«Ποιον να χειροκροτήσουμε πρώτα»; Αντιπτέραρχος ε.α Κ.Τζαβέλας

05:10 2/11/2023 - Πηγή: militaire

Γράφει ο

Κωσταντίνος Τζαβέλλας*

Πολλοί είναι αυτοί που «αδικούνται» στις χρυσές σελίδες της ιστορίας. Ποτέ όμως εσκεμμένα. Απλά στα ηρωικά έπη της δεν αναφέρονται όλες οι ηρωικές πράξεις, διότι είναι πολλές, δεν χωρούν σε ένα βιβλίο. Υπάρχουν τιμητικές διακρίσεις άγνωστες στην πλειονότητα. Τιμητικές διακρίσεις που στην πλευρά του τιμώμενου προσώπου μπαίνει και αυτός που ζητάει την τιμητική διάκριση. Οι περισσότερες μένουν στην μνήμη αυτών που τις έζησαν και τις εξιστόρησαν και αργότερα ερευνητές, ιστορικοί, δημοσιογράφοι

ανακαλύπτουν γεγονότα που αν μου επιτρέπεται να χρησιμοποιήσω την έκφραση « μας τρελαίνουν».

Είναι 2 Νοεμβρίου 1940 σαν σήμερα,

Βορειοδυτικά των Ιωαννίνων κοντά στη Ζίτσα υπήρχε ένας οικισμός με το όνομα Κουτρουλάδες, που προσαρτήθηκε  στην τότε κοινότητα Μπουρταρίου της επαρχίας Δωδώνης, σύμφωνα με το ΦΕΚ 184 Α-19/8/1919.

Στο χωριό Βίλια στην Ανατολική Αττική το 1915 γεννήθηκε ο Ιωάννης Σακελλαρίου του Αριστοτέλη.

Τον Οκτώβριο του 1932 ο Ιωάννης Σακελλαρίου κατατάχθηκε στο τμήμα Αξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας και τον Νοέμβριο του 1935 αποφοίτησε με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού.

Υπηρέτησε σε διάφορες μονάδες της Αεροπορίας και με την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τοποθετήθηκε στην 21η Μοίρα Διώξεως η οποία διέθετε αεροσκάφη PZL P.24F/G και αργότερα και με Gloster Gladiator MkI.

Η Ανωτέρα Διοίκηση Αεροπορίας Στρατιάς (ΑΔΑΣ), σημερινό ΑΤΑ, είχε υπό τις διαταγές της τρεις Διοικήσεις. Την Δ/ Βομβαρδισμού, την Δ/ Διώξεως, την Δ/ Στρατιωτικής Συνεργασίας. Η 21η Μοίρα Διώξεως ήταν υπό την Διοίκηση Αεροπορίας Διώξεως (ΔΑΔ) και η κύρια βάση της ήταν το αεροδρόμιο Σέδες στην Θεσσαλονίκη. Τον Αύγουστο του 1940 η 21η Μοίρα μεταστάθμευσε με τα 10 αεροσκάφη της στο αεροδρόμιο της Βασιλικής, ένα χωριό ανάμεσα στα Τρίκαλα και την Καλαμπάκα, βοηθητικό αεροδρόμιο, για να βρίσκεται κοντά στην περιοχή των επιχειρήσεων, την Ήπειρο. Ως αποστολή είχε την προστασία περιοχής από τα Τρίκαλα μέχρι τα Ιωάννινα και προστασία της VIII Μεραρχίας στην περιοχή των Ιωαννίνων.

Στις 2 Νοεμβρίου 1940, μία τριάδα αεροσκαφών απογειώνεται από το αεροδρόμιο της Βασιλικής με Νο1 τον Υποσμηναγό Ι. Σακελλαρίου, Νο2 τον Σμηνία Χρ. Παπαδόπουλο και Νο3 τον Υποσμηναγό Ι. Κατσαρό. Η αποστολή της τριάδας ήταν περιπολία – προστασία περιοχής μεταξύ Ιωαννίνων - Ζίτσας. Κάποια στιγμή εντόπισε πρώτος ο υποσμηναγός Κατσαρός πέντε ιταλικά βομβαρδιστικά Ζ-1007 GAND, τις περίφημες αλκυόνες. Ενημέρωσε τον Σακελλαρίου αλλά όχι τον επισμηνία Παπαδόπουλο του οποίου ο ασύρματος ήταν εκτός λειτουργίας. Έκαναν επίθεση στα βομβαρδιστικά, τα οποία όμως είχαν συνοδεία 10 αεροσκάφη διώξεως CR-42 Fiat, σε μεγάλο ύψος και τα οποία δεν είχαν δει.  Ακολούθησε μία σκληρή αερομαχία τρεις εναντίον 10 κατά την οποία ο σμηνίας Παπαδόπουλος καταρρίπτεται στα βουνά της Ζίτσας προς την πλευρά των Ιωαννίνων και σκοτώνεται, ο υποσμηναγός Σακελλαρίου κατά την επίθεση στα βομβαρδιστικά χτυπήθηκε και κατέπεσε. Ο υποσμηναγός Κατσαρός με ακραίους ελιγμούς χαμηλά μέσα από ρεματιές κατόρθωσε να διασωθεί και επέστρεψε στη Βάση. Η αερομαχία αυτή σύμφωνα με πληροφορίες είχε τρεις ανεπιβεβαίωτες  καταρρίψεις.

