Τα ντοκουμέντα της καταστροφής της Σμύρνης μέσα από φωτογραφίες και εικαστικά έργα. Μια πρωτότυπη έκθεση του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη στην Νέα Ερυθραία

19:19 5/9/2019 - Πηγή: Mixani tou Xronou

Από τις 10 Σεπτεμβρίου θα παρουσιαστεί στη Βίλα Κώστα στην Νέα Ερυθραία, μια έκθεση αφιερωμένη στην επέτειο της Καταστροφής της Σμύρνης στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Αλλοτινές Πατρίδες». 

Η έκθεση θα διαρκέσει πέντε ημέρες και τα εγκαίνιά της θα συμπέσουν με την παρουσίαση της επανέκδοσης της «Μαύρης Βίβλου» που εξέδωσε το 1919 το Οικουμενικό Πατριαρχείο και επανεκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρσενίδη. Στην επανέκδοση του σημαντικού αυτού ντοκουμέντου και στη σημασία του θα αναφερθεί ο ιστορικός Βλάσης

Αγτζίδης. Στη «Μαύρη Βίβλο» αποτυπώνεται όλη η φρίκη των διώξεων από τους νεότουρκους, που βίωσαν οι ελληνορθόδοξες κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  κατά τα διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η δομή της έκθεσης

Η έκθεση δομείται με πυρήνα πέντε εικαστικά έργα του Αγτζίδη, που αφαιρετικά παριστούν την τραγωδία. Αξιοποιούν παράλληλα την τεχνική των ψηφιδωτών, πετυχαίνοντας μια σύνθεση μεταξύ της μοντέρνας τέχνης και της παράδοσης. Τα έργα αυτά βασίζονται στην αίσθηση της αντανάκλασης, ως μια αμοιβαία διαδικασία μεταμόρφωσης. Δεν θα μπορούσε να είναι κεντρική φιγούρα των έργων, άλλος από τον Άγγελο του Θανάτου, που για ένα μήνα κατέστρεψε οριστικά και αμετάκλητα την «γκιαούρ Ιζμίρ». Η Καταστροφή της  Σμύρνης με την απόλυτη εικόνα της πυρκαγιάς, ανακλάται στην επιφάνεια του έργου και αλλοιώνεται ως αποτέλεσμα της διάδρασης  που δημιουργεί η κύρια κατάσταση στον κόσμο μας. Δηλαδή η συνεχής συνδιαλλαγή στο υλικό, ψυχικό και νοητικό πεδίο.  Αν η Καταστροφή είναι ο πομπός, το βλέμμα του δημιουργού λειτουργεί ως ο δέκτης.

Παράλληλα και γύρω από τα έργα αυτά, αναπτύσσονται περίπου 30 φωτογραφίες με  πρόσωπα που βίωσαν το ιστορικό γεγονός, καθώς και με τα μοιραία έγγραφα της τότε ελληνικής κυβέρνησης που απαγόρευσαν την έξοδο των ελληνικών πληθυσμών. Όλες οι εικόνες πλαισιώνονται από πλήρεις περιγραφές, τόσο των εγγράφων, όσο και της ιστορίας και της πορείας των προσώπων. Οι φωτογραφίες είναι τυπωμένες σε καμβά σε μέση διάσταση 40-50 εκ.

Οι φωτογραφίες των «ηρώων» της Καταστροφής συνδυάζονται με ιστορικές φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν σε έντυπα της εποχής, όπως το National Geographic (N.G.) Χαρακτηριστική είναι η παρουσίαση των δύο πολύ σημαντικών φωτογραφιών που διέσωσε ο ρεπόρτερ των N.G. από τη σύλληψη των ανδρών στην προκυμαία της Σμύρνης.

Συνδυαστικά με τις δύο αυτές φωτογραφίες παρουσιάζονται τέσσερα υπαρκτά πρόσωπα που είτε δολοφονήθηκαν αμέσως μετά από τους Κεμαλιστές, είτε επέζησαν και μετά από δίχρονη κράτηση έφτασαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα. Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με τον Βρετανό ιστορικό Richard Clogg, τα θύματα εκείνης της σφαγής υπολογίζονται σε 30.000. Στην έκθεση, χαρακτηριστική είναι η μορφή του Θεόδωρου Αϊβάζογλου που έχασε τη ζωή του μαζί με άλλα είκοσι μέλη της οικογένειάς του. Όπως και  του Λάζαρου Ζαχαριάδη από την περιοχή της Μαγνησίας ο οποίος διασώθηκε και έφτασε στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκε τελικά στο Κιλκίς, όπου φύτεψε την πρώτη ελιά και κατάφερε να στεριώσει η άγνωστη τότε για την περιοχή  ελαιοκαλλιέργεια.

Από την εικαστική έκθεση Βλάση Αγτζίδη. Λουκή Ακρίτα 4, Νέα Ερυθραία

Για τις εικαστικές δημιουργίες

Η πρόσφατη εικαστική παραγωγή του Βλάση Αγτζίδη παρουσιάστηκε πέρσι στην Κηφισιά σε μια ενδιαφέρουσα έκθεση με ένα σύνολο έργο που βασίζονταν πάνω στην αφαίρεση. Από την προηγούμενη δουλειά του γνωστό είναι το έργο με τον Πόντιο Αντάρτη, όπου χρησιμοποιεί τις κλασικές φόρμες της βυζαντινής τέχνης.   Όμως με τη νέα του εικαστική παραγωγή επιχειρεί να εκφράσει με αφαιρετικό τρόπο πνευματικά μοτίβα που απεικονίζουν περισσότερο εικόνες του ασυνείδητου.

Η τεχνοκριτικός Αθηνά Σχινά έγραψε: «Κι αυτό δεν είναι άλλο, από το αβίαστο, το παρορμητικό και παράλληλα το ψυχοδυναμικό κάθε φορά αποτύπωμα μιας γραφής αυτοματικής και αδιαμεσολάβητης, χειρονομιακά εξπρεσιονίζουσας και ρευστής, με οριακές ωστόσο εσωτερικές ισορροπίες και συνεχόμενες μεταλλαγές….  Τα «εικονογράμματα» άλλωστε του Βλάση Αγτζίδη, ακροβατώντας ανάμεσα στον μικρόκοσμο και στην μεγακλίμακα, αιωρούνται στον απροσδιόριστο, κατά τα άλλα, χώρο και στον χρόνο του ονείρου και της πραγματικότητας, εμπεριέχοντας εγγραφές κι ερωτήματα, απορίες κι ομιλήματα από μνήμες και καθημερινότητες των συναντήσεων και συναρτήσεων του «εγώ» και του «εμείς», καθώς μεταιχμιακά αποτυπώνουν στιγμές και διαθέσεις του ατομικού και συλλογικού υποσυνειδήτου».

Η Βίλα Κώστα (Κέντρο Έρευνας & Μελέτης της Μικρασιατικής Ερυθραίας) βρίσκεται στην Λουκή Ακρίτα 4, Νέα Ερυθραία 146 71.

Η έκθεση αυτή θα παρουσιαστεί στις 10-15 Σεπτεμβρίου στην Κηφισιά και τον Οκτώβριο στη Νέα Σμύρνη.

The post Τα ντοκουμέντα της καταστροφής της Σμύρνης μέσα από φωτογραφίες και εικαστικά έργα. Μια πρωτότυπη έκθεση του ιστορικού Βλάση Αγτζίδη στην Νέα Ερυθραία appeared first on ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.