Τι σημαίνει η εμπορική απαγόρευση της Τουρκίας στο Ισραήλ;

05:30 2/6/2024 - Πηγή: militaire

Τον Απρίλιο του 2024, η Τουρκία ανακοίνωσε την απαγόρευση του εμπορίου με το Ισραήλ, επικαλούμενη ως κύρια αιτία την άρνηση του Ισραήλ να επιτρέψει στα τουρκικά αεροπλάνα να παρέχουν από αέρος βοήθεια στη Γάζα. Το τουρκικό Υπουργείο Εμπορίου περιέγραψε 54 κατηγορίες αγαθών, στις οποίες περιλαμβάνονται είδη όπως σίδηρος, μάρμαρο, χάλυβας, τσιμέντο, αλουμίνιο, τούβλα, λιπάσματα, εξοπλισμός κατασκευών και αεροπορικά καύσιμα, που θα υπόκεινται στην απαγόρευση εξαγωγών. Αργότερα, στις 2 Μαΐου,

η Τουρκία ανακοίνωσε την πλήρη διακοπή όλων των εμπορικών συναλλαγών με το Ισραήλ μετά τους εμπορικούς περιορισμούς που είχαν επιβληθεί νωρίτερα. Η απαγόρευση, δήλωσε η Τουρκία, θα παραμείνει σε ισχύ έως ότου το Ισραήλ κηρύξει κατάπαυση του πυρός και επιτρέψει την «αδιάλειπτη και επαρκή ροή» ανθρωπιστικής βοήθειας. Η κίνηση αυτή έρχεται στο πλαίσιο μιας παρατεταμένης και αιματηρής σύγκρουσης στη Γάζα, όπου πάνω από 36.096 Παλαιστίνιοι φέρονται να έχουν σκοτωθεί σε διάστημα επτά μηνών. Επιπλέον, ο Ερντογάν απηύθυνε έκκληση σε όλα τα κράτη μέλη του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας να επιβάλουν την απαγόρευση του εμπορίου στο Ισραήλ σύμφωνα με τη σύσταση του οργανισμού.Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών κατηγόρησε τον Ερντογάν ότι θυσιάζει τα οικονομικά συμφέροντα της Τουρκίας για να υποστηρίξει τη Χαμάς, χαρακτηρίζοντας την απόφαση ως πράξη εχθρότητας που θα προκαλέσει ισραηλινά αντίποινα, συμπεριλαμβανομένων πιθανών κυρώσεων και αναζήτησης εναλλακτικών εμπορικών εταίρων. Η ρητορική αυτή υπογραμμίζει το βαθύτερο ρήγμα μεταξύ των δύο εθνών, με το Ισραήλ να ορκίζεται να μειώσει την οικονομική του εξάρτηση από την Τουρκία. Η απόφαση σηματοδοτεί μια σημαντική κλιμάκωση της διπλωματικής του στάσης, η οποία καθοδηγείται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση εσωτερικής πολιτικής, ανθρωπιστικών ανησυχιών και γεωπολιτικών υπολογισμών.Πολιτική δυναμική στο εσωτερικό της Τουρκίας                               Η αντίδραση στην εμπορική απαγόρευση της Τουρκίας ήταν πολωμένη τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς. Η απόφαση του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να θεωρηθεί ως απάντηση στην αυξανόμενη κριτική που ασκείται στο εσωτερικό της Τουρκίας σχετικά με τους εμπορικούς δεσμούς της κυβέρνησης με το Ισραήλ εν μέσω της σύγκρουσης στη Γάζα. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν υπέστη σημαντικές απώλειες στις τοπικές εκλογές, οι οποίες εν μέρει αποδίδονται στην αντιληπτή ανεπάρκεια στην αντιμετώπιση της κρίσης στη Γάζα. Επιβάλλοντας την απαγόρευση του εμπορίου, ο Ερντογάν φαίνεται να ευθυγραμμίζεται στενότερα με τις συντηρητικές και ισλαμιστικές παρατάξεις εντός της Τουρκίας, ενισχύοντας ενδεχομένως την υποστήριξη εκείνων που απογοητεύτηκαν από τις προηγούμενες πολιτικές του.