Οι Γερμανοί σκλαβώνουν την Αθήνα-Στιγμές Ιστορίας με τον Δημ.Σταυρόπουλο

05:15 28/4/2024 - Πηγή: militaire

Του Δημήτρη  Σταυρόπουλου

Η Κυριακή του Θωμά 27 Απριλίου το 1941,-83 χρόνια πριν-, ήταν μια  φωτεινή και δροσερή μέρα.

Στην Αθήνα ωστόσο κανείς δεν είχε την διάθεση να χαρεί την άνοιξη…

Όλοι ήταν ανήσυχοι και τρομαγμένοι.

Στην Μακεδονία και την Ήπειρο, τα μέτωπα είχαν καταρρεύσει, ο στρατηγός Τσολακογλου ειχε υπογράψει ανακωχή, το ραδιόφωνο μετέδιδε συνεχώς δραματικά ανακοινωθέντα και οι κατακτητές πλησίαζαν την πρωτεύουσα!

Η πολη ήταν βουβή και έρημη.

Όλη τη προηγούμενη νύχτα την ανατάραζαν

υπόκωφοι κρότοι από εκρήξεις αποθηκών πυρομαχικών, που –για να μην πέσουν στα χέρια των Γερμανών– καίγονταν στις αποθήκες που βρίσκονταν στα προάστια .

Από νωρίς το πρωί, γερμανικά αεροπορικά σμήνη πετούσαν επιδεικτικά σε χαμηλό ύψος πάνω από την ελληνική πρωτεύουσα και τις γειτονικές περιοχές.

Οι εφημερίδες που τυπώθηκαν εκείνο το πρωί, αλλά δεν πρόλαβαν να διανεμηθούν, ανέφεραν ότι αποστρατεύθηκε ο αντιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, ότι χορηγήθηκε αμνηστία σε όλα τα πολιτικά αδικήματα που είχαν διαπραχθεί μέχρι τότε στην Κρήτη και ότι ο πρωθυπουργός Εμμανουήλ Τσουδερός αναλάμβανε και το υπουργείο Στρατιωτικών, ενώ το υπουργείο Αγορανομίας ο υπουργός Εσωτερικών και Δημοσίας Τάξεως Κωνσταντίνος Μανιαδάκης.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΣΤΟΥΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΥΣ

Στις 8 το πρωί, τα πρώτα γερμανικά μηχανοκίνητα τμήματα εισέρχονται στην πρωτεύουσα.

Φάλαγγες μοτοσυκλετιστών, από τις οποίες προηγούντο ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα, προχωρούσαν προς το κέντρο της πόλης από τρεις κατευθύνσεις: τέρμα Πατησίων, Ιερά Οδός (από την Ελευσίνα) και Κηφισιά.

Οι πρώτοι Γερμανοί στρατιώτες ήταν ένα τάγμα μοτοσυκλετιστών της 2ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, οι οποίοι ακολουθούσαν προσεκτικά την πορεία δύο τεθωρακισμένων αυτοκινήτων (η ιστορική λεπτομέρεια διάσωσε τους αριθμούς τους: WH 296994 και WH 219984).

Το καθένα απ’ αυτά ήταν εξοπλισμένο με ένα πυροβόλο και τέσσερα πολυβόλα.

Δέκα λεπτά πριν από την είσοδο των Γερμανών στο κέντρο της Αθήνας, δύο ελληνικά κρατικά αυτοκίνητα έφθασαν στους Αμπελοκήπους, στη βόρεια είσοδο της Αθήνας.

Μετέφεραν την επιτροπή για την παράδοση της πόλης, που την αποτελούσαν ο Φρούραρχος Αθηνών υποστράτηγος Χρ. Καβράκος, ο Νομάρχης Αττικοβοιωτίας Κωνσταντίνος Πεζόπουλος και οι δήμαρχοι Αθηναίων Αμβρόσιος Πλυτάς και Πειραιώς Μιχάλης Μανούσκος, καθώς και ο γερμανομαθής συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κανελλόπουλος.

Αρχικά, στη σύνθεση της επιτροπής περιλαμβανόταν ως πρόεδρος και ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, ο οποίος όμως αρνήθηκε να παραστεί στην παράδοση της Αθήνας!

Όλοι κατευθύνθηκαν στο ταπεινό καφενείο «Παρθενών» που βρισκόταν στην διασταύρωση της λεωφόρου Αλεξάνδρας με την λεωφόρο Κηφισίας.

Ανήκε Ανδρέα Γλεντζάκη, ένα αψίκορο Κρητικό από την Ασή Γωνιά Χανίων, βετεράνο του Μακεδονικού Αγώνα, των Βαλκανικών Πολέμων.

Για τον κ. Μάρκο Γλεντζάκη, το πέρασμα κοντά εννέα δεκαετιών δεν έχει σβήσει τις θύμησες, τις εικόνες, τη στενοχώρια, την έκπληξη αλλά και την οργή των στιγμών.

Ήταν τότε 10 ετών και γιος του ιδιοκτήτη του «Παρθενώνα»

«Από τα χαράματα ο πατέρας μου τριγύριζε σαν το λιοντάρι στο κλουβί μέσα στο σπίτι, ως τη στιγμή που χτύπησε το τηλέφωνο.

Την προηγούμενη ημέρα είχε εκδοθεί διαταγή από το Φρουραρχείο να μείνουν καταστήματα και σπίτια κλειστά.

Σήκωσε το ακουστικό, του είπαν να κατέβει στο καφενείο, να το ανοίξει, ήταν προσωπική διαταγή του Καβράκου, θα συνέβαινε κάτι σημαντικό» διηγείται ο κ. Γλεντζάκης.

«Άνοιξε το καφενείο, έβαλε φωτιά για τη χόβολη, τακτοποίησε τα μαρμάρινα τραπεζάκια. Περίμενε».

Όπως περίμενε, με κρατημένη την ανάσα της, όλη η Αθήνα.

Στις 8 το πρωί οι πρώτοι μοτοσικλετιστές με επικεφαλής τον ανθυπολοχαγό της Βέρμαχτ Φριτς Ντίρφλιγκ σταματούσαν μπροστά από το καφενείο.

Στο βλέμμα του κ. Γλεντζάκη αστράφτει ακόμη η σπίθα της έκπληξης. «Περιεργαζόμουν τα τεθωρακισμένα οχήματα, τριγυρνούσα ανάμεσα στους στρατιώτες, 10 χρονών παιδί, με αγνοούσαν.

Κάποιοι ήταν πολύ αδύνατοι, άλλοι φαίνονταν καταπονημένοι. Αναρωτιόμουν αν αυτά ήταν τα θηρία του πολέμου, αυτοί οι άνθρωποι που πνίγονταν από τη σκόνη και έτρωγαν λαίμαργα φρούτα και κουταλιές ζάχαρης».

Οι Γερμανοί αρνήθηκαν τους καφέδες που παρήγγειλε ο Καβράκος και ετοίμασε ο πατέρας Γλεντζάκης.

Ο υποστράτηγος κάπνιζε το ένα τσιγάρο πίσω από το άλλο, γεγονός που αποτυπώνεται στις φωτογραφίες των γερμανικών αρχείων.

Όταν έφθασε ο Φον Σέφεν, η διαδικασία επιταχύνθηκε.

Το πρωτόκολλο παράδοσης υπεγράφη πάνω σε ένα από τα μαρμάρινα τραπεζάκια του καφενείου, δίπλα στο μεγάλο μπιλιάρδο.

Η αντιπροσωπεία των Ελλήνων αξιωματούχων, συνοδευόμενη από γερμανούς μοτοσικλετιστές και τον Φον Σέφεν, επιβιβάστηκε στα τεθωρακισμένα οχήματά της και πήρε τον δρόμο για το Σύνταγμα.

Μέσα στην επόμενη ώρα οι Γερμανοί θα καταλάμβαναν τα κύρια δημόσια κτίρια, θα εγκαθιστούσαν, προσωρινά, την Ανώτατη Διοίκηση στη «Μεγάλη Βρετανία» και θα ύψωναν τη σβάστικα στην Ακρόπολη.

Η Αθήνα ήταν κατεχόμενη, αλλά όχι υπόδουλη.»

ΤΟ ΦΟΒΙΣΜΕΝΟ ΒΛΕΜΜΑ ΕΝΟΣ ΠΑΙΔΙΟΥ

Την ώρα που η μακρά φάλαγγα οχημάτων, υποζυγίων και ανθρώπων έφθανε σε μπουλούκια στους Αμπελοκήπους, ένα άλλο παιδί, ο οκτάχρονος τότε Νίκος Παραδείσης το είχε σκάσει από το σπίτι του και παρατηρούσε, με δέος, φόβο και έκπληξη, από το πεζοδρόμιο της Θων, τους εκπροσώπους της ναζιστικής τάξης πραγμάτων.

«Τα παράθυρα ήταν σφαλιστά, οι πόρτες κλειστές, τα παντζούρια μανταλωμένα. Ελάχιστοι ήμασταν στους δρόμους.

Οι στολές των Γερμανών είχαν γίνει άσπρες από τη σκόνη, κατέβαιναν από τις μοτοσικλέτες και τα φορτηγά, τινάζονταν, χτυπούσαν τις μπότες τους στο κράσπεδο. Οι οδηγοί έβγαζαν τα αεροπορικά γυαλιά. Μόνο τα ζυγωματικά τους ήταν στο χρώμα του δέρματος.

Κατέβαιναν από τα πλαϊνά κουβούκλια των μηχανών, έστριβαν τσιγάρα, λεηλατούσαν τις νεραντζιές και έτρωγαν τους στυφούς καρπούς».

Το κτίριο στο οποίο, στο ισόγειο, στεγαζόταν ο «Παρθενών» και αποτελούσε παράλληλα και κατοικία της οικογένειας Γλεντζάκη υπάρχει ακόμη στον αριθμό «4» της λεωφόρου Κηφισιάς. Σήμερα στον ίδιο χώρο στεγάζεται ένα υποκατάστημα γνωστής αλυσίδας γρήγορων γευμάτων.

Το καφενείο Παρθενών είχε ιδρυθεί το 1936 από τον Ανδρέα Γλεντζάκη, ο οποίος είχε ήδη ζήσει κάποια χρόνια στην Αμερική.

Την εποχή εκείνη το κτίριο περιελάμβανε το ισόγειο, στο οποίο λειτουργούσε το καφενείο, τον πρώτο όροφο και υπόγειο, στο οποίο είχε διαμορφωθεί πολεμικό καταφύγιο.

Σε μεταγενέστερη χρονική περίοδο προστέθηκαν στο κτίριο δύο ακόμη όροφοι.

Η πολυκατοικία   με τις λιτές όψεις της, τα μεγάλα ανοίγματα, τους κλειστούς εξώστες και τα εξωτερικά επιχρίσματα με την τεχνική του αρτιφισιέλ αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα του μοντερνισμού που είχε επικρατήσει πλήρως την εποχή εκείνη.

Σήμερα στέκει στην αρχή μιας πολυσύχναστης λεωφόρου για να θυμίζει όλα όσα έζησε στο παρελθόν.

ΑΝΘΟΔΕΣΜΕΣ ΣΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΕΣ!

Και ενώ οι Αθηναίοι έμεναν σπίτια με κλειστά παράθυρα, από νωρίς το πρωί  στο Ψυχικό, όπου βρισκόταν η κατοικία του Γερμανού πρεσβευτή στην Αθήνα, άρχισε να παρατηρείται ζωηρή κίνηση, ασυνήθιστη για την πάντα ήσυχη αυτή αθηναϊκή περιοχή.

Από τις 8 το πρωί, όταν ελαφρές μηχανοκίνητες φάλαγγες διέσχιζαν τη λεωφόρο Κηφισίας προς το κέντρο της πόλης, στις κατοικίες του πρεσβευτή της Γερμανίας πρίγκιπα Έρμπαχ και του στρατιωτικού ακολούθου Κλεμ φον Χόχενμπεργκ υψώθηκε η γερμανική σημαία με τη σβάστικα.

Ο Κλεμ, που μέχρι τότε βρισκόταν υπό κατ’ οίκον περιορισμό, φρουρούμενος από ομάδα αστυνομικών του Κέντρου Αλλοδαπών, βγήκε ευδιάθετος στον κήπο του και σε άπταιστα ελληνικά (μέχρι την καταστροφή του 1922 ζούσε στη Σμύρνη) έδωσε διαταγή στον σοφέρ του (ένα ξεπεσμένο Ρώσο πρίγκιπα) να ετοιμάσει το αυτοκίνητο, ενώ ζήτησε από τον επικεφαλής της φρουράς υπαστυνόμο Αντ. Βολταιράκη να ετοιμασθεί για να τον συνοδεύσει.

Μετά λίγα λεπτά, το αυτοκίνητο του ιδιόρρυθμου Γερμανού στρατιωτικού ακολούθου, του οποίου η πολυετής παραμονή στην πρωτεύουσα άφησε εποχή στους αθηναϊκούς κύκλους, ξεκινούσε.

Ο ίδιος καθόταν αγέρωχος στο πίσω κάθισμα, φορώντας την επίσημη στολή του, ενώ ο Έλληνας υπαστυνόμος ήταν δίπλα στον οδηγό, δίκην ιδιωτικού σωματοφύλακα.

Δεν πέρασε πολλή ώρα και οι Έλληνες αστυνομικοί, που από μέρες αποτελούσαν τη φρουρά του Γερμανού πρεσβευτή, αντίκριζαν έκπληκτοι τον γνωστό Αθηναίο γιατρό και καθηγητή Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο (που αργότερα έγινε κατοχικός πρωθυπουργός) να προσέρχεται περιχαρής στην έπαυλη Έρμπαχ και να συγχαίρει τους Γερμανούς διπλωμάτων για την είσοδο των στρατευμάτων τους στην Αθήνα!

Στις 10.15 π.μ. τα αυτοκίνητα του Έρμπαχ και του Κλεμ έφευγαν από την πρεσβευτική κατοικία, όπου εξακολουθούσαν να συρρέουν πανηγυρίζοντας οι Γερμανοί της Αθήνας με τις οικογένειές τους, και κατευθύνθηκαν στους Αμπελοκήπους για να παραστούν στην παράδοση της πόλης.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΚΑΙ ΕΦΙΑΛΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

Στο δημαρχιακό μέγαρο της πρωτεύουσας κλήθηκαν στις 12 το μεσημέρι οι διευθυντές των αθηναϊκών εφημερίδων, στους οποίους δήλωσε ο Γερμανός Φρούραρχος της πόλης αντισυνταγματάρχης φον Σέιμπεν:

«Δεν ερχόμεθα ως εχθροί, αλλά ως φίλοι φέροντες την ειρήνην εις την Ελλάδα.

Η μακρά φιλία, η οποία μας συνδέει με την Ελλάδα, θα αναζωπυρωθεί εντός ολίγων ημερών».

Το μεσημέρι έφθασε στην Αθήνα και ο διοικητής των γερμανικών στρατευμάτων που κατέλαβαν την ηπειρωτική Ελλάδα στρατηγός του ιππικού φον Στούμε, διοικητής του 40ού Σώματος Στρατού (ο ίδιος που πολύ αργότερα θα διαδεχθεί τον στρατάρχη Ρόμελ στην ηγεσία του Άφρικα Κορπς).

Στρατιωτικός Διοικητής Αθηνών ανέλαβε ο διοικητής της 6ης Ορεινής Μεραρχίας υποστράτηγος Σαίρνερ, που εγκαταστάθηκε με το επιτελείο του στη «Μεγάλη Βρετανία».

Μετά την άφιξη του Σαίρνερ, οι ελληνικές στρατιωτικές αρχές εγκατέλειψαν τα γραφεία της Ανώτερης Στρατιωτικής Διοίκησης, ενώ ο νέος Γερμανός Φρούραρχος πήγε στο υπουργείο Στρατιωτικών και συσκέφθηκε με τον γενικό διευθυντή του υπουργείου υποστράτηγο Κων. Πλατή.

Αφού έφυγαν οι Έλληνες αξιωματικοί και στρατιώτες που βρίσκονταν εκεί, εγκαταστάθηκε γερμανική φρουρά, όπως και στο υπουργείο Ναυτικών.

