Γιάννης Τσεκλένης: Ένας σπουδαίος δημιουργός, πρωτοπόρος ως το τέλος

22:07 30/1/2020 - Πηγή: Mononews

Ένας πολυπράγμων άνθρωπος, ένας ιδιαίτερα προικισμένος καλλιτέχνης, που έγινε διάσημος, λόγω της άκρως επιτυχημένης πορείας του στη μόδα _από τους ελάχιστους Έλληνες παγκοσμίως_  τόσο για τον σχεδιασμό ρούχων όσο και υφασμάτων, που ήταν ταυτόχρονα όμως και ένας οραματιστής της τέχνης του ντιζάιν, με άπειρα δείγματα αυτής της δουλειάς. Ο Γιάννης Τσεκλένης που έφυγε χθες από τη ζωή θεωρούσε και ο ίδιος άλλωστε, ότι έχει κάνει δύο καριέρες: Στη μόδα και στο ντιζάιν. Οι οποίες μάλιστα πριν από μερικά χρόνια, το 2015 είχαν συμπληρώσει από μία 25ετία η καθεμιά. Και το σημαντικό

είναι, ότι τις υπηρέτησε και τις δύο με το ίδιο πάθος, την ίδια ευρηματικότητα και με ευφάνταστες προτάσεις, που, το κυριότερο, εύρισκαν υλοποίηση! Κάτι σπάνιο για τους δημιουργούς.

Μόλις τον περασμένο μήνα, μέσα στον Δεκέμβρη είχε φθάσει η πρόσκληση για την παρουσίαση των γυαλιών ηλίου, που είχε σχεδιάσει. «΄Ελα να τα δεις», μου είχε πει. Με φουτουριστικό ντιζάιν και έντονα χρώματα, χάρμα οφθαλμών _κυριολεκτικά_ λες και ο σχεδιαστής τους ήταν ένα νεαρό παιδί. Γιατί προφανώς και η έμπνευσή του διατηρούνταν νεανική ως το τέλος, όπως και η άσβεστη ανάγκη του για δημιουργία.

Τα βιογραφικά του λίγο – πολύ γνωστά. Ένας νεαρός ζωγράφος, έτσι ξεκίνησε, που γρήγορα όμως μπήκε στην οικογενειακή επιχείρηση υφασμάτων με το ονομαστό κατάστημα του πατέρα του Κώστα Τσεκλένη στην οδό Ερμού, που το διατηρούσε από το 1923. Αλλά πώς να περιορισθεί ένα τέτοιο ανήσυχο πνεύμα μέσα σε τέσσερις τοίχους όσο κι αν από μπροστά τους περνούσε όλος ο γυναικόκοσμος της Αθήνας. Συνέχισε λοιπόν να σχεδιάζει και να ζωγραφίζει και παράλληλα άρχισε να ασχολείται με τη διαφήμιση, ιδρύοντας μάλιστα δική του εταιρεία την Spectra Advertising, που πολύ γρήγορα είχε πελάτες μεγάλες φίρμες, όπως η Metaxa και η General Motors. Ώσπου, σε ηλικία μόλις 28 χρονών _ ήταν στα 1965 τότε_  ανέλαβε την επιχείρηση του πατέρα του έχοντας μεγάλα σχέδια, τα οποία έφθαναν ως και τη Νέα Υόρκη. Γιατί εκεί δούλευε ο Ντίμης Κρίτσας μέγας σχεδιαστής μόδας εκείνη την εποχή. Ο Τσεκλένης  σχεδίασε τα υφάσματα της συλλογής του και η παρουσίασή της τότε έκανε πάταγο  ανοίγοντάς του το δρόμο για διεθνή καριέρα.

Με το μολύβι σχέδια στο χαρτί στην εποχή της μεγάλης ανόδου του δημιουργού

Η συνέχεια πράγματι ήταν μόνον ανοδική για τον σπουδαίο δημιουργό, που επεκτάθηκε στην ανδρική μόδα αλλά και στα υφάσματα επίπλωσης ενώ το 1971 σχεδίασε και τις στολές για τα πληρώματα της Ολυμπιακής ύστερα από ανάθεση του Αριστοτέλη Ωνάση. Έναν τέτοιο άνθρωπο μπορούσε να καταβάλλει ο καρκίνος, όσο επιθετικός κι αν ήταν; Όχι, είπε ο ίδιος το 1977 όταν διαγνώστηκε με μελάνωμα, το οποίο και νίκησε κατά κράτος! Πάντα έχοντας δίπλα του, σύντροφο και μούσα μια πανέμορφη γυναίκα την Έφη Μελά.

. Γιάννης Τσεκλένης και ΄Εφη Μελά στο γάμο τους με ρούχα της συλλογής του

Παράλληλα ωστόσο θα χρειαζόταν να ζήσει ο ίδιος μαζί και η ελληνική οικονομία την κατάρρευση της βιομηχανίας ενδύματος στην Ελλάδα.

Στο γραφείο του, μια σειρά από καδραρισμένες φωτογραφίες είναι οι αδιάψευστοι μάρτυρες αυτής της καριέρας, που άφησε ισχυρό αποτύπωμα στην ιστορία της μόδας. Παρ΄ όλο που ο ίδιος θεωρούσε, πως «ο χώρος αυτός ήταν η μεγάλη αποτυχία της ζωής μου». Γιατί;

«Γιατί όταν έγινα γνωστός παγκοσμίως, προσπάθησα πάρα πολύ να προωθήσω την ελληνική βιομηχανία μόδας, αλλά ήταν αδύνατον. Στην Ελλάδα δεν κατάλαβαν ποτέ, ότι όλοι, σχεδιαστές και βιομήχανοι βρίσκονταν στην ίδια βάρκα και έπρεπε μαζί να παλέψουν. Γι΄ αυτό και ένα προσφιλές θέμα μου είναι η ανέραστη σχέση του ελληνικού ντιζάιν με τη βιομηχανική παραγωγή», όπως μου είχε πει.

Γιάννης Τσεκλένης και Γιάννης Γαΐτης μπροστά στη βιτρίνα με ρούχα της συλλογής, που έγινε πάνω σε σχέδια του ζωγράφου

 Στο ίδιο πλαίσιο και η ενασχόλησή του με την Πειραϊκή Πατραϊκή, στην οποία πήγε ύστερα από παραγγελία του Ανδρέα Παπανδρέου. Όπως αφηγούνταν ο ίδιος:

«Πήγα για να κάνω το μάρκετινγκ. Η αποτυχία μου λοιπόν είναι, ότι αυτό δεν το ενστερνίστηκε κανείς. Παρ΄ ότι βρισκόμουν σε σφαίρα επιρροής, δεν κατόρθωσα να περάσω τη στρατηγική που θα μας έβγαζε από την κρίση. Την εποχή του 1988, που έγινα πρόεδρος της εταιρείας για δύο χρόνια, η Ελλάδα ήταν η δωδέκατη εξαγωγική χώρα του κόσμου στα έτοιμα ενδύματα. Μόνο που αυτή ήταν μια παθητική θέση, όπως συμβαίνει σήμερα με το Πακιστάν και την Τουρκία. Γιατί όλο το ντιζάιν και το μάρκετινγκ γινόταν στο εξωτερικό, εμείς κάναμε μόνον το φασόν. Το γεγονός ότι η Εscada ραβόταν σε εργοστάσιο της Δράμας δεν λέει τίποτε. Κάποια στιγμή, όταν δεν τη συνέφερε πια, άρχισε να συνεργάζεται με άλλες χώρες. Και εμείς στο μεταξύ δεν είχαμε προλάβει να δημιουργήσουμε δικές μας παραγωγές και εξαγωγές με επώνυμα προϊόντα».

Γιάννης Τσεκλένης και Έφη Μελά στη Σαντορίνη

Για εκείνον όμως τίποτε δεν είχε τελειώσει. Και στράφηκε πάλι σε αυτό που ήξερε πάντα να κάνει καλά: Το σχέδιο. Σπίτια και ολόκληρα οικιστικά συγκροτήματα στη Σαντορίνη – ακόμη και τον δημοτικό φωτισμό της Οίας είχε επιμεληθεί- στην Τήνο, στην Ύδρα, στην Αθήνα, ξενοδοχεία, γκαλερί, μέσα μεταφοράς αλλά και επαγγελματικές στολές. Μεταξύ αυτών μάλιστα και  εκείνες των αξιωματικών και οπλιτών του Ελληνικού Στρατού.