Με μαρτυρίες κατοίκων οι οποίοι μάζευαν καλαμπόκια στα χωράφια τους και παρακολούθησαν όλη την αερομαχία είδαν το αεροσκάφος του Σακελλαρίου με καπνούς ανεξέλεγκτα να καρφώνει στο χωριό τους, τους Κουτρουλάδες. Οι κάτοικοι έτρεξαν προς τους καπνούς αλλά δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν το αεροσκάφος διότι υπήρχαν εκρήξεις από τα πυρομαχικά και τα καύσιμα. Επίσης δεν γνώριζαν αν το αεροσκάφος ήταν ελληνικό ή ιταλικό. Αργότερα προσέγγισαν την περιοχή έλληνες στρατιώτες οι οποίοι ενημέρωσαν τους κατοίκους ότι πρόκειται για ελληνικό αεροσκάφος και αφού σταμάτησαν οι εκρήξεις, έβγαλαν το καμένο σώμα του υποσμηναγού και αφού το τύλιξαν με μία κουβέρτα και ένα αλεξίπτωτο, το μετάφεραν στο κέντρο του οικισμού όπου αργότερα έγινε η ταφή.

Η οικογένεια του Σακελλαρίου στα Βίλια πληροφορήθηκε τα άσχημα νέα μετά από δύο ημέρες και ο πατέρας του με ψυχραιμία και θλίψη είπε, «Το χρωστούσαμε στην Ελλάδα. Δέχομαι συγχαρητήρια σαν Έλληνας και συλλυπητήρια σαν πατέρας».

Το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, τίμησε με ηθικές αμοιβές, τόσο τους φονευθέντες, Υποσμηναγό Ι. Σακελλαρίου και Σμηνία Χρ. Παπαδόπουλο, όσο και τον επιζήσαντα Υποσμηναγό Ι. Κατσαρό αναφέροντας: «Εξετέλεσαν πολεμικάς αποστολάς, μετά εξαιρετικής τόλμης και αυτοθυσίας, υπερβαινούσας κατά πολύ, την εκτέλεσιν του καλώς εννοουμένου καθήκοντός των». Στον Σακελλαρίου απενεμήθη ο βαθμός του Σμηναγού και στον Παπαδόπουλο ο βαθμός του Επισμηνία.

Το άρθρο αυτό πέραν της ιστορικής αναδρομής και της τιμητικής αναφοράς στους αναχαιτιστές, ήρωες, Υποσμηναγό Σακελλαρίου και Επισμηνία Παπαδόπουλο, γράφεται και για άλλο λόγο.

Πέρασαν δέκα χρόνια από το γεγονός. Είμαστε στο 1950. Το γεγονός της κατάρριψης του Υποσμηναγού Ι. Σακελλαρίου δεν σβήνει από τα μάτια των κατοίκων στις Κουτρουλάδες. Ο πρόεδρος των Κουτρουλάδων με τους κατοίκους, περίπου τριάντα πέντε, αποφασίζουν, κατεβαίνουν στην Αθήνα και ζητούν από τον τότε πρωθυπουργό το χωριό τους να μετονομαστεί.  Με το ΦΕΚ 81 Α  21/3/1951 προς τιμή του Υποσμηναγού Ιωάννη Σακελλαρίου του Αριστοτέλη από τα Βίλια Αττικής, ο οικισμός Κουτρουλάδες, της κοινότητας Μπουρταρίου της επαρχίας Δωδώνης του Νομού Ιωαννίνων, μετονομάζεται σε «ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΚΟ». Αυτή είναι η σημερινή ονομασία του χωριού. Ποιόν να χειροκροτήσουμε πρώτα;

*Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α.

Κωσταντίνος Τζαβέλλας

Πρόεδρος ΕΑΑΑ

Σημ: Ευχαριστώ τον Υποπτέραρχο (Ι) ε.α.

Ιωάννη Τσαντήρη

Πρόεδρο του Παραρτήματος ΕΑΑΑ/Πρέβεζας

για την βοήθεια στην έρευνα.

                                    

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους

Η Αεροπορία στον πόλεμο του ΄40 Κατραλαμάκη

Άρθρα Ν. Χριστοφίλης, Ι. Μυλωνας, Ζ. Παπαζάχος, Μ. Τζώρα

The post «Ποιον να χειροκροτήσουμε πρώτα»; Αντιπτέραρχος ε.α Κ.Τζαβέλας appeared first on Militaire.gr.