί με τη στρατιωτική επέμβαση της Αντάντ, στο πλαίσιο της οποίας περί τους 23.000 Έλληνες στρατιώτες του Α΄ Σώματος Στρατού υπό τον στρατηγό Κωνσταντίνο Νίδερ θα σταλούν στη Νότια Ουκρανία (Οδησσό και Κριμαία) τον Ιανουάριο του 1919.

 Θα εμπλακούν σε στρατιωτικές συγκρούσεις με τους μπολσεβίκους και θα αποχωρήσουν οριστικά τέσσερις μήνες αργότερα. 

Η επέμβαση αυτή είχε κάποιες συνέπειες στα αστικά στρώματα των Ελλήνων, με αποτέλεσμα την έξοδο προς την Ελλάδα των πλέον εύπορων εξ αυτών.

 Ειδικά από την περιοχή της Οδησσού, θεωρείται ότι μέχρι το 1920 είχαν αναχωρήσει για την Ελλάδα 10.000-12.000 άτομα.

 Όμως η μεγάλη μάζα του ελληνικού πληθυσμού θα παραμείνει στην περιοχή, θα παρακολουθήσει και θα πάρει μέρος στο πολύ ενδιαφέρον σοβιετικό πείραμα προστατευμένη από την ύπαρξη σημαντικού αριθμού Ελλήνων μπολσεβίκων.

Τον 18ο αιώνα εκεί αναπτύχθηκε μία πλούσια εξωστρεφής οικονομική δραστηριότητα που έφερε ευημερία στο ελληνικό στοιχείο.

 Αυτή συνεχίστηκε και τον 19ο αιώνα, προσελκύοντας και άλλους Ελληνες από το Ιόνιο, το Αιγαίο και τον ευρύτερο ελλαδικό χώρο προς την περιοχή της νότιας Ρωσίας. Συγκροτήθηκαν κοινότητες ειδικά στα παράλια, όπως αυτές της Οδησσού, της Χερσώνας και του Ταϊγανίου. 

Μετά το τέλος των ρωσοτουρκικών πολέμων στις ελληνικές κοινότητες θα προστεθούν και μετανάστες από τον μικρασιατικό Πόντο.

Ο ΣΤΑΛΙΝ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Στη Μαριούπολη, μάλιστα, λειτούργησε εκδοτικός οίκος που εξέδιδε και ελληνόγλωσση εφημερίδα. 

Το κλίμα αλλάζει μετά τη νίκη των Μπολσεβίκων.

 Στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, συμμετέχει και ελληνικό στρατιωτικό σώμα 23.000 στρατιωτών υπό τον στρατηγό Κωνσταντίνο Νίδερ, στο πλαίσιο της επέμβασης της Αντάντ (Αγγλογάλλοι) υπέρ των «Λευκών» που πολέμησαν εναντίον των Μπολσεβίκων. 

Τότε είναι που αρκετές προνομιούχες οικογένειες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και φεύγουν για την Ελλάδα. 

Εκείνοι που παραμένουν, όμως, παρακολουθούν τη δημιουργία αναγνωρισμένων εθνικών περιοχών εκεί όπου η ελληνική εθνότητα αποτελούσε την πλειονότητα. 

Στο σύνολό τους τέσσερις αυτόνομες ελληνικές περιοχές σχηματίζονται στη Σοβιετική Ένωση. 

Τον Δεκέμβριο του 1937, ο Στάλιν στρέφεται κατά των Ελλήνων.

Δεκάδες χιλιάδες δολοφονούνται και περισσότεροι στέλνονται στη Σιβηρία. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ομογένεια ανακτά δυνάμεις.

 Σε αντίθεση με αυτό που συνέβη σε άλλες περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, από την περιοχή της Αζοφικής δεν σημειώθηκαν μεγάλες διαρροές προς την Ελλάδα.

Σε μία άτυπη έρευνα που έγινε πρόσφατα, μόνο το 10% μιλάει μέσα στο σπίτι του αποκλειστικά ελληνικά, αν και μία συγκεκριμένη διάλεκτο.

 Η γλώσσα τους δεν είναι η τρέχουσα νέα ελληνική. 

Περιλαμβάνει πολλές λέξεις από τα αρχαία ελληνικά που δεν χρησιμοποιούνται ευρέως πλέον στην Ελλάδα. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι το κοτόπουλο το αποκαλούν όρνιθα.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Στην προηγούμενη σύνθεση του ουκρανικού Κοινοβουλίου υπήρχαν δύο Έλληνες βουλευτές. 

Στον δημόσιο στίβο, όμως, ξεχωρίζουν αρκετοί Έλληνες πολιτικοί αναλυτές και διανοούμενοι.

 Εδώ και αρκετό καιρό, όλοι ανεξαιρέτως βρίσκονταν αντιμέτωποι με την απειλή ενός ρωσοουκρανικού πολέμου.

 Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, ο Ελληνισμός χωρίστηκε στα τρία.

Οι ελληνικές κοινότητες της Κριμαίας Γιάλτας, Θεοδοσίας, Ευπατορίας, Σεβαστούπολης, Κερτς, Στάρι Κριμ, Τσερνοπόλιε και άλλες εντάχθηκαν στη ρωσική επικράτεια. 

Δεκάδες ελληνικά χωριά βρέθηκαν να ανήκουν ξαφνικά στη Ρωσία. 

Αλλα βρίσκονται στη νέα συνοριακή γραμμή.

 Το 2014 Ουκρανοί ελληνικής καταγωγής σκοτώθηκαν στις πολεμικές συγκρούσεις.

Η πολιτική τοποθέτηση των Ελλήνων της Ουκρανίας, όπως είναι φυσικό, δεν είναι ενιαία. Καθένας έχει την προσωπική του άποψη. 

Στην ερώτηση ποια πλευρά στηρίζουν, η απάντηση διαφέρει.

 Επισήμως οι εκπρόσωποι των Ελλήνων της Ουκρανίας ταυτίζονται με την επίσημη ουκρανική θέση, την οποία στηρίζει και η Δύση.

 Μέλη της Ομογένειας, μάλιστα, δηλώνουν έτοιμοι να υπερασπιστούν την ακεραιότητα της Ουκρανίας.

 Δεν είναι μυστικό, όμως, ότι άλλοι στο παρελθόν είχαν ταχθεί υπέρ της ένταξης στη Ρωσία, ή υπέρ της αυτονόμησης της περιοχής του Ντονμπάς.

Πληροφορίες

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ

Νεφέλη Λυγερού 

The post «Οι Έλληνες της Ουκρανίας που ξεριζώνονται ύστερα από 27 αιώνες» appeared first on Militaire.gr.