Το δίλημμα Τσαμπαχάρ: Οι κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν απειλούν το λιμάνι “κλειδί”

05:20 25/2/2025 - Πηγή: militaire

Η Ινδία αντιμετωπίζει μια λεπτή διπλωματική πρόκληση, καθώς οι κυρώσεις των ΗΠΑ απειλούν τη στρατηγική της επένδυση στο λιμάνι Τσαμπαχάρ, μια ζωτικής σημασίας εμπορική σύνδεση με το Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία.Καθώς ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι επισκεπτόταν τις Ηνωμένες Πολιτείες την περασμένη εβδομάδα για συναντήσεις με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, η τύχη ενός στρατηγικού ιρανικού λιμανιού -στο οποίο το Νέο Δελχί έχει επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια- παρέμενε αβέβαιη. Η Ουάσινγκτον

έχει εντείνει την εκστρατεία "μέγιστης πίεσης" στην Τεχεράνη, ανακαλώντας μια βασική εξαίρεση από τις κυρώσεις που είχε θωρακίσει τη συμμετοχή της Ινδίας στο έργο του λιμανιού Τσαμπαχάρ.Σε αντίθεση με το κύριο λιμάνι του Ιράν, το Μπαντάρ Αμπάς, το Τσαμπαχάρ δέχεται ελάχιστο εμπόριο, αλλά η στρατηγική του θέση το έχει καταστήσει κρίσιμο μέρος των περιφερειακών φιλοδοξιών της Ινδίας. Το λιμάνι χρησιμεύει ως πύλη της Ινδίας προς το Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία, προσφέροντας μια εμπορική οδό που παρακάμπτει το Πακιστάν.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Το 2018, οι Ηνωμένες Πολιτείες χορήγησαν στο Τσαμπαχάρ εξαίρεση από τις κυρώσεις, αναγνωρίζοντας τη σημασία του για τη διευκόλυνση του εμπορίου του Αφγανιστάν και την ενίσχυση του ρόλου της Ινδίας στην περιοχή. Ακόμη και μετά την αποχώρηση της Ουάσινγκτον από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, JCPOA, και την επιβολή νέων κυρώσεων, η απαλλαγή παρέμεινε άθικτη - μέχρι τώρα.Η τελευταία οδηγία του προέδρου Τραμπ δίνει εντολή στον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο να ανακαλέσει ή να τροποποιήσει τις εξαιρέσεις από κυρώσεις που παρέχουν στο Ιράν οικονομική ανακούφιση, συμπεριλαμβανομένων ρητά εκείνων που συνδέονται με το έργο Τσαμπαχάρ. Ενώ οι συζητήσεις του Μόντι με τον Τραμπ δεν ξεκαθάρισαν την τύχη του λιμανιού, το Νέο Δελχί φέρεται να αξιολογεί τις πιθανές επιπτώσεις.Με τους αυξανόμενους στρατηγικούς δεσμούς της Ινδίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ορισμένοι φοβούνται ότι η πίεση από την Ουάσινγκτον θα μπορούσε να την αναγκάσει να υποχωρήσει από το Τσαμπαχάρ. Ωστόσο, οι Ινδοί αξιωματούχοι υπερασπίζονται εδώ και καιρό το λιμάνι ως ζωτικής σημασίας για την περιφερειακή συνδεσιμότητα, ιδίως ως εναλλακτική διαδρομή προς το Αφγανιστάν. Καθώς οι εντάσεις αυξάνονται, η Ινδία πρέπει τώρα να σταθμίσει την επένδυσή της στο Τσαμπαχάρ έναντι των ευρύτερων επιπτώσεων της ευθυγράμμισης με την πολιτική των ΗΠΑ για το Ιράν.Περισσότερες παραχωρήσεις απίθανο να γίνουν για το ΙράνΟ Ρομπέρτο Νέτσια, ανεξάρτητος ερευνητής και αναλυτής του Ιράν, δήλωσε στο Al-Monitor ότι η νέα προσέγγιση του Τραμπ αντανακλά την εστίαση της κυβέρνησής του στο ιρανικό πυρηνικό ζήτημα. Καθώς η Τεχεράνη δεν έχει δώσει καμία σαφή ένδειξη ότι είναι πρόθυμη να διαπραγματευτεί, η τρέχουσα στρατηγική "μέγιστης πίεσης" φαίνεται απίθανο να περιλαμβάνει οποιαδήποτε μορφή παραχώρησης κυρώσεων. Ο Νέτσια πρόσθεσε ότι η Ινδία εξακολουθεί να επενδύει σε μεγάλο βαθμό στο έργο Τσαμπαχάρ ως μέρος της ευρύτερης περιφερειακής στρατηγικής της. Πρότεινε επίσης ότι, δεδομένου του ισχυρού ενδιαφέροντος της Ινδίας για το έργο, είναι πιθανό το Νέο Δελχί να έχει ήδη μεταφέρει τις ανησυχίες του στους αξιωματούχους των ΗΠΑ.Ο Ασόκ Σουέιν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία, δήλωσε στο Al-Monitor ότι ο Τραμπ έχει υιοθετήσει μια πιο σκληρή προσέγγιση. Το μνημόνιο, είπε, στοχεύει συγκεκριμένα τα βασικά οικονομικά κανάλια του Ιράν - όπως οι εξαγωγές πετρελαίου και οι λιμενικές δραστηριότητες - σηματοδοτώντας μια μετατόπιση από τις πιο τακτικές παραχωρήσεις που χρησιμοποίησε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του. Ο Ζεϊσάν Σαχ, αναλυτής της FINRA στην Ουάσινγκτον, δήλωσε στο Al-Monitor ότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει ως στόχο να πιέσει το Ιράν σε διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, είπε, οι Ηνωμένες Πολιτείες "χτυπούν κάθε εναπομείνασα διέξοδο" για την οικονομική δραστηριότητα του Ιράν, με το Τσαμπαχάρ να εμπίπτει ακριβώς σε αυτή την κατηγορία.Διπλωματικό δίλημμα για την ΙνδίαΣε αυτή τη συγκυρία, η εξισορρόπηση των σχέσεων τόσο με την Τεχεράνη όσο και με την Ουάσιγκτον θα μπορούσε να αποτελέσει πρόκληση για το Νέο Δελχί, καθώς επιδιώκει να διατηρήσει ισχυρούς στρατηγικούς και οικονομικούς δεσμούς τόσο με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και με το Ιράν. Η αυξανόμενη πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών προς το Ιράν μπορεί να δοκιμάσει τη δύναμη των σχέσεων Ιράν-Ινδίας και το Νέο Δελχί θα μπορούσε να επιλέξει να υιοθετήσει μια πιο προσεκτική προσέγγιση και να περιμένει να διαμορφωθεί μια πιο ευνοϊκή κατάσταση.Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Ιράζ Ελάχι, ο Ιρανός απεσταλμένος στο Νέο Δελχί, συζήτησε το Τσαμπαχάρ, υπογραμμίζοντας την ανάπτυξη των οικονομικών δεσμών Ιράν-Ινδίας. Αναφέρθηκε στο λιμάνι, που συχνά αποκαλείται "χρυσή πύλη", ως "βασικό παράδειγμα" της ισχυρής εταιρικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών.Εν τω μεταξύ, ο Τζαϊντίπ Μαζουμντάρ, ο ανατολικός γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών της Ινδίας (MEA), τόνισε πρόσφατα ότι "η περιφερειακή συνδεσιμότητα υπήρξε σημαντικός πυλώνας των σχέσεων Ινδίας-Ιράν. Η ανάπτυξη του λιμένα Τσαμπαχάρ στο νοτιοανατολικό Ιράν αντικατοπτρίζει το κοινό μας όραμα για συνδεσιμότητα και αμοιβαία οφέλη".Σύμφωνα με τον Σουέιν, η εκ νέου επιβολή κυρώσεων στο Τσαμπαχάρ θα επιβαρύνει την "ιστορικά σταθερή" σχέση μεταξύ Ινδίας και Ιράν, καθώς "η Ινδία αντιμετωπίζει ένα δίλημμα: να εγκαταλείψει το έργο για να διατηρήσει τους δεσμούς με τις ΗΠΑ ή να αψηφήσει την Ουάσινγκτον και να διακινδυνεύσει οικονομικές συνέπειες". Σημειώνοντας ότι η αυξανόμενη απογοήτευση του Ιράν μπορεί να το οδηγήσει να αναζητήσει βαθύτερους δεσμούς με την Κίνα, ο Σουέιν δήλωσε: "Εάν δεν εξασφαλιστεί καμία παρέκκλιση, η προκύπτουσα διαταραχή θα μπορούσε να προκαλέσει μακροχρόνιες ρωγμές στη συνεργασία Ινδίας-Ιράν."