Νοσοκομειακές λοιμώξεις: Μελέτη στην Αθήνα αποκαλύπτει το «τετράπτυχο της αποτυχίας»

07:04 21/1/2020 - Πηγή: Mononews

Τα τέσσερα εμπόδια στην πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων αναδεικνύει μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια σε συνεργασία με ομάδα επιστημόνων από το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας & Έκβασης Νοσημάτων (CLEO), σε επαγγελματίες υγείας τριών παιδιατρικών νοσοκομείων στην Αθήνα. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Journal of Hospital Infection».

Περίπου 1 στους 10 νοσηλευόμενους ασθενείς (~9%) στην Ελλάδα

προσβάλλεται από νοσοκομειακές λοιμώξεις (ΝΛ) σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Λοιμώξεων (ECDC), ποσοστό που κατατάσσει τη χώρα μας μεταξύ των χωρών της Ευρώπης με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης ΝΛ, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος δεν ξεπερνά το 6%. Μάλιστα το ποσοστό εμφάνισης των ΝΛ είναι δραματικά υψηλότερο στις μονάδες εντατικής θεραπείας, όπου αγγίζει το 30%!

Οι επιπτώσεις των ΝΛ τόσο στους ασθενείς όσο και στο σύστημα υγείας είναι σημαντικές, καθώς παρατείνουν την παραμονή των ασθενών στο νοσοκομείο, ενώ αυξάνουν εντυπωσιακά το κόστος νοσηλείας αλλά και τα ποσοστά θνητότητας. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, περισσότερες από το 50% των ΝΛ μπορούν να αποφευχθούν με την εφαρμογή απλών και χαμηλού κόστους παρεμβάσεων, που αποσκοπούν στην αύξηση της συμμόρφωσης του ιατρό-νοσηλευτικού προσωπικού με πρακτικές πρόληψης.

Για να βελτιστοποιηθεί η εφαρμογή των παρεμβάσεων πρόληψης, είναι απαραίτητη η κατανόηση των αντιλήψεων των επαγγελματιών υγείας σχετικά με τα εμπόδια στην πρόληψη των ΝΛ.

Στην κατεύθυνση αυτή, οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και το CLEO διεξήγαγαν ποιοτική μελέτη σε τρία παιδιατρικά νοσοκομεία στην Αθήνα.   Στη μελέτη συμμετείχαν 37 επαγγελματίες υγείας (γιατροί και νοσηλευτές που εργάζονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας νεογνών και παίδων καθώς και στις επιτροπές ΝΛ), με σκοπό να μελετηθούν οι αντιλήψεις αυτών, σχετικά με τα εμπόδια για την πρόληψη των ΝΛ.

Τα εμπόδια που εντοπίζουν οι επαγγελματίες υγείας

Η πλειονότητα των ερωτηθέντων στη μελέτη φαίνεται πως θεωρεί ότι οι ΝΛ αντανακλούν την ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνουν οι ασθενείς. Σε ό,τι αφορά τα εμπόδια στην πρόληψη των ΝΛ, φαίνεται ότι αυτά κατατάσσονται σε τέσσερις θεματικές ομάδες: έλλειψη πόρων, γνώσεων, κατάλληλης κουλτούρας και βούλησης (ή λάθος ιεράρχηση προτεραιοτήτων).

Πιο συγκεκριμένα, οι ερωτηθέντες εκτίμησαν ότι οι ελλείψεις σε νοσηλευτικό προσωπικό αποτελούν έναν μείζονα λόγο μετάδοσης των ΝΛ, εξαιτίας του αυξημένου φόρτου εργασίας, που οδηγεί σε παραλείψεις στην ορθή εφαρμογή των πρακτικών πρόληψης των ΝΛ. Σε αυτό προστίθεται και η έλλειψη φυσικών χώρων για τη σωστή απομόνωση των μολυσμένων ασθενών, ως εμπόδιο για την πρόληψη των ΝΛ.

Επιπλέον, τονίστηκε η έλλειψη συστηματικής εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας σε θέματα πρόληψης και ελέγχου των ΝΛ, η οποία αρχίζει από τα προπτυχιακά κιόλας έτη. Ανέφεραν ότι η εκπαίδευση γίνεται  με έναν γενικό και αόριστο τρόπο και παρατηρούν την ύπαρξη ελλείμματος γνώσεων, όπως για παράδειγμα η αντίληψη ότι η υγιεινή των χεριών είναι μέσο προστασίας του εαυτού τους και όχι των ασθενών.

Επιπρόσθετα, οι επαγγελματίες υγείας ανέδειξαν την κουλτούρα ως εμπόδιο στην αλλαγή των εγκατεστημένων/υπαρχουσών(;) πρακτικών. Τόνισαν ότι η ιεραρχία είναι ένα εμπόδιο στον έλεγχο και την βελτίωση των συναδέλφων τους σε ότι αφορά σε ελλείματα στην πρακτική της υγιεινής των χεριών. Συγκεκριμένα, ανέφεραν ότι ποτέ ένας νοσηλευτής δεν θα επισήμαινε σε ένα γιατρό ή ένας νεότερος σε έναν αρχαιότερο επαγγελματία υγείας ότι ακολουθεί λάθος πρακτικές. Επιπλέον, οι ερωτηθέντες ανέφεραν ότι θεωρούν πως ο «ελληνικός τρόπος» λειτουργίας δεν είναι η πρόληψη αλλά η αντιμετώπιση του προβλήματος μετά την εμφάνιση του.

Ακόμα, οι επαγγελματίες υγείας τόνισαν ότι νιώθουν πως η πρόληψη των λοιμώξεων δεν αποτελεί προτεραιότητα ούτε εθνικά ούτε τοπικά (στα εκάστοτε νοσοκομεία), εξ ου και  οι δομές για τον έλεγχο των λοιμώξεων, τόσο στο κάθε νοσοκομείο όσο και σε εθνικό επίπεδο, είναι ανεπαρκώς ανεπτυγμένες.

Τέλος, οι ερωτηθέντες σημείωσαν ότι η αειφόρος αλλαγή θα απαιτήσει μια οργανωμένη προσέγγιση «από την κορυφή προς τα κάτω», με σαφώς καθορισμένους ρόλους και διαδικασίες, δεδομένου ότι οι περιορισμοί της ιεραρχίας είναι βαθιά ριζωμένοι στην ελληνική κουλτούρα. Αναγνώρισαν, πάντως, ότι η αλλαγή αν και δύσκολη δεν είναι αδύνατη και πρότειναν την συλλογή αξιόπιστων και υψηλής ποιότητας δεδομένων ως το κρίσιμο πρώτο βήμα για την αλλαγή των πεποιθήσεων, σε συνδυασμό με την διαπροσωπική επαφή.