Επιπλέον, η απόφαση του Ερντογάν να επιβάλει την απαγόρευση του εμπορίου πρέπει να εξεταστεί στο ευρύτερο πλαίσιο της τουρκικής πολιτικής. Οι εκλογικές απώλειες του ΑΚΡ ανέδειξαν την αυξανόμενη δυσαρέσκεια με την ηγεσία του Ερντογάν, ιδίως όσον αφορά την οικονομική κακοδιαχείριση και τη διαφθορά. Λαμβάνοντας σθεναρή θέση κατά του Ισραήλ, ο Ερντογάν μπορεί να προσπαθεί να επιβεβαιώσει την ηγεσία του και να απευθυνθεί σε εθνικιστικά και ισλαμιστικά τμήματα του τουρκικού εκλογικού σώματος, ικανοποιώντας τα αισθήματα των υποστηρικτών του που βλέπουν δυσμενώς τις πολιτικές του Ισραήλ έναντι των Παλαιστινίων.Ωστόσο, αυτή η στρατηγική ενέχει κινδύνους. Οι οικονομικές διαταραχές που προκύπτουν από την απαγόρευση του εμπορίου θα μπορούσαν να αποξενώσουν περαιτέρω τους ψηφοφόρους. Επιπλέον, οι αυξημένες εντάσεις με το Ισραήλ και οι πιθανές επιπτώσεις με τους δυτικούς συμμάχους θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τα ευρύτερα οικονομικά και διπλωματικά συμφέροντα της Τουρκίας.Οικονομικές επιπτώσειςΟι οικονομικές επιπτώσεις της απαγόρευσης του εμπορίου είναι βαθιές και πολύπλευρες. Το εμπόριο μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ αποτιμάται σε 6,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, γεγονός που υποδηλώνει σημαντική οικονομική αλληλεξάρτηση. Η εμπορική απαγόρευση θα επηρεάσει ιδιαίτερα τον κατασκευαστικό τομέα του Ισραήλ, που εξαρτάται από τα τουρκικά μέταλλα και υλικά, ο οποίος έχει ήδη υποφέρει λόγω της σύγκρουσης. Επιπλέον, το Ισραήλ ενδέχεται να αντιμετωπίσει ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό των τροφίμων, καθώς εισάγει πάνω από το 10% των φρέσκων φρούτων του και το 15% των λαχανικών του από την Τουρκία.Αντίθετα, οι Τούρκοι εξαγωγείς αντιμετωπίζουν την απώλεια μιας προσοδοφόρας αγοράς. Οι επιχειρήσεις στην Τουρκία, ιδίως εκείνες που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως ο σίδηρος, ο χάλυβας και τα χημικά, είναι έτοιμες να υποφέρουν από τη μειωμένη πρόσβαση στην αγορά. Η διαταραχή αυτή θα μπορούσε να επιδεινώσει τις υφιστάμενες οικονομικές προκλήσεις της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών ποσοστών πληθωρισμού και ανεργίας.Είναι ενδιαφέρον ότι, σύμφωνα με την Capital Economics, η απόφαση της Τουρκίας να παγώσει όλες τις εμπορικές συναλλαγές αγαθών με το Ισραήλ αναμένεται να έχει περιορισμένες μακροοικονομικές επιπτώσεις και στα δύο κράτη. Για την Τουρκία, το εμπόριο με το Ισραήλ είναι ήσσονος σημασίας, αντιπροσωπεύοντας το 2,0% των εξαγωγών αγαθών της (0,5% του ΑΕΠ) και λιγότερο από το 0,5% των εισαγωγών της. Ωστόσο, για το Ισραήλ, η Τουρκία ήταν ο έκτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του το 2023, με εισαγωγές ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων (5% των συνολικών εισαγωγών), που αντιστοιχούν στο 1,0% του ΑΕΠ του Ισραήλ.Γεωπολιτικές συνέπειεςΠέρα από την οικονομική σφαίρα, η εμπορική απαγόρευση έχει σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις. Η στάση της Τουρκίας θεωρείται από ορισμένους αναλυτές ως μια τολμηρή επιβεβαίωση του ρόλου της ως υπερασπιστή των παλαιστινιακών δικαιωμάτων, ενισχύοντας ενδεχομένως την επιρροή της στον μουσουλμανικό κόσμο. Ωστόσο, αυτό έχει ως κόστος την ένταση των σχέσεων με τους δυτικούς συμμάχους, ιδίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η έκκληση ισραηλινών αξιωματούχων προς το αμερικανικό Κογκρέσο να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία αντανακλά τη δυνατότητα κλιμάκωσης του ζητήματος αυτού σε μια ευρύτερη διπλωματική σύγκρουση.Οι ΗΠΑ έχουν σημαντικά στρατηγικά συμφέροντα με το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της αμυντικής συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών. Ταυτόχρονα, η Τουρκία είναι ένας ζωτικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ και διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην περιφερειακή ασφάλεια, ιδίως όσον αφορά τη Συρία και τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις. Οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να πλοηγηθούν σε αυτή τη λεπτή ισορροπία χωρίς να αποξενώσουν κανένα από τα δύο μέρη.Επιπλέον, η απαγόρευση μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για την περιφερειακή στρατηγική της Τουρκίας. Ευθυγραμμιζόμενη στενά με τη Χαμάς και υιοθετώντας μια συγκρουσιακή στάση απέναντι στο Ισραήλ, η Τουρκία κινδυνεύει να αποξενώσει άλλους περιφερειακούς παράγοντες που είναι είτε ουδέτεροι είτε υποστηρίζουν το Ισραήλ. Αυτό θα μπορούσε να απομονώσει την Τουρκία διπλωματικά και να περιπλέξει τους στόχους της εξωτερικής της πολιτικής στην περιοχή. Η Τουρκία έχει επίσης αποκλίνει από τους δυτικούς συμμάχους της απέχοντας από το να χαρακτηρίσει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση και επιτρέποντας στα μέλη της να διαμένουν στο εσωτερικό της χώρας.Ανθρωπιστικές εκτιμήσειςΜια κρίσιμη πτυχή της συζήτησης περιστρέφεται γύρω από τον ανθρωπιστικό αντίκτυπο της απαγόρευσης του εμπορίου. Ενώ η Τουρκία δικαιολογεί τις ενέργειές της ως απαραίτητες για να υποχρεώσει το Ισραήλ να επιτρέψει την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η απαγόρευση μπορεί να επιδεινώσει ακούσια τις συνθήκες για τους Παλαιστίνιους. Διακόπτοντας τους εμπορικούς δρόμους και τις οικονομικές δραστηριότητες, το εμπάργκο θα μπορούσε να οδηγήσει σε ελλείψεις βασικών αγαθών όχι μόνο στο Ισραήλ αλλά και στα παλαιστινιακά εδάφη που βασίζονται σε ισραηλινούς μεσάζοντες για ορισμένες προμήθειες.Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα της απαγόρευσης όσον αφορά την επίτευξη των δηλωμένων ανθρωπιστικών στόχων της είναι αμφισβητήσιμη. Η ιστορία δείχνει ότι οι οικονομικές κυρώσεις και τα εμπορικά εμπάργκο συχνά αποτυγχάνουν να επιφέρουν τις επιθυμητές πολιτικές αλλαγές και αντίθετα προκαλούν δεινά στους απλούς πολίτες. Σε αυτό το πλαίσιο, η απαγόρευση του εμπορίου μπορεί να χρειαστεί να επανεκτιμηθεί ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν επιδεινώνει την ίδια την ανθρωπιστική κρίση που στοχεύει να ανακουφίσει.