Οι Αμερικανοί Φιλέλληνες στην Γεννάδειο Βιβλιοθήκη – Έκθεση για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης

16:58 16/3/2021 - Πηγή: Mononews

Σπάνιο αρχειακό υλικό από τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, πίνακες ζωγραφικής και φιλελληνικά αντικείμενα από μουσεία και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα περιλαμβάνονται στο αφιέρωμα – έκθεση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Θέμα της έκθεσης, που θα εγκαινιαστεί στις 25 Μαΐου την Πτέρυγα Ι. Μακρυγιάννη  είναι ο Αμερικανικός Φιλελληνισμός,

όπως το λέει και ο τίτλος της: «Γενναίοι και Ελεύθεροι. Αμερικανοί Φιλέλληνες  και ο «ένδοξος Αγώνας των Ελλήνων» (1776-1866). Την επιμέλεια έχει η κυρία Μαρία Γεωργοπούλου, διευθύντρια της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.

Για την Γεννάδειο, μία ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη, που έχει ως αντικείμενο την Ελληνική ιστορία, ανήκοντας ταυτόχρονα σε ένα σπουδαίο αμερικανικό ίδρυμα, το οποίο έχει διακριθεί στη μελέτη της Ελλάδας από το 1881, η επέτειος αυτή αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την εξερεύνηση των σχέσεων και των διασυνδέσεων μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη διάρκεια του αιώνα των επαναστάσεων.

Είναι γνωστό άλλωστε ότι τα αρχαιοελληνικά ιδεώδη της ελευθερίας και της δημοκρατίας δημιούργησαν ισχυρούς δεσμούς μεταξύ της Αμερικής και των Ελλήνων επαναστατών.Όπως αποτυπώνονται μοναδικά και στον Ύμνο της Ελευθερίας του Διονυσίου Σολωμού: «Γκαρδιακά χαροποιήθη / και του Βάσιγκτον η γη, / και τα σίδερα ενθυμήθη / που την έδεναν και αυτή»…

Συγκινημένοι από την εξέγερση των Ελλήνων ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία, οι Αμερικανοί φιλέλληνες πυροδότησαν το δημόσιο αίσθημα και τη συμπάθεια υπέρ της Ελλάδας, συγκέντρωσαν χρήματα και προμήθειες για να βοηθήσουν τον αγώνα και πίεσαν τους πολιτικούς τους εκπροσώπους να αναγνωρίσουν την ελληνική ανεξαρτησία.

Ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, τυπωμένος στο Μεσολόγγι το 1823. Στροφή 22.

Η έκθεση επικεντρώνεται στη δράση μεμονωμένων ατόμων για να αναδείξει το εύρος της αμερικανικής υποστήριξης του αγώνα των Ελλήνων αλλά και τις επιπτώσεις του κινήματος του Φιλελληνισμού στην εξέλιξη του νέου Ελληνικού κράτους.

Είναι γνωστό ότι ο Αδάμαντιος Κοραής αντάλλαξε απόψεις για την Ελληνική Επανάσταση και το Σύνταγμα με τον πατέρα του Αμερικανικού έθνους Thomas Jefferson. Το Μάιο του 1821 ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης απηύθυνε έκκληση των Ελλήνων επαναστατών για αναγνώριση και υποστήριξη από την Αμερική στον νεαρό καθηγητή Edward Everett πρώτο κάτοχος της έδρας Ελληνικών Elliot στο Χάρβαρντ.  Ο Νεοϋορκέζος  Γεώργιος Τζάρβις έγινε αντιστράτηγος στις ελληνικές δυνάμεις, γνωστός ως «Καπετάν Ζέρβος», ενώ ο νεαρός γιατρός Samuel Gridley Howe ήρθε στην Ελλάδα μετά την αποφοίτησή του από το Χάρβαρντ το 1824 και υπηρέτησε ως επικεφαλής χειρουργός του ελληνικού στρατού. Κομιτάτα Αμερικανών Φιλελλήνων στη Νέα Υόρκη, τη Φιλαδέλφια και τη Βοστώνη έστειλαν σημαντική ανθρωπιστική βοήθεια στην Ελλάδα και διέσωσαν ορφανά ελληνόπουλα στις ΗΠΑ.

Προσωπογραφία του Σαμουήλ Γκρίντλεϋ Χάου του John Elliot. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Η εκπαιδευτική δράση προτεσταντών ιεραποστόλων στην Ελλάδα τροφοδότησε εξάλλου τα ελληνικά σχολεία με πολύτιμα εγχειρίδια μεταφρασμένα από τα αγγλικά, ενώ το επιτυχημένο σχολείο που ίδρυσε ο αιδεσιμότατος John J. Hill και η σύζυγός του Frances στην Αθήνα εξακολουθεί να λειτουργεί ως και σήμερα (Σχολή Χιλλ).

. Η «Ελληνίδα Σκλάβα», Παριανή πορσελάνη της εταιρείας Minton, αντίγραφο του διάσημου αγάλματος του Αμερικανού γλύπτη Hiram Powers (1848)

Η έκθεση όμως διερευνά και το ρόλο που έπαιξε το δουλεμπόριο, όπως το βίωσαν οι Αμερικανοί Φιλέλληνες στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής, στη διαμόρφωση της σκέψης για την χειραφέτηση των σκλάβων στις Ηνωμένες Πολιτείες αναδεικνύοντας τον αντίκτυπο ενός διάσημου γλυπτού, της Ελληνίδας σκλάβας του Αμερικανού γλύπτη Hiram Power, στο διάλογο μεταξύ Βορείων και Νοτίων σχετικά με την δουλεία.

Ο « Ύμνος εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, τυπωμένος στο Μεσολόγγι το 1823

Οι συλλογές της Γενναδείου για το ’21 περιέχουν εξάλλου,  εξαιρετικά σπάνιες εκδόσεις, φυλλάδια, απομνημονεύματα, εφημερίδες, αρχειακό υλικό, χαρακτικά, ταξιδιωτικά έργα, χάρτες, ποιήματα και σχολικά βιβλία και αποτελούν γνωστές πηγές για την Ελληνική Επανάσταση και τον Φιλελληνισμό. Η έκθεση εμπλουτίστηκε ακόμη με δάνεια από την Εταιρεία Ελληνισμού και Φιλελληνισμού, τη Συλλογή του Μιχάλη και της Δήμητρας Βαρκαράκη, τα Αρχεία της Σχολής Χιλλ, τα Αρχεία της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, τα Διπλωματικά και Ιστορικά Αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών και τον κύριο Κωνσταντίνο Αρνιακό.

. Επιστολή του Αδαμάντιου Κοραή προς τον Thomas Jefferson, 1823. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, Ουάσιγκτον.

Η έκθεση, που θα είναι διαθέσιμη και διαδικτυακά θα διαρκέσει ως τις 19 Δεκεμβρίου. Χρηματοδοτήθηκε από την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ελλάδα, στο πλαίσιο των προγραμμάτων της για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση με τίτλο «ΗΠΑ & Ελλάδα: Γιορτάζοντας 200 χρόνια φιλίας», καθώς και από τον Επίτροπο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης Κώστα Constantine.

Σχολικά εγχειρίδια τυπωμένα στη Μάλτα και τη Σύρο από το Φιλελληνικό Τυπογραφείο εξ Αμερικής, δεκαετία 1830