Αμέσως μετά την είσοδο στην Αθήνα των πρώτων γερμανικών τμημάτων, οι μηχανοκίνητες φάλαγγες προωθήθηκαν στον Πειραιά και εγκαταστάθηκαν σε διάφορα κρίσιμα σημεία του λιμανιού και της πόλης, ενώ στο δημαρχείο , στη Σχολή Δοκίμων και σε άλλα δημόσια κτίρια υψώθηκε η γερμανική σημαία, ως σύμβολο της νέας κυριαρχίας.

Καθώς κυλούσαν όλα αυτά τα γεγονότα, γερμανικά τμήματα είχαν τοποθετηθεί σε διάφορα επίκαιρα σημεία της πρωτεύουσας και των προαστίων της, ενώ ενισχύονταν σταδιακά οι γερμανικές φρουρές.

Οι στρατιώτες του Γ΄ Ράιχ είχαν πάρει διαταγή από τους ανωτέρους τους να επιδεικνύουν απόλυτη ευγένεια στους πολίτες και ιδιαίτερο σεβασμό στους Έλληνες στρατιωτικούς.

Μέχρι δηλαδή να δείξουν το πραγματικό τους πρόσωπο.

Του αδίστακτου και στυγνού κατακτητή με βάρβαρα και εκδικητικά ένστικτα!

Διακριτικοί, σοβαροί μέσα στις άψογες στολές τους, κυκλοφορούσαν την πρώτη μέρα της Κατοχής!

Φωτογραφίζονταν μεταξύ τους εμπρός από τα Παλαιά Ανάκτορα, την Εθνική Βιβλιοθήκη, το Πανεπιστήμιο, το Πολυτεχνείο, στην Ακρόπολη, σαν να επρόκειτο για τουρίστες και μόνο.

Μια εφημερίδα της εποχής που ελέγχετο από τους ναζί, διέσωσε ένα χαρακτηριστικό στιγμιότυπο: δύο Γερμανοί στρατιώτες θεάθηκαν να στέκονται σε στάση προσοχής και να χαιρετούν έναν Έλληνα λοχία, τραυματία του Αλβανικού Μετώπου…

Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ

Μια είδηση που ακούστηκε την ημέρα εκείνη στους Αθηναίους και απλώθηκε στόμα με στόμα σ’ ολόκληρη την πόλη, ήταν η αυτοκτονία της αγαπητής συγγραφέως Πηνελόπης Δέλτα.

Η δημιουργός των εμβληματικών ιστορικών παιδικών μυθιστορημάτων «Τον Καιρό του Βουλγαροκτόνου», «Παραμύθι χωρίς όνομα», «Ο Τρελαντώνης», «Ο Μάγκας», «Τα Μυστικά του βάλτου», δεν άντεξε – λένε – να δει την Αθήνα σκλαβωμένη.

Η Κυρία με τα Μαύρα, όπως την αποκαλούσαν, έπασχε από ανίατη ασθένεια - σκλήρυνση κατά πλάκας - που την ταλαιπωρούσε επί πολλά χρόνια, ενώ από το 1924 είχε βυθιστεί στο πένθος θρηνώντας την απώλεια του μεγάλου έρωτα της ζωής της, του Ίωνα Δραγούμη. Σε σημείωμα, που άφησε στους δικούς της έγραφε:

«Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δεν ζω πια.

Φροντίστε τον πατέρα σας.

Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα».

Η διάσημη συγγραφέας, κόρη του επιχειρηματία και εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη, πήρε δηλητήριο στις 27 Απριλίου και κατέληξε πέντε ημέρες αργότερα, στις 2 Μαΐου.

Την ίδια ημέρα θα κηδεύτηκε στον κήπο του σπιτιού της, με μια σεμνή εξόδιο ακολουθία, που τέλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος.

Στον τάφο της θα χαραχτεί μόνο μια λέξη: «Σιωπή»

The post Οι Γερμανοί σκλαβώνουν την Αθήνα-Στιγμές Ιστορίας με τον Δημ.Σταυρόπουλο appeared first on Militaire.gr.