Το διακύβευμα στην Ουκρανία και ο νέος (ψυχρός;) πόλεμος Δύσης-Ρωσίας

06:20 2/3/2022 - Πηγή: militaire

Από το 1993 το Κρεμλίνο ιεραρχεί την καπιταλιστική ενοποίηση του μετασοβιετικού χώρου, υπό την ηγεσία του Ρωσικού κεφαλαίου. Σύγχρονοι πυλώνες του εγχειρήματος, ο Οργανισμός Συλλογικής Ασφαλείας (ΟΣΑ), η Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EΟΕ).

Γράφει ο

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΟΥΒΑΡΔΑΣ

PhD© Διεθνολόγος-Πολιτικός Επιστήμονας

Η τελική ένταξη της Ουκρανίας σε αυτούς είναι κρίσιμος κρίκος στην ανάπτυξη τους, γιατί:

Έχει τη ΝΟ1 ακτογραμμή στον Εύξεινο Πόντο. Είναι 2η σε έκταση στην Ευρώπη. Διαθέτει πληθυσμό 43.730.000 -μεγάλη αγορά, στρατός.

Ιστορικά αποτέλεσε μέρος των μεγάλων πολέμων της Ρωσίας. Σήμερα βρίσκεται ανάμεσα σε Ρωσία-ΝΑΤΟ/ΕΕ.Είναι κληρονόμος Σοβιετικών υποδομών, κρίσιμων για οικονομική-στρατιωτική ανάπτυξη. Αυτές αφορούν και την αποθήκευση ενεργειακών πρώτων υλών, την παραγωγή στρατιωτικού υλικού, πυρηνικής ενέργειας, την ανάπτυξη της βιομηχανίας. Παραδοσιακά διαμετακομίζει Ρωσικό φυσικό αέριο (φ/α) στην Ευρώπη. Το 2021 41,6 bcm από τα 185,1 που έλαβαν Ευρώπη-Τουρκία. Αυτά θα αυξηθούν σε  σταθερό γεωπολιτικό περιβάλλον και εκσυγχρονισμό του δικτύου των Σοβιετικών αγωγών της. 

Διαθέτει ισχυρή εξορυκτική βιομηχανία 15,3 b$. Παγκοσμίως 7η στην εξόρυξη σιδήρου, 8η μαγγανίου-γραφίτη, 6η τιτανίου-καολινών, 2η Γαλλίου, 5η Γερμανίου, 10η ζιρκονίου-ουρανίου, 12η μεταλλουργικού άνθρακα & 13η άνθρακα. 

70% του εδάφους της είναι καλλιεργήσιμο. Εμπεριέχει το 25% της παγκόσμιας μαύρης γης -εύφορη, σπάνια. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιταριού, καλαμποκιού, κριθαριού, ηλιόσπορου, σόγιας, κραμβελαίου.  

Αν και με φιλοδυτικό καθεστώς από το 2014, είναι οικονομικά συνδεδεμένη με Ρωσία-ανατολή. Το 2020 η Ρωσία ήταν 3ος εξαγωγικός προορισμός 2,17 b$, η Κίνα 1ος 7,12 b$. Η Ρωσία ήταν 3η πηγή εισαγωγών 4,55 b$, η Κίνα η 1η 8,25 b$. Το 2019 η Ρωσία ήταν 3ος επενδυτής 220 m$. Υπάρχει συμφωνία Ουκρανίας-Κίνας για έργα υποδομής. Εκεί ζει σημαντική Ρωσική μειονότητα, εθνική 17,2%, γλωσσική 30% -νότια, ανατολικά (στοιχεία 2001). Τα Ρωσικά κατανοούνται στη χώρα, ενώ από τους ορθόδοξους χριστιανούς (46% στοιχεία 2004) πολλοί, επηρεάζονται από το Ρωσικό πατριαρχείο. 

Το Κρεμλίνο εργαλειοποιεί αυτά τα χαρακτηριστικά για να ασκεί επιρροή. Επίσης αξιοποιεί φιλοσοβιετικά-αντιφασιστικά αισθήματα, στρεβλώνοντας τη Σοβιετική ιστορία, το περιεχόμενο του Β’ ΠΠ. Στη Ρωσία όμως αξιοποιεί ακροδεξιούς θεωρητικούς-ομάδες.

Η ιστορία της Ουκρανίας επιχειρείται από τη Ρωσική ηγεσία να αιτιολογήσει ένα αυτοκρατορικό-πανσλαβικό αφήγημα. Οι Ρους του Κιέβου και οι πόλεις της Ρωσικής Αυτοκρατορίας σε Εύξεινο Πόντο-Ντομπάς, στρατεύονται στην καλλιέργεια αισθήματος ανωτερότητας στις Ρωσικές-Σλαβικές κοινωνίες, βολικού στα σχέδια της.

Η ευόδωση όμως των Ρωσικών σχεδίων θα επέφερε μία πιο υβριδική γεωπολιτικά Ευρώπη. Η ηγεμονία των ΗΠΑ και η αναβάθμιση της ΕΕ ως ατλαντικό εξάρτημα θα υπονομευόταν. Η Ρωσία θα ανακτούσε ρόλο ρυθμιστή στα Ευρωπαϊκά δρώμενα, καθώς: 

Θα διαπραγματευόταν από καλύτερη θέση συμφωνίες μεταξύ ΕΟΕ-ΕΕ. Σε αυτές ωθούν τα εκατομμύρια καταναλωτών-εργαζομένων τους. Τα οφέλη ενός ενιαίου οικονομικού χώρου στην Ευρασία, τον οποίο πραγματώνει η σύζευξη του Ρωσικού project Greater Eurasia και της Κινεζικής BRI. Η ενεργειακή συνεξάρτηση ΕΕ-Ρωσίας. 

Το φ/α, μεταβατικό καύσιμο της ΕΕ προς την πράσινη οικονομία, εισάγεται από τη Ρωσία -2020: εισαγωγές 80%, από Ρωσία 43,9%. Αντίστοιχα οι εξαγωγές υδρογονανθράκων, το 40% του Ρωσικού προϋπολογισμού, κατευθύνονται κυρίως στην Ευρώπη του ΟΟΣΑ -2020: 72% φ/α, 48% πετρέλαιο. 

Θα διευκολυνόταν στη διασάλευση της συνοχής της Δύσης. Θα καθίστατο ελκυστικός πάροχος “ασφάλειας” στις αστικές τάξεις της Ευρώπης. Μέλη του ΝΑΤΟ θα δελεάζονταν να της απευθυνθούν για να προωθήσουν τα ανταγωνιστικά συμφέροντα τους.

Συνακόλουθα η Δύση από το 1993 δρα για την απομάκρυνση των μετασοβιετικών κρατών από τη Ρωσία, με τη στρατηγική σκέψη των ΗΠΑ να εστιάζει στην Ουκρανία. Αυτό εξυπηρετεί η διείσδυση των ΝΑΤΟ/ΕΕ στην περιοχή. 

Δύση-Ρωσία αντιπαρατίθενται στην Ουκρανία για να ελέγξουν το μετασοβιετικό χώρο. Αυτός όμως επηρεάζει τον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Ρωσίας για το γεωπολιτικό προσανατολισμό της Ευρώπης. Ο οποίος επιδρά σημαντικά στην κατανομή ισχύος σε όλο το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Ουάσιγκτον-Μόσχα βρίσκονται στην κορυφή αυτής της κατανομής -ψηλότερο διάζωμα πυραμίδας. Συνεπώς η τύχη της Ουκρανίας αφορά έμμεσα την πλανητική επιρροή τους. Επηρεάζει έμμεσα τα μερίδια των αστικών τάξεων Ρωσίας-ΗΠΑ στην παγκόσμια αγορά. Συνδέεται δηλαδή με ένα πολύ μεγαλύτερο διακύβευμα.

Έτσι από τα 90’ς μέχρι και σήμερα, η ωρίμανση των ΟΣΑ/ΕΟΕ και η διείσδυση των ΝΑΤΟ/ΕΕ στο μετασοβιετικό χώρο κλιμακώνουν σταθερά την αντιπαράθεση Δύσης-Ρωσίας στην Ουκρανία. Σε αυτό το έδαφος οξύνονται οι εσωτερικές αντιθέσεις στη χώρα. 

Αποτέλεσμα:  2 «πορτοκαλί επαναστάσεις», μία φιλοδυτική αντιδραστική πολιτική τάξη που στηρίζεται σε ναζί, απώλεια της Κριμαίας, εξέγερση των κατοίκων του Ντομπάς, μία συμφωνία «ειρήνευσης» που η κυβέρνηση δεν τήρησε, ένας εμφύλιος 8 ετών. 

Όμως στην κορυφή της διεθνούς κατανομής ισχύος δε βρίσκονται μόνο ΗΠΑ-Ρωσία. Βρίσκεται και η Κίνα, ο ισχυρότερος μεταψυχροπολεμικός ανταγωνιστής των ΗΠΑ. Συνεπώς η Ουκρανία επηρεάζεται και από τις εξελίξεις στον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας.

Οι 3 σημαντικότερες εξ’ αυτών είναι: Η άνοδος της ισχύος της Κίνας σε επίπεδα αμφισβήτησης της πλανητικής πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ. Η  αύξηση της σημασίας του Ινδοειρηνικού στη διεθνή κατανομή ισχύος. Η εμβάθυνση της συνεργασίας Κίνας-Ρωσίας. 

Η απάντηση της Ουάσιγκτον: Πολιτική ανάσχεσης προς το Πεκίνο. Αναδιάταξη δυνάμεων προς τον Ινδοειρηνικό. Αντιμετώπιση της Σινορωσικής συνεργασίας. Σε αυτά τα δεδομένα προσαρμόστηκε η πολιτική της στην Ουκρανία και απέναντι στη Ρωσία.

Συγκεκριμένα ο Μπάιντεν επεδίωξε την αποδοχή από τη Ρωσία των τότε τεκταινομένων  στην Ουκρανία: Αόριστη προοπτική εισόδου του Κιέβου στο ΝΑΤΟ. Κλιμάκωση της επιθετικότητας του στο Ντομπάς. Εμβάθυνση της συνεργασίας του με ΝΑΤΟ/ΗΠΑ. 

Παράλληλα εξέπεμψε σήματα αποδοχής του Nord Stream 2. Ακολούθως προέκυψαν διεργασίες αμερικανορωσικής συνεννόησης, οι οποίες κορυφώθηκαν με το Στρατηγικό διάλογο ΗΠΑ-Ρωσίας.

Εάν αυτή τελεσφορούσε οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να εστιάσουν “ήσυχες”  στον Ινδοειρηνικό. Επίσης θα υπήρχε μια νέα αφετηρία στην αμερικανορωσική σχέση, χρήσιμη στη διασάλευση της σινορωσικής.   

Η Ρωσία όμως είχε άλλη άποψη. Απάντησε στις προκλήσεις του Κιέβου με μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια. Ζήτησε από ΗΠΑ/ΝΑΤΟ νομική εγγύηση για τη μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Απαίτησε την εφαρμογή των συμφωνιών του Μίνσκ.

Μέχρι τις 17/02/2022 Παρίσι-Βερολίνο-Κίεβο-Μόσχα εξέπεμπαν προοπτικές συμφωνίας. Η τελευταία μάλιστα ανακοίνωσε τη λήξη των στρατιωτικών της ασκήσεων. Οι ΗΠΑ ωστόσο εξακολουθούσαν να μιλούν για επικείμενη Ρωσική εισβολή. 

Εκείνη τη μέρα το Κίεβο ξαναπροχώρησε με σφοδρότητα στο βομβαρδισμό του Ντομπάς. Η συνέχεια είναι γνωστή. Στις 21/02/2022 το Κρεμλίνο αναγνώρισε τις αποκαλούμενες Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουκχάνσκ και σύναψε μαζί τους συμφωνίες στρατιωτικής βοήθειας. Στις 24/02/2022 η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ξεκινούσε. 

Οι Ρωσικοί στόχοι δείχνουν ίδιοι. Διακοπή της συνεργασίας ΝΑΤΟ-Ουκρανίας. Αποπομπή των εθνικιστών από την κυβέρνηση. Εκτεταμένη αυτοδιοίκηση στους Ρώσους/Ρωσόφωνους. Νέα στοιχεία: Η πιθανή «διόρθωση» ιστορικών «λαθών» στα σύνορα. Η αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να εγκολπωθούν σε μία συνθήκη, προϊόν των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Αυτές φαίνεται να αφορούν την κατάληψη του Κιέβου ή την ανατροπής της Ουκρανικής κυβέρνησης και την κατάληψη πόλεων με συμπαγείς Ρωσικούς/Ρωσόφωνους πληθυσμούς στα ανατολικά και τον Εύξεινο Πόντο.

Ωστόσο η Ουκρανία είναι ήδη υπερεξοπλισμένη από ΗΠΑ/ΝΑΤΟ. Λαμβάνει στρατιωτικές πληροφορίες από αυτούς. Οι δυνάμεις της αμύνονται μέσα σε κατοικημένες περιοχές. Ο πόλεμος συμβάλλει στην έξαρση του εθνικισμού/αντιρωσισμού στη χώρα.  

Επιπλέον η τόσο έντονη αντιρωσική ανάμειξη του ΝΑΤΟ είναι ένα στοιχείο που δεν υπήρχε σε προηγούμενες ρωσικές επιχειρήσεις. Το σενάριο ενός τοπικού «παγκοσμίου πολέμου» στα πρότυπα της Συρίας ήδη εξελίσσεται -ξένοι μισθοφόροι, όπλα. 

Ως αποτέλεσμα μία γρήγορη νικηφόρα απεμπλοκή της Ρωσίας από τον πόλεμο είναι πολύ δύσκολη. Οι Ουκρανοί εθνικιστές μπορούν να συνεχίσουν την ένοπλη δράση και μετά την πιθανή ήττα της Ουκρανικής κυβέρνησης. Η σταθεροποίηση της νέας κατάστασης θα είναι χρονοβόρα, αμφίβολη και θα απαιτήσει πόρους.  

Παράλληλα οι πολιτικές-οικονομικές κυρώσεις της Δύσης θα ασκήσουν πίεση στη Ρωσία μεσοπρόθεσμα. Ωστόσο η απεμπλοκή δίχως επίτευξη των στόχων, μάλλον δεν αφορά τη σκέψη του Κρεμλίνου. Θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τη Ρωσική αστική τάξη

Τελικά η πολιτική Μπάιντεν δεν έφερε αμερικανορωσική συνεννόηση. Αντίθετα ενέπλεξε τη Ρωσία σε μια δύσκολη, μεγάλης κλίμακας και παρατεταμένη πολεμική περιπέτεια στα σύνορα της, την οποία δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει. Προκάλεσε μία νέα «ψυχρή» σύγκρουση Δύσης-Ρωσίας, -μία υβριδική κατάσταση μεταξύ πολέμου-ειρήνης.

Ενδιαφέρον είναι ότι η νέα κατάσταση συμβαδίζει με τους στόχους των ΗΠΑ. Η εμπόλεμη Ουκρανία δημιουργεί προβλήματα στην καπιταλιστική ενοποίηση του μετασοβιετικού χώρου από τη Μόσχα. Η Ρωσία δυσκολεύεται να δρα αλλού, να συνδράμει την Κίνα -Ινδοειρηνικός. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ συσπειρώνονται εναντίον της Μόσχας.

Η τελευταία εξέλιξη ωφελεί τις ΗΠΑ και οικονομικά. Το LNG τους μεσοπρόθεσμα θα διευρύνει το μερίδιο του στην Ευρωπαϊκή ενεργειακή κατανάλωση -όχι άμεσα. Οι πολεμικοί εξοπλισμοί των συμμάχων θα ενισχύσουν την αμυντική τους βιομηχανία. Τα γεωργικά τους προϊόντα θα υποκαταστήσουν μέρος των Ουκρανικών-Ρωσικών. 

Και αν το κόστος όλων αυτών είναι μικρό για την Ουάσιγκτον, δεν είναι για Παρίσι-Βερολίνο. Συνακόλουθα η πειθάρχηση τους σε μία σταθερή αντιρωσική γραμμή προϋποθέτει τη διατήρηση της έντασης με τη Μόσχα σε υψηλά επίπεδα μεσοπρόθεσμα, γεγονός που σημαίνει νέα επεισόδια/προκλήσεις εναντίον της.

Έτσι το Κρεμλίνο βρίσκεται μπροστά σε ένα δύσκολο δίλημμα. Ψυχρή αναμέτρηση με τη Δύση ή μετατροπή της σε θερμή; 

Η Ρωσική οικονομία και η σχεδόν απόλυτη διπλωματική μοναξιά του στην Ευρώπη συνηγορούν υπέρ της δεύτερης επιλογής. Το ίδιο και το στρατηγικό του οπλοστάσιο και οι στρατιωτικές του ικανότητες σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Ωστόσο αυτή είναι τεραστίου ρίσκου και αμφιβόλου χρησιμότητας επιλογή -πυρηνικός όλεθρος.

Σε κάθε περίπτωση οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί εισήλθαν σε νέα φάση. Ο (ψυχρός;) πόλεμος ανοίγει περισσότερο πεδία επενδύσεων απ’ ότι ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή και η πανδημία. Είναι ένα δοκιμασμένο ελιξίριο στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Μία ευκαιρία για το κεφάλαιο, ειδικά αν το κράτος του βρεθεί στη μεριά των νικητών.

Ο πλανήτης είναι και πάλι στο χείλος της αβύσσου. Οι λαοί είναι το μεγάλο θύμα. Επωμίζονται το κόστος των εξοπλισμών και των εκατέρωθεν κυρώσεων -ενέργεια, διατροφή. Ο λαός της Ουκρανίας πληρώνει και με το αίμα του.  

The post Το διακύβευμα στην Ουκρανία και ο νέος (ψυχρός;) πόλεμος Δύσης-Ρωσίας appeared first on Militaire.gr.