Η Αθήνα ωστόσο πάντα τον απογοήτευε «Η Αθήνα είναι η πιο άσχημη πόλη του κόσμου. Είναι χτισμένη ως η ωραιότερη αλλά εξελίχθηκε ως η πιο άσχημη…», έλεγε.

Η Έφη Μελά στην πασαρέλα με φόρεμα του Γιάννη Τσεκλένη

Μιλώντας μετά λόγου γνώσεως, με στοιχεία ακράδαντα και παραδείγματα άπειρα και βεβαίως από την απόσταση της προσωπικής υψηλής αισθητικής που τον χαρακτήριζε ο Γιάννης Τσεκλένης, δεν έπαψε ποτέ ως το ξαφνικό τέλος να στηλιτεύει τα άσχημα αυτής της πόλης αλλά το παράλληλα και να προτείνει λύσεις για τη βελτίωσή της. Ποτέ δεν εισακούσθηκε, φυσικά αλλά ως μεγάλος μαχητής που ήταν, ποτέ δεν το έβαλε κάτω. Έχοντας σχεδιάσει σχεδόν όλα τα μεταφορικά μέσα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, όπως τα τρένα του ΟΣΕ και του προαστιακού, τα τρόλεϊ και τα λεωφορεία (συμβατά και φυσικού αερίου) είχε παρουσιάσει πριν δέκα χρόνια περίπου, μία ακόμη καινοτόμο ιδέα του για την κυκλοφορία στο κέντρο της πόλης, που αν οι αρμόδιοι την σκέφτονταν σοβαρά μπορεί η ζωή όλων μας να γινόταν ευκολότερη:

«Ας φανταστούμε  μια πόλη, ή έστω ένα τμήμα της, στο ιστορικό τρίγωνο για παράδειγμα, όπου ούτε αυτοκίνητα θα κυκλοφορούν αλλά ούτε οι άνθρωποι θα είναι καταδικασμένοι σε υποχρεωτική πεζοπορία. Γιατί η κυκλοφορία θα γίνεται με μικρά, υβριδικά βαγόνια σταθερής τροχιάς, κινούμενα με χαμηλή ταχύτητα ώστε να μπορεί να ανεβοκατεβαίνει κανείς εν κινήσει ενώ θα σταματούν μόνον εφόσον υπάρχουν εμποδιζόμενα άτομα».

Διαφήμιση της Ολυμπιακής με φόρεμα της αεροσυνοδού δια χειρός Τσεκλένη

Η έλλειψη παιδείας και η απληστία θεωρούσε εξάλλου, ότι ήταν οι λόγοι, που η Αθήνα έχει φθάσει σ΄αυτήν την κατάσταση. Γιατί «τα πεζοδρόμια είναι είτε κατειλημμένα από αυτοκίνητα είτε φραγμένα από κολονάκια. Φταίνε και οι καταστηματάρχες που βγάζουν τα εμπορεύματά τους και αυτοί στο πεζοδρόμιο, τα τραπεζάκια από τις καφετέριες και εν τέλει δεν χωράει να περάσει άνθρωπος. Και το αποτέλεσμα; Είμαστε η πιο μη προσβάσιμη πόλη στην Ευρώπη», όπως έλεγε.

Ο Γιάννης Τσεκλένης ανάμεσα σε δημιουργίες του

Χωρίς να παραλείπει και το άσχημο παράδειγμα που δίνει η πρωτεύουσα σε όλη τη χώρα: «Είχα έναν αρχικτίστη στη Σαντορίνη», έλεγε «που είχε δουλέψει με τον Μαρινάτο, έναν φοβερό μερακλή, ειδικό για τα ωραία τελειώματα στις κατασκευές, ο οποίος, όταν έφτιαξε το δικό του σπίτι, έβαλε μωσαϊκά. «Γιατί;» τον ρώτησα. «Μα, να μη ζήσουμε κι εμείς σαν άνθρωποι;»ήταν η απάντησή του. Αυτό είχε δει στην Αθήνα και αυτό ήθελε να κάνει στο σπίτι του, και ας έχουν εφευρεθεί στη Σαντορίνη τα περίφημα πατητά χώματα και τα πατητά χρωματιστά κονιάματα… Εγώ στη Σαντορίνη έχω επενδύσει πολλά χρόνια της ζωής μου αλλά πλέον ένα κομμάτι της είναι απερίγραπτο…»

Ρούχα ως έργα τέχνης