Ενεργειακή κρίση: Χειρότερη από το 2009 η ύφεση στην Ευρώπη αν δεν βρεθεί λύση

15:12 27/9/2022 - Πηγή: Mononews

Η οικονομική ζημιά από τo κλείσιμο των ροών του ρωσικού φυσικού αερίου συσσωρεύεται γρήγορα στην Ευρώπη και κινδυνεύει να επισκιάσει τελικά τον αντίκτυπο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, αναφέρει το Bloomberg.

Με μια ύφεση σε ολόκληρη την Ευρώπη να φαντάζει πλέον αναπόφευκτη, ένας σκληρός χειμώνας έρχεται για τους παραγωγούς χημικών προϊόντων, για τις χαλυβουργίες και τις αυτοκινητοβιομηχανίες που στερούνται βασικών πρώτων υλών και μαζί με τα νοικοκυριά κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου

για την εκτόξευση των λογαριασμών ενέργειας.

Βασισμένο σε ένα μοντέλο της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και οικονομίας, το βασικό σενάριο του Bloomberg Economics προβλέπει τώρα μια πτώση του ΑΕΠ κατά 1%, με την ύφεση να ξεκινά το τέταρτο τρίμηνο. Αν οι επόμενοι μήνες είναι ιδιαίτερα ψυχροί και τα 27 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτύχουν να μοιραστούν αποτελεσματικά τις προμήθειες καυσίμων, η συρρίκνωση θα μπορούσε να φθάσει το 5%.

Η Ευρώπη στην άβυσσο

Πρόκειται για τόσο μεγάλη ύφεση όσο αυτή του 2009. Και ακόμη και αν αποφευχθεί αυτή, η οικονομία της ευρωζώνης οδεύει στο να σημειώσει το 2023 την τρίτη μεγαλύτερη συρρίκνωση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο -με τη Γερμανία να είναι μεταξύ εκείνων που θα πληγούν περισσότερο.

“Η Ευρώπη οδεύει ξεκάθαρα προς μια αρκετά βαθιά ύφεση”, δήλωσε ο Maurice Obstfeld, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, ο οποίος τώρα είναι συνεργάτης στο Ινστιτούτο Peterson για τα Διεθνή Οικονομικά στην Ουάσιγκτον.

Οι ζοφερές προοπτικές ήδη καταμαρτυρούν αυτή την εξέλιξη, επτά μήνες μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, με τις κυβερνήσεις να διοχετεύουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε νοικοκυριά, την ίδια στιγμή που διασώζουν εταιρείες και κάνουν λόγο για περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας. Και αυτές οι προσπάθειες διάσωσης μπορεί να καταστούν ανεπαρκείς.

Πέρα από την πίεση στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ασκεί επίσης πιέσεις στην οικονομία, καθώς ο στόχος για τη μείωση του ανοδικού πληθωρισμού οδηγεί στην ταχύτερη αύξηση των επιτοκίων στην ιστορία της. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε τη Δευτέρα ότι αναμένει οι αξιωματούχοι να αυξήσουν το κόστος δανεισμού στις επόμενες συνεδριάσεις. Οι traders αναμένουν ήδη μια μεγάλη αύξηση επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης στην επόμενη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής στις 27 Οκτωβρίου.

“Οι προοπτικές είναι δυσοίωνες”, δήλωσε η Λαγκάρντ. “Αναμένουμε ότι η δραστηριότητα θα επιβραδυνθεί σημαντικά τα επόμενα τρίμηνα”.

Ορισμένοι παρατηρητές της ενεργειακής βιομηχανίας προειδοποιούν για μια κρίση διαρκείας που ενδεχομένως να αποδειχθεί μεγαλύτερη από τις κρίσεις εφοδιασμού πετρελαίου της δεκαετίας του 1970. Πράγματι, ο τελικός αντίκτυπος των ελλείψεων θα μπορούσε να είναι ακόμη χειρότερος από ό,τι μπορούν να δείξουν τα οικονομικά μοντέλα, δήλωσε ο Jamie Rush, επικεφαλής οικονομολόγος του Bloomberg στην Ευρώπη.

Σε μια ενεργειακή κρίση, η βιομηχανική αλυσίδα εφοδιασμού μπορεί να καταρρεύσει με δραματικούς και απρόβλεπτους τρόπους. Οι επιμέρους επιχειρήσεις έχουν ένα όριο, που σημαίνει ότι με υπερβολικά υψηλό ενεργειακό κόστος θα αναγκαστούν να βάλουν λουκέτο. Ολόκληροι τομείς μπορεί να αντιμετωπίσουν ενεργειακές ελλείψεις. Στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, μόλις ξεκινήσει ένα μπλακ άουτ, αυτό μπορεί γρήγορα να βγει εκτός ελέγχου.

Το κακό σενάριο

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο του Bloomberg Economics – το οποίο εκτιμάται με τη χρήση μιας σειράς μοντέλων που εξετάζουν την προσφορά ενέργειας, τις τιμές και την ανάπτυξη –  οι ρωσικές ροές θα κυμανθούν περίπου στο 10% των ροών του 2021. Πρόκειται για ένα αρκετά άσχημο σενάριο, σύμφωνα με τους οικονομολόγους Maeva Cousin και Rush.

“Ακόμη και μετά την κρατική στήριξη, η μείωση του πραγματικού εισοδήματος είναι αρκετά μεγάλη για να προκαλέσει ύφεση”, επισήμαναν οι αναλυτές.

Το “κακό σενάριο” περιλαμβάνει ακόμη λιγότερο φυσικό αέριο, έναν χειμώνα τόσο κρύο όσο το 2010 και χαμηλή παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

“Αν δεν μειωθεί η κατανάλωση και η ενότητα μεταξύ των χωρών της ΕΕ αρχίσει να καταρρέει, οι τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 400 ευρώ, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να πλησιάσει το 8% το επόμενο έτος και η οικονομία θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά σχεδόν 5% αυτόν τον χειμώνα”, ανέφεραν.

Οι πολιτικοί είχαν ήδη προχωρήσει σε δημοσιονομικά μέτρα για να αποτρέψουν μια οικονομική καταστροφή κατά τη διάρκεια της πανδημίας και συνέχισαν να προσφέρουν οικονομική στήριξη καθώς η ενεργειακή κρίση έπαιρνε διαστάσεις. Τώρα πρέπει να επιλέξουν αν θα επιβαρύνουν περαιτέρω τα δημόσια οικονομικά με περισσότερη βοήθεια ή αν θα λογοδοτήσουν στους ψηφοφόρους για το γεγονός ότι επέτρεψαν στην κρίση να ξεφύγει από τον έλεγχο.

“Οι κυβερνήσεις δέχονται τεράστιες πιέσεις για παρέμβαση”, δήλωσε ο Dario Perkins, οικονομολόγος της TS Lombard στο Λονδίνο. “Η επιβολή πλαφόν στις τιμές, η στήριξη της ρευστότητας και οι μεγάλες δημοσιονομικές μεταβολές, φαίνονται αναπόφευκτα. Οι αρχές πρέπει να στηρίξουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ή να υποστούν μια ύφεση παρόμοια με αυτή που απέφυγαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας”.

Προτάσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης

– Η Κομισιόν πρότεινε μέτρα για να μετριάσει τον αντίκτυπο στα νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένης της συγκέντρωσης 140 δισ. ευρώ από τα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών, του υποχρεωτικού περιορισμού της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε ώρες αιχμής και της ενίσχυσης της ρευστότητας του ενεργειακού τομέα

– Η Γερμανία έκανε ένεση ρευστότητας ύψους 8 δισ. ευρώ στην εταιρεία κοινής ωφέλειας Uniper, σε μια κυβερνητική διάσωση της οποίας το κόστος θα ανέλθει πιθανότατα σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ

– Η Γαλλία θα διαθέσει στον προϋπολογισμό 16 δισ. ευρώ για να περιορίσει τις αυξήσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου στο 15% για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις το επόμενο έτος

– Το υπουργικό συμβούλιο της Ιταλίας ενέκρινε σχέδιο βοήθειας ύψους 14 δισ. ευρώ για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις που δέχονται πιέσεις από την αύξηση του κόστους, στην τελευταία ενέργεια του Μάριο Ντράγκι πριν από τις εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου

– Η Ολλανδία παρουσίασε πακέτο στήριξης των νοικοκυριών ύψους 17,2 δισ. ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει αύξηση του κατώτατου μισθού και υψηλότερους φόρους στα εταιρικά κέρδη

Το think tank Bruegel εκτιμά ότι μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, οι κυβερνήσεις της ΕΕ είχαν διαθέσει 314 δισ. ευρώ για να μετριάσουν τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Αυτό θα επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά της περιοχής και η Simone Tagliapietra, ερευνήτρια στο Bruegel, περιέγραψε το κόστος των μέτρων ως “ξεκάθαρα μη βιώσιμο από δημοσιονομική άποψη”.

Η ΕΚΤ βλέπει βραδύτερη ανάπτυξη και ταχύτερο πληθωρισμό από ό,τι τον Ιούνιο

Ο  φόβος της ενεργειακής βιομηχανίας είναι ότι ο αντίκτυπος των επόμενων μηνών μπορεί να αποτελεί μόνο η αρχή. Ο Christyan Malek, επικεφαλής ενεργειακής στρατηγικής της JPMorgan Chase & Co, δήλωσε στο Bloomberg αυτό το μήνα, ότι μόλις το Πεκίνο χαλαρώσει τους περιορισμούς του κορονοϊού, η κινεζική ζήτηση για LNG θα αυξηθεί, οδηγώντας σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό και περισσότερες πιέσεις στις τιμές για την Ευρώπη.

“Δεν πρόκειται απλώς για ένα πρόβλημα τριών μηνών”, δήλωσε η Anouk Honore, αναλύτρια στο Ινστιτούτο Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης. “Θα μπορούσε πιθανότατα να αποτελέσει ένα διετές πρόβλημα”.