Μικροπλαστικά: Το μεγάλο πρόβλημα των ελληνικών θαλασσών

00:05 28/12/2020 - Πηγή: Mononews

Θραύσματα και ίνες πλαστικών απορριμμάτων, που βρίσκονται εκτεθειμένα στο περιβάλλον, έχουν ήδη εισχωρήσει σε όλα τα επίπεδα των οικοσυστημάτων και της τροφικής αλυσίδας των ελληνικών θαλασσών, σύμφωνα με τα αποτελέσματα πολυεπίπεδης έρευνας που διεξάγει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».

Το πρόβλημα, αν και εντοπίζεται στη θάλασσα, ξεκινά από την ξηρά.

Όπως επισημαίνει το Ινστιτούτο, «όταν χώρες όπως η Γερμανία, η Δανία, η Φινλανδία, το Βέλγιο και η Ολλανδία διαχειρίζονται μέσω υγειονομικής ταφής μόνο το 1% των απορριμμάτων τους, ενώ η Σουηδία έχει ολοκληρωτικά καταργήσει

την ταφή των απορριμμάτων, η Ελλάδα επιμένει να διατηρεί το αρνητικό της ρεκόρ στην Ε.Ε. θάβοντας περισσότερο από το 80% από τα «επίσημα» απορρίμματα. Δεν λαμβάνονται υπόψη βέβαια οι χιλιάδες τόνοι που διασκορπίζονται στο περιβάλλον και δεν καταγράφονται σε καμία στατιστική. 

Επίσης θεωρούμε επιτυχία ότι επιτέλους φτάσαμε σε ποσοστά ανακύκλωσης 16%, αν και αυτό το ποσοστό οφείλεται κυρίως στην υποδειγματικά οργανωμένη ανακύκλωση που διεξάγουν λίγοι Δήμοι, αλλά και στη μη-οργανωμένη εργασία από συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού π.χ. Ρομά, η συμβολή των οποίων στην ανακύκλωση είναι πραγματικά ανεκτίμητη»

Οι επιπτώσεις

Για τις επιπτώσεις της πλαστικής ρύπανσης, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε πολίτες και αρχές, με βάση τα αποτελέσματα της πολυεπίπεδης έρευνας που διεξάγει. Η έρευνα αυτή έχει ως στόχο να εκτιμήσει την πραγματική διάσταση του προβλήματος της πλαστικής ρύπανσης, δηλαδή του διασκορπισμού των θραυσμάτων των πλαστικών απορριμμάτων στις θάλασσές μας και την εισχώρηση τους στην τροφική αλυσίδα.

Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, είναι άκρως ανησυχητικά: «Έπειτα από την ανάλυση πολλών χιλιάδων δειγμάτων και 12 επιστημονικές δημοσιεύσεις, συμπέρασμα είναι ότι τα θραύσματα και οι ίνες των πλαστικών απορριμμάτων που βρίσκονται εκτεθειμένα στο περιβάλλον, έχουν ήδη εισχωρήσει σε όλα τα επίπεδα των οικοσυστημάτων και της τροφικής αλυσίδας των θαλασσών μας»

Η έρευνα του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος τα τελευταία τρία έτη επικεντρώθηκε στην εκτίμηση της περιεκτικότητας σε μικροπλαστικά σε 14 διαφορετικά είδη ψαριών και ασπόνδυλων οργανισμών, στο θαλασσινό νερό, αλλά και σε δείγματα που συλλέχθηκαν από 46 δελφίνια, χελώνες και θαλασσοπούλια που εντοπίστηκαν νεκρά σε ακτές του Αιγαίου.

Η μέτρηση της περιεκτικότητας μικροπλαστικών αφορούσε αποκλειστικά το πεπτικό σύστημα των ζώων. «Ενδεικτικό της τραγικής κατάστασης που έχουμε όλοι προκαλέσει, είναι ότι δεν υπήρξε ούτε ένα άτομο του δείγματος στο οποίο δεν βρέθηκε έστω και μικρή ποσότητα μικροπλαστικών», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ενδεικτικά:

– Στο πεπτικό σύστημα 18 θαλάσσιων χελωνών εντοπίστηκαν 3.554 ίνες και θραύσματα πλαστικού.

– Μικροπλαστικά εντοπίστηκαν στο σύνολο των εμπορικών ειδών, ενώ ενδεικτικό είναι ότι σε ένα μόνο δείγμα καταγράφηκαν 642 μικροπλαστικές ίνες και θραύσματα πλαστικού.

«Οφείλουμε όμως να επισημάνουμε ότι ο εντοπισμός των μικροπλαστικών αφορά αποκλειστικά το περιεχόμενο του πεπτικού συστήματος, συνεπώς αυτό δεν σημαίνει ότι τα ψάρια είναι ακατάλληλα προς βρώση, δεδομένου ότι το πεπτικό σύστημα αφαιρείται πριν το μαγείρεμα και έτσι τα ψάρια παραμένουν μία ποιοτική και απαραίτητη τροφή. Αυτό όμως δεν ισχύει για θαλάσσια ασπόνδυλα όπως π.χ. ο αχινός που καταναλώνεται το σύνολο του πεπτικού συστήματος μαζί με τις ίνες μικροπλαστικών», επισημαίνει χαρακτηριστικά το Αρχιπέλαγος.

Πλαστικά & μικροπλαστικά στις ακτές και στο ανοιχτό πέλαγος

Σε δύο νησιά του Αιγαίου, όπου το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος διατηρεί σε μικρές δυσπρόσιτες παραλίες επτά σταθμούς μέτρησης του ρυθμού συγκέντρωσης της πλαστικής ρύπανσης, καταγράφονται και συλλέγονται τα απορρίμματα τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους. Έπειτα από 937 καταγραφές σε διάστημα τεσσάρων ετών δεν υπήρξε ούτε μία μέρα που δεν καταγράφηκαν νέα πλαστικά απορρίμματα στις ακτές.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει περισσότερο από το 95% των απορριμμάτων που συσσωρεύονται στις ακτές προέρχεται από τον συνεχή και ευρύ διασκορπισμό των απορριμμάτων από τη στεριά και τον μετέπειτα διασκορπισμό τους μέσω των θαλάσσιων ρευμάτων.

Ενδεικτική της έκτασης του προβλήματος είναι και η συγκέντρωση μικροπλαστικών ινών στο θαλάσσιο ίζημα των ακτών, καθώς σε λίγο παλαιότερη έρευνα του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, αναλύοντας περισσότερα από 1000 δείγματα ιζήματος από 167 παραλίες των ελληνικών ακτών δεν υπήρξε ούτε ένα δείγμα που να μην περιέχει μικροπλαστικές ίνες. Αξιοσημείωτο είναι ότι η ρύπανση δεν αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο των αστικών κέντρων, αφού σε παραλίες απομακρυσμένων και ακατοίκητων νησιωτικών περιοχών παρατηρήθηκαν επίπεδα ρύπανσης ανάλογα με αυτά των ακτών της Αττικής.

Αντίστοιχα ανησυχητική είναι και η συνεχής καταγραφή πλαστικών απορριμμάτων που επιπλέουν στο ανοιχτό πέλαγος και γρήγορα διασπώνται σε μη ανακτήσιμα θραύσματα. Τόσο κατά τη διάρκεια της έρευνας στο Αιγαίο, όσο και κατά την αποστολή του ιστιοφόρου ερευνητικού σκάφους Ναυτίλος, που κάλυψε > 3000 μίλια ανάμεσα στην Κρήτη, τη θάλασσα βόρεια της Λιβύης έως και τη Μάλτα, οι ποσότητες των επιπλέοντων πλαστικών απορριμμάτων που καταγράφηκαν από τους ερευνητές, είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές.

«Φυσικά όλα αυτά τα απορρίμματα βρίσκονται πάντα εκτός των επίσημων στατιστικών για τη διαχείριση απορριμμάτων, αλλά δυστυχώς σύντομα εντός της τροφικής αλυσίδας», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά το Αρχιπέλαγος.

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση