Η Μικρά Ασία στο Μουσείο Μπενάκη – Έκθεση μνήμης για τη Μικρασιατική Καταστροφή

23:20 5/4/2021 - Πηγή: Mononews

Την προαναγγελία της μεγάλης του έκθεσης με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή κάνει το Μουσείο Μπενάκη, που θα συνεργαστεί γι΄αυτό το σκοπό με το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.

Η επετειακή έκθεση «ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ: Λάμψη · Καταστροφή · Ξεριζωμός · Δημιουργία» προγραμματίζεται να εγκαινιαστεί τον Σεπτέμβριο του 2022 στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138 φιλοδοξώντας  να παρουσιάσει μέσα από τρεις μεγάλες ενότητες το χρονικό του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας κατά την περίοδο της ακμής του πριν τους διωγμούς,

τη δραματική περίοδο 1919-1923, καθώς και την περίοδο της εγκατάστασης και ενσωμάτωσής του στην Ελλάδα.

Η έκθεση χωρίζεται σε τρεις ενότητες, με στόχο της πρώτης να περιγράψει τη ζωή σε τέσσερις γεωγραφικές περιοχές: την Ιωνία και τα δυτικά παράλια, τον Πόντο, την Καππαδοκία και τα νότια παράλια και την Ανατολική Θράκη.

Η δεύτερη ενότητα εξιστορεί τους διωγμούς, τη Μικρασιατική εκστρατεία, την καταστροφή του 1922, το πρώτο κύμα προσφύγων και την ανταλλαγή πληθυσμών.

Η τελευταία ενότητα επικεντρώνεται  στην εγκατάσταση και την ενσωμάτωση των εκπατρισμένων στην Ελλάδα καθώς και στην επίδραση που η παρουσία τους είχε σε πολλούς τομείς της ελληνικής κοινωνίας.

OvidKurtovich «Η καταστροφή της Σμύρνης», 1922. Μουσείο Μπενάκη

Χάρτες, φωτογραφίες, κινηματογραφικό υλικό, έργα τέχνης, εικόνες, εκκλησιαστικά κειμήλια, ενδυμασίες, κοσμήματα, χειροτεχνήματα, προσωπικά αντικείμενα, πολεμικά κειμήλια, εκτεταμένο αρχειακό υλικό, εφημερίδες, επιστολές και κάρτες, και πολλά άλλα τεκμήρια ξετυλίγουν αυτό το χρονικό. Ενώ αποσπάσματα από προσωπικές μαρτυρίες συμπληρώνουν την αφήγηση.

Στο επίλογό της η έκθεση εξάλλου περιλαμβάνεται ένα αφιέρωμα στην ίδρυση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών το 1930 από τη Μέλπω και τον Οκτάβιο Μερλιέ. Όπως είναι γνωστό πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά ιδρύματα έρευνας της ιστορίας και του πολιτισμού των Μικρασιατών Ελλήνων.

Η Μέλπω και ο Οκτάβιος Μερλιέ στους Δελφούς, 1950. Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών

Να σημειωθεί μάλιστα ότι το Αρχείο Προφορικής Ιστορίας του είναι μοναδικό, καθώς συγκροτήθηκε με βάση τις μαρτυρίες περισσοτέρων από 5.000 εκπατρισμένων πρώτης γενιάς, ενώ το Μουσικό Λαογραφικό του Aρχείο περιέχει σπάνιες ηχογραφήσεις, αδημοσίευτα χειρόγραφα και έγγραφα. Η Βιβλιοθήκη και τα πολύτιμα αρχεία, οι πολυάριθμες εκδόσεις και το επιστημονικό Δελτίο του Κέντρου συμβάλλουν καθοριστικά στον διάλογο μεταξύ της ελληνικής και της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας.

Πόντος. Το γυμναστήριο της Σινώπης, 1909-1910. Κέντρο Μικρασιατικών ΣπουδώνΜικρασιατική Εκστρατεία. Έλευση του ελληνικού στρατού στην Κίο (Βιθυνία), Ιούλιος 1920. Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών

Όσο για τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη παρουσιάζουν την καθημερινή και επαγγελματική ζωή και την τέχνη των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, τα Ιστορικά του Αρχεία διασώζουν σημαντικές μαρτυρίες από την πορεία της εκστρατείας και από την εγκατάσταση των προσφύγων, ενώ εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα τεκμηριώνουν το αποτύπωμα των Μικρασιατών στον πολιτισμό του 20ού αιώνα. Άλλωστε, το Μουσείο Μπενάκη υπήρξε ένα από τα τρία μουσεία που υποδέχθηκαν τα κειμήλια των κοινοτήτων κατά τη μετεγκατάστασή τους στον ελλαδικό χώρο.

Νυφική φορεσιά από τα χωριά Μικρό και Μεγάλο Ζαλούφι στην περιφέρεια της Mακράς Γέφυρας(Uzunköprü), Ανατολική Θράκη, τέλη 19ου αι. Μουσείο ΜπενάκηAσημένια επίχρυση μυροδόχη από την Tραπεζούντα με σκαλιστό άνθινο διάκοσμο και έμμετρη επιγραφή του 1670. Μουσείο Μπενάκη

Την επιμέλεια της έκθεσης και των δύο εκδόσεων που τη συνοδεύουν έχει η ιστορικός τέχνης Εβίτα Αράπογλου, σε στενή συνεργασία με τον ακαδημαϊκό καθηγητή Πασχάλη Κιτρομηλίδη, διευθυντή του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών και τους ερευνητές του Κέντρου, καθώς και τον επιστημονικό διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη Γιώργη Μαγγίνη και τους επιμελητές του Μουσείου. Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί χάρη στην ευγενική στήριξη χορηγών.

Σταυρός αγιασμού από την Κερμίρα Καισαρείας, 18ος αιώνας. Ασήμι επίχρυσο, σμάλτο, μαργαριτάρια, γυάλινοι λίθοι, ξυλόγλυπτος πυρήνας. Μουσείο ΜπενάκηA. Kainadan, Ελευθέριος Βενιζέλος, περ. 1921. Μουσείο Μπενάκη, δωρεά A. TσομλεκτσόγλουΚαισαριανή, 1950-51. Εσωτερικός χώρος προσφυγικής κατοικίας. Κέντρο Μικρασιατικών ΣπουδώνΧειρόγραφο του Ηλία Βενέζη με το κεφάλαιο «Κιμιντένια» από την «Αιολική Γη». Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα, δωρεά Άννας Βενέζη-ΚοσμεΦώτης Κόντογλου «Αίας και Οδυσσέας», 1935.Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα, παρακαταθήκη Αλεξάνδρας Παπαγεωργίου και Ηλία