Ποιος κερδίζει στον ενεργειακό πόλεμο Πούτιν – Δύσης

23:18 3/9/2022 - Πηγή: militaire

Ο ενεργειακός πόλεμος τώρα αρχίζει και οι συνέπειες για την Ευρώπη αναμένονται δραματικές. Η μεγάλη σύγκρουση Πούτιν-Δύσης για πετρέλαιο και φυσικό αέριο κινδυνεύει να οδηγήσει σε ύφεση τις χώρες της Ε.Ε και φτωχοποίηση των πολιτών.

Από τη μια, υπάρχει μια αυξανόμενη προσπάθεια από την ΕΕ και την G7 να εμποδίσουν τη Ρωσία να αποκομίζει τεράστια κέρδη από την πώληση πετρελαίου

και φυσικού αερίου. Στην προοπτική πλαφόν στις τιμές, η Μόσχα αντεπιτέθηκε κλείνοντας τον αγωγό Nord Stream που φέρνει φυσικό αέριο στην Ευρώπη.

Πλέον, η ενεργειακή μάχη μεταξύ Ρωσίας και Δύσης κλιμακώθηκε δραματικά την Παρασκευή. Ήταν η ημέρα που οι χώρες της Δύσης προχώρησαν συντονισμένα για να περιορίσουν τις τιμές των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου της Μόσχας. Η απάντηση της Ρωσίας ήταν άμεση: Η Gazprom ανακοίνωσε ότι δεν θα επανεκκινήσει τον κρίσιμο αγωγό Nord Stream, επικαλούμενη τεχνικά προβλήματα.

Οι υπουργοί Οικονομικών της ομάδας G7 ζήτησαν να επινοηθεί ένα σύστημα που θα επέτρεπε την πώληση ρωσικού πετρελαίου σε τιμές χαμηλότερες της αγοράς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε επίσης να περιοριστούν οι τιμές του ρωσικού φυσικού αερίου. Ο στόχος είναι να περιοριστούν τα κέρδη του Κρεμλίνου από την πώληση ορυκτών καυσίμων, το οποίο κατά τη Δύση βοηθά στη χρηματοδότηση της εισβολής στην Ουκρανία.

Μέσα σε μόλις λίγες ώρες, η Μόσχα αντεπιτέθηκε. Η Gazprom ανακοίνωσε την επ’ αόριστον διακοπή λειτουργίας του ζωτικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream προς τη Γερμανία. Μια κίνηση που πιθανότατα θα θεωρηθεί ως νέα οικονομική επίθεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το Κρεμλίνο.

Η ταχεία ανταλλαγή «χτυπημάτων» της Παρασκευής μεταξύ Ρωσίας και Δύσης για την ενέργεια δείχνει πόσο υψηλά είναι τα διακυβεύματα τώρα. Οι δυτικές κυβερνήσεις παλεύουν με μια ενεργειακή κρίση που τροφοδοτεί τον υψηλό πληθωρισμό. Την ίδια στιγμή, επιδιώκουν να ασκήσουν μέγιστη πίεση στη Μόσχα στοχεύοντας τις ρωσικές εξαγωγές ορυκτών καυσίμων.

Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, επωφελήθηκε από τις τιμές ρεκόρ και ελπίζει να βλάψει περαιτέρω τις δυτικές οικονομίες μειώνοντας την προσφορά.

Ο «πόλεμος» για το πλαφόν

«Το ανώτατο όριο τιμής έχει σχεδιαστεί ειδικά για να μειώσει τα ρωσικά έσοδα και την ικανότητα της Ρωσίας να χρηματοδοτήσει τον επιθετικό της πόλεμο, περιορίζοντας ταυτόχρονα τον αντίκτυπο του πολέμου της Ρωσίας στις παγκόσμιες τιμές ενέργειας», ανέφεραν οι υπουργοί της G7 σε δήλωση μετά τη συνάντηση.

Την ίδια μέρα, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι είναι «σταθερά πεπεισμένη» για την ανάγκη περιορισμού της τιμής του ρωσικού φυσικού αερίου που εξάγεται μέσω αγωγού προς την ΕΕ – κάτι που το μπλοκ θέλει να κάνει τόσο για να πιέσει τη Ρωσία οικονομικά όσο και για να χαλιναγωγήσει την άνοδο των τιμών της ενέργειας.

«Μπορεί να προταθεί ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο», όπως είπε.

Είναι μια προσπάθεια να τεθεί μια «τάξη» στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας που έχουν αποσταθεροποιηθεί άγρια μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία πριν από έξι μήνες.

Αλλά δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι η Ρωσία είναι πρόθυμη να το δεχτεί.

Το Κρεμλίνο προειδοποίησε ότι θα σταματήσει να πουλά πετρέλαιο σε εταιρείες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα της G7 και η Gazprom ανακοίνωσε ότι δεν θα επανεκκινήσει τον αγωγό Nord Stream προς τη Γερμανία το Σάββατο (3/9), όπως είχε προγραμματιστεί.

Η ρωσική κρατική εταιρεία εξαγωγής φυσικού αερίου επικαλέστηκε ζητήματα συντήρησης στον αγωγό. «Μέχρι να διορθωθούν οι δυσλειτουργίες του εξοπλισμού, η μεταφορά φυσικού αερίου στον αγωγό Nord Stream έχει σταματήσει εντελώς», ανέφερε.

Ο Έρικ Μάμερ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χαρακτήρισε το επιχείρημα της Gazprom «ψευδές» και είπε ότι είναι «μια ακόμη επιβεβαίωση της αναξιοπιστίας της ως προμηθευτή».

Τα τρελά κέρδη της Μόσχας

Παρά τις προσπάθειες να παρεμποδιστούν οι εξαγωγές ενέργειας της Μόσχας – ο βασικός άξονας εσόδων στον προϋπολογισμό της Ρωσίας – ο συνδυασμός της υψηλής εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια σε πολλές χώρες της ΕΕ και της ισχυρής ζήτησης από χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, δεν έχει σταματήσει να προκαλεί πλημμύρα εσόδων στο Κρεμλίνο.

Αν και οι εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου μειώθηκαν τον Ιούνιο, η χώρα εξακολουθούσε να κερδίζει 20,4 δισεκατομμύρια δολάρια τον μήνα, ποσό που αντιστοιχεί σε αύξηση 40% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα πέρυσι, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας.

Η ΕΕ δεν προχώρησε σε απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου – το οποίο πέρυσι αντιπροσώπευε το 40% των εισαγωγών του μπλοκ – αλλά έχει δεσμευτεί να ελαχιστοποιήσει την εξάρτηση από τη Μόσχα. Ωστόσο, το Κρεμλίνο έχει διακόψει ή περιορίσει τις εξαγωγές σε 12 χώρες της ΕΕ και οι εισαγωγές στα τέλη Αυγούστου ήταν 68% χαμηλότερες από ό,τι τον ίδιο μήνα πέρυσι, σύμφωνα με το think tank Bruegel.

Το Nord Stream λειτουργεί μόνο με το 20% της χωρητικότητάς του τις τελευταίες εβδομάδες και το Βερολίνο είναι όλο και πιο απαισιόδοξο για οποιαδήποτε επιστροφή στην κανονικότητα.

«Αυτό που περιμένω είναι ότι δεν μπορούμε να βασιστούμε με κανέναν τρόπο στη Ρωσία ή στην Gazprom», δήλωσε την Πέμπτη ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ.

Ωστόσο, η Gazprom δεν υποφέρει. Οι τιμές του φυσικού αερίου είναι περίπου 10 φορές υψηλότερες από ό,τι πριν από ένα χρόνο και σημείωσε καθαρά κέρδη ρεκόρ 41,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

Αυτά βλέπουν ΕΕ και ΗΠΑ και αναζητούν τρόπους να περιορίσουν τα κέρδη της Μόσχας.

Περικοπή των εξαγωγών

Το έκτο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ απαιτούσε πλήρη απαγόρευση της εισαγωγής ρωσικού αργού πετρελαίου δια θαλάσσης έως τις 5 Δεκεμβρίου και για διυλισμένα προϊόντα έως τις 5 Φεβρουαρίου — με εξαιρέσεις για χώρες όπως η Ουγγαρία που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές πετρελαίου μέσω αγωγών. Η προσπάθεια της G7 θα συμβαδίζει με το χρονοδιάγραμμα της ΕΕ.

Πέρυσι, η ΕΕ έκανε εισαγωγές 71 δισ. ευρώ σε ρωσικό πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αγοράζουν πολύ λιγότερο ρωσικό πετρέλαιο, επέβαλαν τη δική τους απαγόρευση τον Μάρτιο.

Το σχέδιο της G7 απαιτεί έναν ευρύ συνασπισμό χωρών για τον καθορισμό τιμής χαμηλότερης της αγοράς για το ρωσικό πετρέλαιο. Το κλειδί είναι να βρεθεί ένα επίπεδο στο οποίο η Ρωσία θα συνεχίσει να αντλεί κέρδη αλλά είναι αρκετά χαμηλότερα ώστε να μην είναι τεράστια.

Χρυσές δουλειές για τους Έλληνες πλοιοκτήτες

Το σχέδιο θα βασίζεται στην άρνηση πρόσβασης της Ρωσίας στη ζωτικής σημασίας ασφαλιστική αγορά του Λονδίνου, η οποία καλύπτει το 95% της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας πετρελαίου, εάν δεν τηρεί το ανώτατο όριο τιμών. Πολύ ρωσικό αργό μεταφέρεται με δεξαμενόπλοια από χώρες όπως η Ελλάδα, και τέτοιο εμπόριο θα μπορούσε να παρεμποδιστεί από τους ασφαλιστικούς περιορισμούς.

Τα πετρελαιοφόρα είναι «σημαντικά σε όλα», δήλωσε ο Robin Brooks, επικεφαλής οικονομολόγος της IIF, της παγκόσμιας ένωσης του κλάδου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. «Και λοιπόν, αν θέλετε να επιβάλετε εμπάργκο ή εάν θέλετε να επιβάλετε ανώτατο όριο τιμών, πρέπει να το κάνετε με τα δεξαμενόπλοια. Διαφορετικά δεν θα είναι αξιόπιστο».

Η ιδιοκτησία πετρελαιοφόρων δεν είναι καθόλου απλή, αλλά σύμφωνα με την ανάλυση του Brooks, το 55% της χωρητικότητας πετρελαιοφόρων που απέπλευσε από τη Ρωσία μεταξύ Μαρτίου και Αυγούστου είχε Έλληνες πραγματικούς ιδιοκτήτες – σε σύγκριση με 35% την ίδια περίοδο το 2020 και το 2021.

Επειδή οι κυρώσεις δεν έχουν τεθεί ακόμη σε ισχύ, δεν υπάρχει τίποτα παράνομο σε μια τέτοια δραστηριότητα, αν και ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy έχει επικρίνει τον ρόλο της Ελλάδας στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου.

Ο στόχος της G7 είναι να καταστήσει τέτοιες αποστολές πολύ λιγότερο προσοδοφόρες για τη Ρωσία.

«Σήμερα, η G7 έκανε ένα κρίσιμο βήμα προς τα εμπρός για την επίτευξη των διπλών στόχων μας να ασκήσουμε πτωτική πίεση στις παγκόσμιες τιμές ενέργειας, ενώ αρνούμαστε τα έσοδα του Πούτιν για να χρηματοδοτήσει τον βίαιο πόλεμο του στην Ουκρανία», δήλωσε η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Janet Yellen.

Η άνοδος τιμών τροφοδοτεί την πολιτική αστάθεια

Η ΕΕ προσπαθεί επίσης να απογαλακτιστεί από το ρωσικό αέριο. Η άνοδος των τιμών έχει αρνητικό αντίκτυπο στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, τροφοδοτεί τον πληθωρισμό και προκαλεί αυξανόμενη πολιτική αστάθεια σε ολόκληρη την ήπειρο.

Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα πραγματοποιήσουν έκτακτη σύνοδο κορυφής για να αντιμετωπίσουν το θέμα στις 9 Σεπτεμβρίου, και υπάρχουν αυξανόμενες εκκλήσεις για περιορισμό των εσόδων από φυσικό αέριο της Ρωσίας.

Αλλά πώς μπορεί να το κάνει και πόσο μπορεί να αντέξει οικονομικά; Η Μόσχα είναι εξοργισμένη με την ιδέα των ανώτατων ορίων τιμών και ο Ντμίτρι Πεσκόφ, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, προειδοποίησε ότι η Ρωσία θα σταματήσει τις εξαγωγές σε χώρες που εντάσσονται στην προσπάθεια να τεθούν τέτοια όρια τιμών.

«Απλώς δεν θα συνεργαστούμε μαζί τους όσον αφορά το πετρέλαιο σε τέτοιες μη αγοραίες αρχές», είπε. Σημειώνεται ότι το 29% των εισαγωγών πετρελαίου της Ελλάδας είναι από τη Ρωσία.

Αλλά ακόμα κι αν η Ρωσία σταματήσει να εξάγει πετρέλαιο σε χώρες που θέτουν ανώτατο όριο, «θα εξακολουθεί να επηρεάζει τα έσοδά τους», καθώς μπορεί να αναγκάσει τη Μόσχα να κάνει έκπτωση στις πωλήσεις σε άλλες χώρες, προέβλεψε ο Simone Tagliapietra, συνεργάτης του Bruegel.

Κατά τον ίδιο, ίσως αξίζει τον κόπο να ελαχιστοποιηθούν τα κέρδη της Ρωσίας σε φυσικό αέριο, «γιατί είναι σαφές ότι η Ρωσία μπορεί να διακόψει όλες τις προμήθειες, σε κάθε περίπτωση»

The post Ποιος κερδίζει στον ενεργειακό πόλεμο Πούτιν – Δύσης appeared first on Militaire.gr.