Στρατηγικές και μακροπρόθεσμες επιπτώσειςΜακροπρόθεσμα, τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ είναι πιθανό να επανεκτιμήσουν τις οικονομικές τους εξαρτήσεις και τις εμπορικές τους στρατηγικές. Για το Ισραήλ, η εμπορική απαγόρευση θα μπορούσε να επιταχύνει τις προσπάθειες διαφοροποίησης των προμηθευτών του και μείωσης της εξάρτησης από τα τουρκικά προϊόντα. Αυτή η μετατόπιση μπορεί να περιλαμβάνει την αύξηση της εγχώριας παραγωγής ή την προμήθεια από άλλες χώρες, μια κίνηση που θα μπορούσε να έχει μόνιμες επιπτώσεις στη δυναμική του περιφερειακού εμπορίου.Για την Τουρκία, η εμπορική απαγόρευση αντανακλά μια ευρύτερη στρατηγική στροφή προς την επιβεβαίωση της θέσης της ως περιφερειακής δύναμης που υπερασπίζεται τα παλαιστινιακά δικαιώματα. Ωστόσο, η διατήρηση αυτής της στάσης χωρίς σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις θα είναι δύσκολη. Η κυβέρνηση Ερντογάν πρέπει να εξισορροπήσει τους πολιτικούς της στόχους με την οικονομική πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι τουρκικές επιχειρήσεις και οι καταναλωτές.Υπάρχουν πιθανότητες οι ΗΠΑ και το φιλοϊσραηλινό λόμπι να επηρεάσουν άλλους οικονομικούς εταίρους να διακόψουν τους δεσμούς με την Τουρκία προκειμένου να την απομονώσουν. Σε μια τέτοια περίπτωση, το πιθανότερο είναι ότι η Τουρκία θα στραφεί προς το ανατολικό μπλοκ. Η επέκταση των BRICS θεωρείται ως μια ευκαιρία για τα κράτη να διαμορφώσουν μια νέα παγκόσμια τάξη, όπου θα μπορούν να λαμβάνουν ανεξάρτητες αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής.  Σε αυτό το σενάριο, η Ρωσία και η Κίνα θα έχουν μια χρυσή ευκαιρία να συμπεριλάβουν την Τουρκία στα BRICS, καθώς θα είναι πιο ενισχυμένη για να αντιμετωπίσει το δυτικό μπλοκ.Μέχρι στιγμής, η Τουρκία δεν έχει δώσει συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με την εφαρμογή της απαγόρευσης, περιπλέκοντας την αξιολόγηση του αντίκτυπου των περιορισμών. Οι οικονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις αυτής της απόφασης είναι πιθανό να ξεδιπλωθούν τους επόμενους μήνες, αναδιαμορφώνοντας ενδεχομένως τις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ και τις ευρύτερες διεθνείς συμμαχίες της. Ενώ η απαγόρευση του εμπορίου με το Ισραήλ μπορεί να εξυπηρετεί τις άμεσες πολιτικές ανάγκες του Ερντογάν, εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για την οικονομική σταθερότητα της Τουρκίας και τη διεθνή της θέση. Η αλληλεπίδραση μεταξύ της εσωτερικής πολιτικής και της διεθνούς διπλωματίας σε αυτό το πλαίσιο υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα των σύγχρονων γεωπολιτικών συγκρούσεων και την περίπλοκη πράξη εξισορρόπησης που απαιτείται από τα έθνη που πλέουν σε τέτοια ταραγμένα νερά.Άρθρο στο Modern Diplomacy 

The post Τι σημαίνει η εμπορική απαγόρευση της Τουρκίας στο Ισραήλ; appeared first on Militaire.gr.