Σκεπτόμενος το κατά πόσον τυχόν παύση των ινδικών επιχειρήσεων στο Τσαμπαχάρ θα είχε αντίκτυπο στις σχέσεις Ιράν-Ινδίας, ο Σαχ σημείωσε ότι, ενώ θα μπορούσε να σηματοδοτήσει στο Ιράν ότι η Ινδία δεν είναι αξιόπιστος εταίρος - αφήνοντας το Ιράν στην τύχη του για άλλη μια φορά, παρόμοια με την κατάρρευση του "λεγόμενου αγωγού ειρήνης" (ο αγωγός Ιράν-Πακιστάν-Ινδίας) - η Ινδία διατηρεί στενούς δεσμούς με το Ιράν για πάνω από 30 χρόνια, αντικαθιστώντας ουσιαστικά τον ρόλο που κατείχε κάποτε το Πακιστάν κατά τις ημέρες της ιρανικής μοναρχίας. Ως εκ τούτου, ο Σαχ δήλωσε ότι η σχέση είναι πιθανό να παραμείνει ανέπαφη.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Τα συμφέροντα της Ινδίας στο ΤσαμπαχάρΕάν οι εργασίες στο λιμάνι Τσαμπαχάρ σταματήσουν και πάλι, το μέλλον του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC), ο οποίος συνδέει την Ινδία με τη Ρωσία μέσω του Ιράν, θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο. Επιπλέον, το λιμάνι χρησιμεύει ως βασική πύλη για την απελευθέρωση του εμπορικού δυναμικού της Ινδίας με τις ευρωπαϊκές χώρες, καθιστώντας τη σταθερότητά του απαραίτητη για την επέκταση των περιφερειακών και παγκόσμιων οικονομικών δεσμών της Ινδίας.Υπάρχουν επίσης σημαντικές επιπτώσεις για τις σχέσεις της Ινδίας με την Κίνα και το Πακιστάν. Από την έναρξη του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC) το 2015, το Νέο Δελχί αισθάνεται όλο και περισσότερο περικυκλωμένο από το Πεκίνο και το Ισλαμαμπάντ. Το Τσαμπαχάρ προσέφερε στην Ινδία ένα στρατηγικό στήριγμα κοντά στο πακιστανικό λιμάνι Γκουαντάρ, ιδίως μετά την υπογραφή τριμερούς συμφωνίας με το Ιράν και το Αφγανιστάν το 2016 για την ανάπτυξη του λιμανιού. Η κίνηση αυτή θεωρήθηκε ως αντίβαρο στην CPEC και βασικό μέρος της ευρύτερης περιφερειακής στρατηγικής της Ινδίας.Τα τελευταία χρόνια, οι εργασίες στον τερματικό σταθμό Σαχίντ Μπεχεστί- έναν από τους δύο τερματικούς σταθμούς στο Τσαμπαχάρ - διαχειρίζονταν από μια θυγατρική της India Ports Global Limited (IPGL). Ωστόσο, η πρόοδος ήταν αργή, κυρίως λόγω των επιπτώσεων των οικονομικών κυρώσεων του Ιράν στις ιδιωτικές επενδυτικές εταιρείες, οι οποίες εμπόδισαν την ανάπτυξη, εμποδίζοντας το λιμάνι να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του.Στη συνέχεια, το 2024, το Νέο Δελχί και η Τεχεράνη κατέληξαν τελικά σε μια λειτουργική 10ετή συμφωνία για το Τσαμπαχάρ και τα πράγματα άρχισαν να φαίνονται πιο ελπιδοφόρα. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, που υπογράφηκε μεταξύ της IPGL και του Οργανισμού Λιμένων και Ναυτιλίας του Ιράν, η Ινδία δεσμεύτηκε να δαπανήσει περίπου 120 εκατομμύρια δολάρια επιπλέον για το λιμάνι και να παράσχει πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 250 εκατομμυρίων δολαρίων.Ως αποτέλεσμα, ο ινδικός προϋπολογισμός για το 2025-26 διέθεσε ετήσια δαπάνη 100 ρουπίες για το λιμάνι, παρά τις προειδοποιήσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν σχετικά με τον πιθανό κίνδυνο κυρώσεων σε τυχόν ινδικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά με το Ιράν.Αξιολογώντας κατά πόσον το Τσαμπαχάρ βοήθησε την Ινδία να επιτύχει τους στόχους της, ο Σουέιν περιέγραψε το έργο ως αποδίδον "μικτά αποτελέσματα". Ενώ παρείχε στην Ινδία μια στρατηγική εναλλακτική λύση στο λιμάνι Γκουαντάρ του Πακιστάν και μια κρίσιμη διαδρομή προς το Αφγανιστάν, σημείωσε ότι "η πρόοδος ήταν αργή". Και παρά τις οικονομικές και στρατηγικές δεσμεύσεις της Ινδίας, το λιμάνι δεν έχει ακόμη αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του ως περιφερειακός εμπορικός κόμβος.Σύμφωνα με τον Σουέιν, η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα ανέστειλε τις περαιτέρω επενδύσεις και η επιτυχία του λιμανιού εξαρτάται από σταθερό διπλωματικό έδαφος, το οποίο η αλλαγή πολιτικής του Τραμπ θέτει σε κίνδυνο. Διαπιστώνοντας ένα ακόμη πλήγμα για την Ινδία, ο Νέτσια επεσήμανε ότι το Νέο Δελχί είχε πρόσφατα ενισχύσει τις σχέσεις του με την ηγεσία των Ταλιμπάν στην Καμπούλ. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι ίδιοι οι Ταλιμπάν έδειξαν σημαντικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του λιμανιού Τσαμπαχάρ. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι "οι οικονομικές πτυχές αυτής της σύγκλισης μπορεί να τεθούν υπό αμφισβήτηση εάν το έργο παγώσει".Σύμφωνα με τον Σαχ, το Τσαμπαχάρ δεν βοήθησε την Ινδία να επιτύχει τους μακροπρόθεσμους στόχους της για μερικούς λόγους: Η επαρχία Σιστάν-Μπαλουχιστάν του Ιράν παρουσιάζει σημαντικά ζητήματα ασφαλείας, η κυβέρνηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν είναι διεθνώς απομονωμένη και, τέλος, μεγάλοι ινδικοί όμιλοι όπως η Reliance και η Adani δεν συμμετέχουν καν στην ανάπτυξη του λιμανιού από φόβο μήπως πληγούν από κυρώσεις.Ως αποτέλεσμα, ο Σαχ δήλωσε ότι το Ιράν έχει απειλήσει συχνά να τερματίσει τη συμφωνία του με την Ινδία για την ανάπτυξη του Τσαμπαχάρ.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Ένα διαπραγματευτικό χαρτί;Επισημαίνοντας ότι η αντιστροφή της πολιτικής του Τραμπ αναδεικνύει την αστάθεια της δυναμικής ΗΠΑ-Ινδίας-Ιράν, ο Σουέιν προέβλεψε ότι θα μπορούσε να φέρει την Ινδία σε "επισφαλή θέση, δοκιμάζοντας τη στρατηγική αυτονομία και τις περιφερειακές φιλοδοξίες της". Πρόσθεσε ότι ο Μόντι μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολίες στο να "πλοηγηθεί έξυπνα σε αυτό το διπλωματικό ναρκοπέδιο".Φαινομενικά, ο Τραμπ μπορεί να χρησιμοποιεί την απαλλαγή από τις κυρώσεις ως χαρτί για να διαπραγματευτεί αποτελεσματικότερα τους εμπορικούς δασμούς, με στόχο να μειώσει το εμπορικό πλεόνασμα 32 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Νέου Δελχί με τις Ηνωμένες Πολιτείες.Επιπλέον, ο Σουέιν παρατήρησε ότι "ο Τραμπ φαίνεται να επηρεάζεται από την επιθυμία να διορθώσει αυτό που αντιλαμβάνεται ως χαλαρή εφαρμογή υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν και να αξιοποιήσει το λιμενικό έργο ως διαπραγματευτικό εργαλείο στις εμπορικές διαπραγματεύσεις".Κατά τη γνώμη του Νέτσια, "οι μελλοντικές εξελίξεις σχετικά με το Τσαμπαχάρ θα εξαρτηθούν από την πιθανότητα η Τεχεράνη και η Ουάσινγκτον να μπορέσουν να διαπραγματευτούν και τελικά να καταλήξουν σε συμφωνία για το πυρηνικό ζήτημα".Ως εκ τούτου, τουλάχιστον προς το παρόν, το λιμάνι Τσαμπαχάρ φαίνεται σίγουρα να έχει προσκρούσει σε εμπόδιο.Πηγή: Al Monitor

The post Το δίλημμα Τσαμπαχάρ: Οι κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν απειλούν το λιμάνι “κλειδί” appeared first on Militaire.gr.