Ο εφιάλτης του lockdown επιστρέφει στην αγορά ενέργειας- Φόβοι για νέα πτώση της ζήτησης και αγωνία για το ΕΛΑΠΕ

00:05 5/11/2020 - Πηγή: Mononews

Οι χειρότεροι φόβοι για ένα νέο χειμωνιάτικο lockdown φαίνεται να επιβεβαιώνονται και οι κλάδοι που επλήγησαν από την αρχική εφαρμογή του, την άνοιξη, επιστρατεύουν τις δυνάμεις τους για να το αντιμετωπίσουν.

Η εμπειρία των συνεπειών του πρώτου lockdown μπορεί να κάνει την κατάσταση πιο γνώριμη από την πρώτη φορά, αλλά ακόμη δεν είναι γνωστό ούτε πόσο γενικευμένο θα είναι ούτε οι ακριβείς επιπτώσεις που θα έχει στη ζήτηση. Το μόνο βέβαιο

είναι ότι οι εταιρείες του κλάδου θα χρειαστούν ισχυρή ρευστότητα για να περάσουν τον δύσκολο χειμώνα του 2020, ενώ για πρώτη φορά θα λειτουργήσει και το target model σε συνθήκες αυξημένης διακύμανσης.

Η αγορά ενέργειας πλέον περιμένει το δυσμενές σενάριο και τις συνέπειές του και ανησυχεί. Ένα κλείσιμο της οικονομίας επιδρά με δύο τρόπους στην αγορά ενέργειας: πρώτον, μειώνει τη ρευστότητα των νοικοκυριών και είναι πιθανό να δημιουργηθούν χρέη στους λογαριασμούς και, δεύτερον, φέρνει πτώση της ζήτησης. Ειδικά για την αγορά των ΑΠΕ η πτώση στη ζήτηση σημαίνει πτώση στη χονδρεμπορική τιμή (Οριακή Τιμή Συστήματος) και ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα στον λογαριασμό ΕΛΑΠΕ, τον λογαριασμό που πληρώνει τις ΑΠΕ.

Από την άλλη πλευρά, οι προμηθευτές ενέργειας, στο πρώτο lockdown, επωφελήθηκαν με αυξημένα περιθώρια κέρδους, αφού αγόραζαν με τη μειωμένη χονδρεμπορική τιμή και πωλούσαν με τα ίδια τιμολόγια ρεύματος σε οικιακούς καταναλωτές και βιομηχανία. Πολλοί τονίζουν ότι αυτή τη φορά πρέπει οι προμηθευτές ενέργειας να δείξουν μεγαλύτερη «κοινωνική ευαισθησία» και να συνδέσουν την χονδρεμπορική τιμή με την τιμή των τιμολογίων.

Τα ερωτηματικά ακόμη είναι πολλά, καθώς δεν μπορούμε να ξέρουμε ούτε πόσο θα διαρκέσει το χειμερινό κλείσιμο ούτε την ακριβή επίπτωση στις παραγωγικές δραστηριότητες και στη ζήτηση.

Ωστόσο οι εταιρείες ενέργειας επιδιώκουν να θωρακιστούν. Η ΔΕΗ στα τέλη Νοεμβρίου-αρχές Δεκεμβρίου αναμένεται  να έχει εισπράξει τα χρήματα των δύο πακέτων της τιτλοποίησης, συνολικού ύψους γύρω στα 500 εκατ. ευρώ, ενώ στο μέτωπο της εισπραξιμότητας εντείνει το κυνήγι των ληξιπρόθεσμων οφειλών από τώρα ώστε να μειώσει όσο γίνεται το μέγεθός τους πριν προστεθούν νέα, λόγω συγκυρίας. Η Μυτιληναίος, από την πλευρά, της «είναι από πάνω» από τις εξελίξεις, με κύριο μέλημα να μην επηρεαστεί η λειτουργία των μονάδων και να συνεχιστεί απρόσκοπτα η δραστηριότητά της.

Οι εταιρείες που βασίζονται στις ΑΠΕ, αν και αποδείχθηκαν οι πλέον ανθεκτική δραστηριότητα στο προηγούμενο lockdown, βρέθηκαν αντιμέτωπες με το πρόβλημα της τρύπας του ΕΛΑΠΕ ύψους 280 εκατ. ευρώ σήμερα, που σε ένα μέρος οφείλεται στην πτώση της ζήτησης και της Οριακής Τιμής. Σήμερα ανησυχούν για τις νέες επιπτώσεις που μπορεί να έχει στο ΕΛΑΠΕ μια αντίστοιχη κατάσταση.

Τι αλλάζει το target model

Μέχρι σήμερα η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού στη χώρα μας, αποτελούσε μια κοινοπραξία παραγωγών και προμηθευτών, που συναλλάσσονταν με βάσει το σύνολο της παραγόμενης / καταναλωμένης ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω ενός ημερήσιου ενεργειακού προγραμματισμού (ΗΕΠ) της προηγούμενης ημέρας D-1 για την επόμενη ημέρα D. Από την Κυριακή 1η Νοεμβρίου εκτός από την Προθεσμιακή Αγορά {Forward Markets (OTC, Bilateral)}, που ξεκίνησε από τον Μάρτιο και την  Ημερήσια Αγορά (Spot, Day-Ahead Market), θα λειτουργούν ταυτόχρονα  Ενδο-ημερήσια Αγορά (Continuous Intra-Day Market) και οι Αγορές Εξισορρόπησης (Balancing Reserve Market, Balancing Energy Market))

Η αγορά ενέργειας από την 1η Νοεμβρίου λειτουργεί με το target model, το νέο Μοντέλο Στόχο (target model) που δίνει τη δυνατότητα άμεσης σύνδεσης της προσφοράς με τη ζήτηση ενέργειας, χωρίς στρεβλώσεις, και τη δυνατότητα για διμερή συμβόλαια και επομένως ουσιαστικό ανταγωνισμό στις τιμές ενέργειας.

Το νέο lockdown θα είναι το δεύτερο της χρονιάς, αλλά το πρώτο… με target model. Σύμφωνα με κάποιους, το νέο σύστημα είναι πιο ευαίσθητο και πιο ακριβές στις διακυμάνσεις, και απεικονίζει την τιμή ενέργειας οποιαδήποτε διαφορά παρουσιαστεί στην αγορά. Έτσι στην πρώτη δημοπρασία του Σαββάτου η τιμή (με την οποία άνοιξε την Κυριακή) της τιμής χονδρικής ΟΤΣ  ήταν 53,6 ευρώ, την Δευτέρα άνοιξε με 61 ευρώ, την Τρίτη 56 ευρώ και την Τετάρτη 47,5 ευρώ. Ωστόσο ακόμη η λειτουργία του μοντέλου είναι στην αρχή της, και οι εταιρείες τώρα διαμορφώνουν τη στρατηγική τους. Όμως εκφράζονται φόβοι ότι ενδεχομένως η απεικόνιση της μειωμένης ζήτησης να παρασύρει πιο χαμηλά την τιμή ΟΤΣ με το νέο μοντέλο, που απεικονίζει με ακρίβεια και χωρίς δυνατότητα χειραγώγησης την προσφορά και τη ζήτηση όπως εκφράζεται.

Σημειώνεται ότι μέσα στο Νοέμβριο αναμένεται να ενταχθεί στο σύστημα και η μονάδα της Elpedison στη Θεσσαλονίκη, η οποία είχε βγει για αναβάθμιση, αυξάνοντας την προσφορά.

Σύμφωνα με άλλους, όμως δεν αναμένεται μεγάλη επιρροή του target model ακόμη γιατί μόλις έχει ξεκινήσει.

Ωστόσο, σημειώνεται, ότι  με την έναρξη εφαρμογής του target model στενεύουν τα περιθώρια για πιθανή καθυστέρηση στην καταβολή των ποσών που αντιστοιχούν στην αγορά ενέργειας. Καθώς η εκκαθάριση γίνεται πλέον σε ημερήσια βάση, οι συμμετέχοντες στην αγορά, δεν μπορούν να «διαχειρίζονται» τις υποχρεώσεις  τους, όπως πριν.

Η ανησυχία, τα σενάρια, οι σκέψεις και οι υπολογισμοί, αφορούν κάθε ενεργειακή εταιρεία, μικρή, μεσαία και μεγάλη. Όλοι επεξεργάζονται πλάνα, τα οποία προς ώρας δεν χρήζουν ενεργοποίησης, καθώς η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει μια νέα κρίση ρευστότητας στην αγορά.

ΕΛΑΠΕ: Αγωνία για περαιτέρω αύξηση του ελλείμματος

Το πρόβλημα με το έλλειμα του ΕΛΑΠΕ δημιουργήθηκε, λόγω της μείωσης της ζήτησης ενέργειας στο πρώτο lockdown,  αλλά και λόγω της προσπάθειας στήριξης της βιωσιμότητας της ΔΕΗ (που είχε προηγηθεί), με αύξηση των τιμολογίων της με ταυτόχρονη μείωση του ειδικού τέλους μείωσης εκπομπών αερίων ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ),  που προορίζεται για αποζημίωση των παραγωγών ενέργειας από ΑΠΕ. Ωστόσο για τον υπουργό Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, το ζήτημα του ΕΛΑΠΕ αποτελεί μέρος μιας «ευρύτερης πρωτοφανούς κρίσης, η οποία πλήττει όλους τους κλάδους και όλες τις χώρες, και μπροστά σε αυτή την κρίση πρέπει να τοποθετηθούμε με κοινωνική υπευθυνότητα». Μελέτες του κλάδου των ΑΠΕ, υπολογίζουν σε 100 εκατ. την επίδραση του lockdown στο ΕΛΑΠΕ και την περίοδο αυτή είναι σε εξέλιξη οι μελέτες, που θα αναλύσουν τα δεδομένα ώστε να λάβει το υπουργείο αποφάσεις για την κάλυψη του ελλείμματος. Σε κάθε περίπτωση το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί, θα ήταν μια περαιτέρω αύξηση του ελλείμματος, ως συνέπεια ενός δεύτερου lockdown.

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση