Πώς οι «επιχειρηματίες της φαβέλας» ενισχύουν των τουρισμό μέσω των social media

10:15 18/7/2019 - Πηγή: Mononews

Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό όταν διαβάζετε «φαβέλες στο Ρίο ντε Τζανέιρο»; Για τους περισσότερους ανθρώπους η απάντηση θα αφορούσε πιθανώς ζητήματα όπως η φτώχεια, η εγκληματικότητα, τα όπλα και τα ναρκωτικά που συνδέονται συνήθως με τη στιγματισμένη εκδοχή της φαβέλας.

Όμως, καθώς κάτοικοι-επιχειρηματίες αρχίζουν να δημιουργούν μια εγχώρια αγορά τουρισμού σε αυτές τις συχνά κακόφημες γειτονιές, αυτό θα μπορούσε να αλλάξει, και το κλειδί για την επιτυχία τους είναι ένας συνδυασμός των κοινωνικών μέσων και της χ`χρονικότητας.

Τουρισμός στις φαβέλες

Το Ρίο,

ένας εξαιρετικά δημοφιλής τουριστικός προορισμός, είναι γνωστό για την έντονη αντίθεση ανάμεσα στις εκπληκτικές του vistas και τις τεράστιες ανισότητές του. Πολυκατοικίες με διαμερίσματα εκατομμυρίων δολαρίων με θέα στον ωκεανό δεσπόζουν πάνω από τις γειτονιές με τις φαβέλες που μαζεύονται στα πόδια τους. Παρά τις προσπάθειες απόκρυψης των φαβέλων από τους τουρίστες, παραμένουν ένα προφανές κομμάτι του τοπίου, αλλά τα ρεύματα τουριστών που κατευθύνονται προς τοπικές παραλίες όπως η Ipanema και η Copacabana τείνουν να τις αγνοούν.

Τούτου λεχθέντος, ο τουρισμός στις φαβέλες δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Υπηρεσίες έξω από τις φαβέλες άρχισαν να προσφέρουν αυτού του είδους τον «πραγματικό τουρισμό» στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ιδιαίτερα μετά τη Διάσκεψη του 1992 για το Περιβάλλον και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Ωστόσο, οι κάτοικοι των φαβέλων απέσπασαν ελάχιστη ανταμοιβή όταν εξωτερικές επιχειρήσεις έφερναν ορδές περίεργων ξένων στους χώρους διαβίωσης τους. Υπήρχαν δύο σχετικά ζητήματα:

Οι τουρίστες έφτασαν σε «λειτουργία σαφάρι», κυκλοφορώντας με τζιπ ενώ έβγαζαν φωτογραφίες με ακριβές κάμερες. Οι τουρίστες παρέμεναν απολύτως αποκομμένοι από την κοινότητα, και οι κάτοικοι έγιναν παθητικοί θεατές-αξιοθέατα.

Δυσαρεστημένοι με αυτή την κατάσταση, μερικοί ντόπιοι στη Rocinha – τη μεγαλύτερη φαβέλα στο Ρίο – αποφάσισαν να ξεκινήσουν τις δικές τους εκδρομές προσφέροντας μια πολύ διαφορετική εμπειρία. Αυτοί οι ντόπιοι με επιχειρηματικό μυαλό υιοθέτησαν μια μορφή πεζοπορίας, όπου οι επισκέπτες θα αλληλεπιδρούσαν με τους ανθρώπους στην κοινότητα, θα έτρωγαν σε τοπικά εστιατόρια και θα επισκέπτονταν εργαστήρια καλλιτεχνών και κοινωνικά έργα. Με αυτόν τον τρόπο, ο τουρισμός θα εξυπηρετούσε έναν διπλό σκοπό: την τόνωση της τοπικής οικονομίας και την παροχή στους επισκέπτες της ευκαιρίας να δουν τη φαβέλα ως μια φιλόξενη, ευημερούσα κοινότητα και όχι ως επικίνδυνο κρησφύγετο ναρκωτικών.

Αλλά αυτοί οι πρωτοπόροι έπρεπε πρώτα να ξεκαθαρίσουν ένα προφανές εμπόδιο: πώς προσελκύεις τους τουρίστες στη φαβέλα;

Διαφορετικά μέσα, διαφορετικά αποτελέσματα

Ίσως η πρώτη αξιοσημείωτη μιντιακή παραγωγή που απεικόνιζε φαβέλες με πραγματικές λεπτομέρειες ήταν επιτυχημένη ταινία «Η Πόλη του Θεού». Κυκλοφόρησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, και παρουσίαζε μια φαβέλα που κυριαρχείτο από κυκλώματα ναρκωτικών, με χρήση ακραίας βίας για να επιβάλει τον έλεγχο της στις φτωχές κοινότητες. Παρά την ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών που μπορούν να προσφέρουν νέες απόψεις για την πραγματικότητα της ζωής στη φαβέλα, αυτή η εικόνα των εγκληματιών και της βίας παραμένει και εξακολουθεί να επηρεάζει άμεσα τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι φαβέλες και οι κάτοικοί τους τόσο από ξένους, όσο και από τους Βραζιλιάνους.

Ωστόσο, οι επιχειρηματίες των φαβέλων κατανόησαν ότι τα κοινωνικά δίκτυα προσέφεραν επίσης ένα μέσο για την καταπολέμηση του κοινωνικού στιγματισμού, προσεγγίζοντας άμεσα το κοινό. Σε όλο το Ρίο, αυτοί οι επιχειρηματίες χρησιμοποιούν το Facebook για να προωθήσουν εκδρομές και να μοιραστούν κριτικές από προηγούμενους επισκέπτες. Στις επιχειρηματικές τους σελίδες, ο καθένας μπορεί να έχει πρόσβαση σε φωτογραφίες, βίντεο και μαρτυρίες από τουρίστες από όλο τον κόσμο, οι περισσότεροι από τους οποίους διηγούνται θετικές εμπειρίες στη φαβέλα. Τα κοινωνικά δίκτυα επιτρέπουν στους τουρίστες να εισέλθουν στη φαβέλα εικονικά, μεταμορφώνοντας κάτι τρομακτικό και άγνωστο σε κάτι οικείο.

Το πιο σημαντικό είναι ότι τα κοινωνικά δίκτυα επιτρέπουν στους επιχειρηματίες της φαβέλας να δείξουν ότι οι πυροβολισμοί και οι συμμορίες δεν είναι πανταχού παρούσες, αν και δεν αρνούνται την ύπαρξή τους. Μάλιστα, η ιδέα ότι οι συμμορίες και οι ένοπλες συγκρούσεις συνυπάρχουν στις ίδιες περιοχές αποτελεί μέρος της σαγηνευτικής ισορροπίας μεταξύ ασφάλειας και κινδύνου που κάνει ελκυστικές τις περιηγήσεις στις φαβέλες. Η έρευνά μας δείχνει ότι τα κοινωνικά δίκτυα επιτρέπουν στους επιχειρηματίες των φαβέλων να μετατρέψουν πτυχές του στιγματισμού τους προς όφελός τους, χρησιμοποιώντας τις για να δημιουργήσουν μια ελκυστική προσφορά στην αγορά.

Προσωρινές συμμαχίες

Όταν κάνουν κράτηση για μια περιήγηση στη Rocinha, οι δυνητικοί επισκέπτες λαμβάνουν μια σειρά συγκεκριμένων οδηγιών. Τους λένε ότι θα παραληφθούν στο κάτω μέρος του λόφου, συνήθως από το σταθμό του μετρό Sao Conrado / Rocinha, σε μία συγκεκριμένη ώρα, και από ένα συγκεκριμένο άτομο. Θα μεταφερθούν κατά μήκος του κεντρικού δρόμου στην Rocinha και στη συνέχεια επάνω στο λόφο, θα επισκεφτούν τοπικά καταστήματα και εστιατόρια στο δρόμο και θα μιλήσουν με τους κατοίκους της περιοχής.

Μπορούν να δουν μια επίδειξη capoeira και να πάνε σε ένα laje – μια ταράτσα συνηθισμένη στις φαβέλες – για να απολαύσουν ένα παραδοσιακό βραζιλιάνικο πιάτο feijoada, γνωρίζοντας ανά πάσα στιγμή πού βρίσκονται οι βαριά οπλισμένες ομάδες συμμοριών. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι επιχειρηματίες της φαβέλας προσφέρονται ακόμη και να συμπεριλάβουν τις περιοχές των συμμοριών στις περιηγήσεις τους, εφόσον τηρηθούν ορισμένοι κανόνες -ιδιαίτερα όσον αφορά τις φωτογραφίες- και αυτό κάνει το «προϊόν» ακόμα πιο δελεαστικό.

Το κλειδί σε αυτή την προκλητική αλλά αξιόπιστη προσέγγιση είναι η χρονικότητα. Οι επιχειρηματίες της φαβέλας προσφέρουν την υπόσχεση της προσωρινής ευθυγράμμισης των ανθρώπων και των υπηρεσιών που μπορούν να προσφέρουν μια ασφαλή τουριστική εμπειρία εντός καθορισμένων ορίων. Η παροχή είναι ότι σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, σε ορισμένες περιοχές, υπό την καθοδήγηση συγκεκριμένων ανθρώπων, η Rocinha μπορεί να είναι ένας τουριστικός χώρος εξίσου ασφαλής με οποιαδήποτε άλλη περιοχή του Ρίο.

Η ομορφιά των social media είναι ότι κάνουν αυτήν την υπόσχεση ζωντανή. Στο Facebook, οι πιθανοί επισκέπτες που ίσως δεν έχουν πάει ποτέ στη Βραζιλία μπορούν να κάνουν εικόνα και να αλληλεπιδράσουν με τη φαβέλα. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλες ψηφιακές πλατφόρμες και ιστοσελίδες όπως το TripAdvisor, το Google Maps και το Yelp! Για να δουν άλλες κριτικές ή ακόμα και να εξερευνήσουν τους δρόμους της Rocinha. Για τους επιχειρηματίες των φαβέλων, εν τω μεταξύ, τα κοινωνικά δίκτυα παρέχουν έναν τρόπο να μεταφέρουν τη δική τους αφήγηση και να εξουδετερώσουν τον στιγματισμό της φαβέλας στα mainstream ΜΜΕ.

Συνολικά, η έρευνά μας δείχνει ότι τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στη δημιουργία και διατήρηση της αγοράς του τουρισμού στις φαβέλες. Η ιδιαίτερη δύναμή τους είναι ότι μπορούν να συνδέσουν απομακρυσμένους ανθρώπους και μέρη, κάνοντας κάτι επί μακρόν απρόσιτο να δείχνει ξαφνικά προσβάσιμο.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο world economic forum.org σε συνεργασία με το LSE Latin America and Caribbean Centre.

The post Πώς οι «επιχειρηματίες της φαβέλας» ενισχύουν των τουρισμό μέσω των social media appeared first on mononews.