Οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Ρωσίας στην Αρκτική

05:25 8/10/2024 - Πηγή: militaire

Υπήρξε ισχυρή φιλοδοξία πολλών Σοβιετικών και Ρώσων ηγετών να αποκτήσουν τον έλεγχο των τεράστιων πλούσιων πόρων των περιοχών της Αρκτικής. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν ένας από αυτούς τους ηγέτες, αλλά και εκείνος που μετέτρεψε αυτό το όνειρο σε πραγματικότητα. Το 2007 μια ομάδα Ρώσων δυτών τοποθέτησε μια τελετουργική σημαία κάτω από τον Βόρειο Πόλο και διεκδίκησε μια περιοχή που αμφισβητούνταν τόσο από την κυριαρχία του Καναδά όσο και από το Βασίλειο της Δανίας. Προς το παρόν η πράξη αυτή δεν είχε μεγάλη σημασία για τις μάζες, αλλά το 2023 η Ρωσική Ομοσπονδία έλαβε έγκριση για τα δεδομένα πίσω

από μεγάλο μέρος της διεκδίκησης του βυθού του αρκτικού ωκεανού. Αν και η έγκριση δεν ήταν η τελική λέξη για τα δικαιώματα στην Αρκτική, θα παραχωρούσε στη Ρωσική Ομοσπονδία επιπλέον 1,7 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιου βυθού.Το έγγραφο «Στρατηγική για την ανάπτυξη της Αρκτικής περιοχής της Ρωσικής Ομοσπονδίας και την παροχή εθνικής ασφάλειας για την περίοδο μέχρι το 2035» εκτιμά ότι περίπου 17,3 δισεκατομμύρια τόνοι πετρελαίου και 85,1 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου είναι αποθηκευμένα κάτω από τον αρκτικό βυθό. Η Γη Αλεξάνδρα είναι ένα από τα σημαντικότερα νησιά της Ρωσικής Ομοσπονδίας και αποτελεί το βορειότερο στρατιωτικό φυλάκιο της χώρας. Βρίσκεται κοντά στο Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ του Βασιλείου της Νορβηγίας και στη Γροιλανδία. Είναι ένα σημαντικό νησί που υποστηρίζει τον Στρατό της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην προστασία της χερσονήσου Κόλα. Στη χερσόνησο Κόλα βρίσκεται το αρχηγείο του Βόρειου Στόλου. Το αρχηγείο του Βόρειου Στόλου βρίσκεται στο Σεβερομόρσκ, έναν οικισμό της κομητείας Μουρμάνσκ. Ο ισχυρότερος στόλος της Ρωσικής Ομοσπονδίας είναι διασκορπισμένος σε διάφορες βάσεις στην περιοχή του Μουρμάνσκ. Ο Βόρειος Στόλος ξεκίνησε το 1733, αλλά διαμορφώθηκε ως σύγχρονη δομή το 1933. Ο Βόρειος Στόλος διαθέτει διάφορους σταθμούς, όπως Polyarnyy, Olenya Bay, Gadzhiyevo, Vidyayevo, Bolshaya Lopatka και Gremikha. Η χερσόνησος Κόλα, στην οποία εδρεύει ο Βόρειος Στόλος, διαθέτει εγκαταστάσεις για υποβρύχια, πλοία επιφανείας, ναυτικό πεζικό και μεγάλες αποθήκες όπλων. Διαθέτει επίσης υποδομές στρατηγικής σημασίας, όπως η αεροπορική βάση Olenya. Το 2021, χαρακτηρίστηκαν ως μία από τις πιο εξέχουσες ένοπλες δυνάμεις-διοικητικές μονάδες της Ρωσικής Ομοσπονδίας, παρόμοιες με τις στρατιωτικές περιφέρειες. Το Νορβηγικό Κοινό Στρατηγείο διαθέτει ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με τον Βόρειο Στόλο για την αποφυγή παρεξηγήσεων καθώς και απρογραμμάτιστης κλιμάκωσης.Η Ρωσική Ομοσπονδία έχει επαναλειτουργήσει περισσότερες από 50 σοβιετικές στρατιωτικές βάσεις στην Αρκτική, οι οποίες περιλαμβάνουν 13 αεροπορικές βάσεις, 10 σταθμούς ραντάρ και 20 συνοριακά φυλάκια. Αύξησαν τον αριθμό των υποβρυχίων που διαθέτουν πυρηνικά όπλα στο στόλο τους, νέοι Υπερηχητικοί πύραυλοι σχεδιάστηκαν για να μένουν μακριά από τις άμυνες των ΗΠΑ. Ορισμένοι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι οποιοδήποτε άλλο έθνος θα χρειαζόταν τουλάχιστον 10 χρόνια για να φτάσει τη στρατιωτική δραστηριότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Αρκτική. Η Ρωσική Ομοσπονδία διαθέτει επίσης τον μεγαλύτερο στόλο παγοθραυστικών στον κόσμο και σύμφωνα με τα αρχεία του 2019, περιλαμβάνει 30 πετρελαιοκίνητα παγοθραυστικά, 4 πυρηνικά παγοθραυστικά και το μοναδικό πυρηνικό φορτηγό πλοίο στον κόσμο. Συνήθως θεωρείται ως διεθνής δίοδος από τα κράτη, η Ρωσική Ομοσπονδία την θεωρεί ως εσωτερική της πλωτή οδό.Γεωπολιτικές φιλοδοξίες και προκλήσειςΟι στρατιωτικές εντάσεις κλιμακώνονται επειδή η Ρωσική Ομοσπονδία έχει ενισχύσει τις στρατιωτικές δυνάμεις στην Αρκτική ανοίγοντας εκ νέου βάσεις και εγκαθιστώντας προηγμένα οπλικά συστήματα. Τα μέλη του ΝΑΤΟ ανησυχούν για την ασφάλεια λόγω αυτών των αλλαγών, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών στην Αρκτική. Ο πόλεμος των πόρων συμβαίνει επειδή η Αρκτική κατέχει περίπου το 13% του ανεξερεύνητου πετρελαίου στον κόσμο και το 30% του ανεκμετάλλευτου φυσικού αερίου στον κόσμο. Ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο των πόρων προκαλεί σημαντική ανησυχία. Οι ναυτιλιακοί δρόμοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο τοπίο της ασφάλειας, επειδή οι πάγοι της Αρκτικής λιώνουν και δημιουργούν νέες θαλάσσιες οδούς, όπως η Βόρεια Θαλάσσια Οδός. Ο έλεγχος των θαλάσσιων οδών από τη Ρωσική Ομοσπονδία δημιουργεί προβλήματα ανησυχιών εξάρτησης και θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στο διεθνές εμπόριο, εάν η Ρωσική Ομοσπονδία ήλεγχε αυτές τις θαλάσσιες οδούς. Η Ρωσική Ομοσπονδία έχει προβεί σε πολύ εκτεταμένες διεκδικήσεις εδαφών στην Αρκτική, οι οποίες, λόγω της επικάλυψης με άλλες χώρες όπως η Νορβηγία και ο Καναδάς, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νομικές διαφορές και, ίσως, ακόμη και σε διπλωματικές μάχες. Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που μπορεί να προκύψουν από την εμπλοκή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Αρκτική περιλαμβάνουν πετρελαιοκηλίδες, διατάραξη των εύθραυστων οικοτόπων και σημαντικές αντιδράσεις στους παγκόσμιους περιβαλλοντικούς ηγέτες, διότι το περιβάλλον της Αρκτικής αποτελεί ένα μοναδικό σύστημα μεγάλης ευπάθειας που θα μπορούσε να επηρεαστεί αρνητικά από τυχόν κινδύνους που δημιουργούνται όπως αυτοί από τη Ρωσική Ομοσπονδία.Η Ρωσική Ομοσπονδία τοποθετείται στην Αρκτική και δρα σχετικά με την παγκόσμια ισχύ παρεμβαίνοντας στην καθιερωμένη δυναμική ισχύος και ενδεχομένως διαταράσσοντας την ισορροπία ισχύος που υπάρχει, συχνά σε κοινές συμμαχίες με άλλα μέλη του ΝΑΤΟ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μοναδική φύση και ο τρόπος με τον οποίο η Ρωσική Ομοσπονδία εμπλέκεται στη γεωγραφία της Αρκτικής είναι πιθανό να επηρεάσει και να διαταράξει μια ήδη ευάλωτη κοινότητα αυτοχθόνων στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αλλαγής, η οποία περιλαμβάνει πιθανή και αναμενόμενη διατάραξη της δικαιοσύνης, των μέσων διαβίωσης και των ευκαιριών. Η Αρκτική, ένα προπύργιο πλούσιο σε πόρους, γίνεται το επόμενο στρατηγικό τοπίο για τις αντιμαχόμενες παγκόσμιες δυνάμεις. Η άνοδος παγκόσμιων δυνάμεων, όπως η Ρωσική Ομοσπονδία και η Κίνα, και η παρουσία νέων παραγόντων, όπως το Πεκίνο, αποτελούν ισχυρούς δείκτες της αξίας της Αρκτικής ως τόπου παγκόσμιου στρατηγικού ανταγωνισμού. Το ΝΑΤΟ έχει αυξήσει την εστίασή του στην Αρκτική ως απάντηση στην αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της Αρκτικής, καθώς το ΝΑΤΟ και τα κράτη μέλη του, όπως η Νορβηγία, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ, αυξάνουν τις αμυντικές τους δυνατότητες στην περιοχή. Κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, η δημιουργία στρατιωτικών μονάδων της Αρκτικής και η πιθανή ανάπτυξη περισσότερων συστημάτων επιτήρησης και άμυνας θα μπορούσαν να προκύψουν καθώς το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει τη ρωσική επέκταση.Η Αρκτική μπορεί να αποτελέσει ένα νέο μέτωπο στον Ψυχρό Πόλεμο, αυξάνοντας την πιθανότητα στρατιωτικών επεισοδίων ή αντιπαράθεσης. Καθώς τα ύδατα της Αρκτικής αποκτούν μεγαλύτερη στρατηγική σημασία, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αναπτύξουν περισσότερη ναυτική και αεροπορική ισχύ προς την περιοχή, με κίνδυνο να υπάρξουν τριβές μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ, εάν υπάρχουν διχογνωμίες σχετικά με τον τρόπο αντίδρασης ή στρατηγικής όσον αφορά την Αρκτική. Η ρωσική πρόσκληση προς την Κίνα για συμμετοχή στην εξόρυξη των φυσικών πόρων της Αρκτικής διαμορφώνει μια στρατηγική εταιρική σχέση με αμοιβαία ενισχυτικές θέσεις και για τις δύο χώρες. Η πρωτοβουλία της Κίνας για τον «Πολικό Δρόμο του Μεταξιού» προωθεί τους ρωσικούς στόχους και παρέχει στην Κίνα πρόσβαση σε όλο και πιο σημαντικούς πόρους, ενώ παράλληλα συντομεύει τις ναυτιλιακές διαδρομές. Η εταιρική σχέση Ρωσίας-Κίνας στην Αρκτική δημιουργεί ένα ανατολικό μπλοκ που θα μπορούσε να αμφισβητήσει τη δυτική επιρροή, με αποτέλεσμα μια διχασμένη κατεύθυνση της Αρκτικής, όπου η Ανατολή που ελέγχεται από την Κίνα και τη Ρωσία απολαμβάνει σημαντικά στρατιωτικά πλεονεκτήματα και πλεονεκτήματα φυσικών πόρων, ενώ η Δύση προσπαθεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Ο ρόλος της εταιρικής σχέσης της Κίνας με τη Ρωσία θα εμποδίσει τις δυτικές προσπάθειες για οικονομική απομόνωση της Ρωσίας. Η Ρωσία ελέγχει ήδη ένα σημαντικό μέρος της ενέργειας της Ευρώπης τώρα, και ο ενισχυμένος ρωσικός έλεγχος της Αρκτικής σημαίνει μεγαλύτερη επιρροή στις ευρωπαϊκές ενεργειακές στρατηγικές λόγω της διαθεσιμότητας νέων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Μια ενισχυμένη ρωσική παρουσία θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης να γίνει πιο έντονη, περιπλέκοντας περαιτέρω τις διπλωματικές σχέσεις και συμβάλλοντας στην αποδυνάμωση της ικανότητας της Ευρώπης να καλέσει ή να δράσει κατά των ρωσικών ενεργειών στην Ουκρανία. Ο αυξημένος ανταγωνισμός για την ενέργεια στην περιοχή της Αρκτικής μπορεί να επιδεινώσει το χρονοδιάγραμμα της ευρωπαϊκής ενεργειακής μετάβασης και ενδεχομένως να οδηγήσει σε πυκνότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως αντίμετρο έναντι του ρωσικού ενεργειακού ελέγχου της Αρκτικής. Επιπλέον, ορισμένα υφιστάμενα παγκόσμια περιβαλλοντικά κινήματα αντιδρούν ήδη στην επέκταση της Ρωσίας και η Ρωσία έχει ιστορικό πετρελαιοκηλίδων και άλλων περιβαλλοντικών υποβαθμίσεων σε άλλα μέρη του κόσμου. Τα εύθραυστα οικοσυστήματα και οι αυτόχθονες κοινότητες της Αρκτικής έχουν ήδη πληγεί περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Ως εκ τούτου, μια πιο επιθετική οικονομική ιεράρχηση των πόρων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ευρύτερο παγκόσμιο ακτιβισμό ως απάντηση στην οικονομική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Αρκτικής και σε αυξημένη διπλωματική πίεση.Το αρκτικό εγχείρημα της Ρωσικής Ομοσπονδίας φέρει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από την πρωτίστως περιφερειακή σημασία. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να επεκτείνει τη Ρωσική Ομοσπονδία ως παγκόσμια υπερδύναμη. Η εκμετάλλευση των τεράστιων αποθεμάτων της Αρκτικής από τη Ρωσική Ομοσπονδία σε συνδυασμό με μια στρατιωτική ώθηση για την επιβολή κυριαρχίας δεν είναι μόνο θέμα διαχείρισης των πόρων - πρόκειται επίσης για επίδειξη στρατιωτικής ισχύος και στρατηγικής πρόθεσης. Η επαναλειτουργία στρατιωτικών εγκαταστάσεων και η ανάπτυξη εξοπλισμών υψηλής τεχνολογίας δείχνουν τη φιλοδοξία της Ρωσικής Ομοσπονδίας να επισκιάσει τη σημαντική περιοχή και με τον τρόπο αυτό να εξασφαλίσει στον εαυτό της ένα στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι άλλων χωρών. Αυτό που κάνει η Ρωσική Ομοσπονδία έχει τη δυνατότητα να μετατοπίσει τους συσχετισμούς δύναμης σε παγκόσμιο επίπεδο.Είναι σαφές ότι η κύρια προτεραιότητα του Βλαντιμίρ Πούτιν είναι να ανακτήσει η Ρωσική Ομοσπονδία την παλιά της αίγλη και να εξασφαλίσει σημαντικό ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις. Με την ανάληψη της διοίκησης στρατηγικών διαδρομών στην Αρκτική Θάλασσα και εδαφών με σημαντικά αποθέματα φυσικών πόρων, τα σχέδια της Ρωσικής Ομοσπονδίας αφορούν, κατά κάποιον τρόπο, περισσότερο την εξασφάλιση παρά τα οικονομικά οφέλη. Η Ρωσική Ομοσπονδία θέλει, με την Αρκτική, να επεκτείνει τη σφαίρα γεωπολιτικής επιρροής της. Οι φιλοδοξίες της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την Αρκτική συμβάλλουν στον ευρύτερο στόχο της να τοποθετήσει τη χώρα ως ένα κορυφαίο κράτος παγκόσμιας ισχύος. Με τις ενέργειές της στην Αρκτική, είναι προφανές ότι ο Πρόεδρος Πούτιν σκοπεύει να δείξει ότι η εποχή που η Ρωσική Ομοσπονδία ήταν μια σημαντική παγκόσμια δύναμη αποτελεί παρελθόν και παρόν.Πηγή: Modern Diplomacy

The post Οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Ρωσίας στην Αρκτική appeared first on Militaire.gr.