Συλλογή Γιώργου Γαϊτανάρη – Ιώς Ντόλκα: Η Επανάσταση του ΄21 με άλλη ματιά

08:27 17/6/2021 - Πηγή: Mononews

Από τις περίφημες χαλκογραφίες των J. Stuart και N. Revett που είναι από τις πιο εμβληματικές ματιές των περιηγητών του 18ου -19ου αιώνα ως τα κεντήματα με μεταξωτές κλωστές, που αναπαριστούν ηρωικές, ελληνικές μορφές. Από τον λαϊκό καλλιτέχνη της μετεπαναστατικής Ελλάδας Παναγιώτη Ζωγράφο ως τον σύγχρονο και ευρηματικό Μποστ. Κι από τον Άγγλο θαλασσογράφο Reinagle, που απεικόνισε την ναυμαχία του Ναυαρίνου ως την εντυπωσιακή περικεφαλαία του γλύπτη Θόδωρου.

Ένα

σύνολο έργων που μιλάει για την Ελληνική Επανάσταση, μια ιδιαίτερη συλλογή, την οποία συγκροτούν τα τελευταία είκοσι χρόνια ο Γιώργος Γαϊτανάρης και η Ιώ Ντόλκα. Δύο ελληνικής καταγωγής -τριπολιτσιώτικης για την ακρίβεια- επιστήμονες, που διαπρέπουν στην Αμερική αλλά όχι μόνον δεν ξεχνούν την πατρίδα των γονιών τους παρά σκύβουν με σεβασμό στην ελληνική ιστορία και στον Αγώνα του ΄21 επιχειρώντας να διαφυλάξουν όσο το δυνατόν περισσότερα τεκμήρια αυτής της περιόδου. Και αυτό έχουν επιτύχει ως τώρα δημιουργώντας ένα αξιόλογο σύνολο, που θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην γενέτειρα τους, την Τρίπολη σε μια έκθεση με τον τίτλο «Απεικονίσεις & Αναπαραστάσεις του ελληνόφωνου κόσμου – από τον 18ο στον 21ο αιώνα».

Η έκθεση, που διοργανώνεται σε συνεργασία με το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και θα εγκαινιασθεί το Σάββατο 26 Ιουνίου στο Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Τρίπολης (από 7 Οκτωβρίου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης) αποτελεί μία μοναδική ευκαιρία να παρουσιασθούν έργα, τα οποία καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα καλλιτεχνικής δημιουργίας από τα τέλη του 18ου αιώνα ως τις μέρες μας. Πρόθεση των συλλεκτών άλλωστε είναι να αφήσουν αργότερα την συλλογή τους στην Τρίπολη.

Οι συλλέκτες

Με σπουδές στην Ιατρική ο Γιώργος Γαϊτανάρης έχει ειδικευθεί στην Γενετική ενώ από το 2019 κατέχει ένα σπουδαίο βραβείο, το Prix Galien Canada, το πιο σημαντικό στον τομέα της Φαρμακολογίας ο Γιώργος Γαϊτανάρης ενώ η σύζυγός τους Ιώ Ντόλκα είναι ιδρύτρια μιας πρωτοποριακής προσπάθειας στον χώρο των σπάνιων παθήσεων, η οποία έχει οδηγήσει στην βελτίωση της ζωής δεκάδων ασθενών που υποφέρουν από αυτά τα νοσήματα. Η αγάπη όμως και των δύο για την ιστορία της Ελλάδας μεγάλη, έτσι προέκυψε και το συλλεκτικό ενδιαφέρον.

Στην Ελλάδα θα παρουσιασθούν 67 έργα της συλλογής τους με βασικό πυρήνα της έκθεσης όλη τη σειρά έργων του Ζωγράφου, που αναπαρέστησε σημαντικές σκηνές της Επανάστασης βασισμένος στην αφήγηση του Μακρυγιάννη. Μία ακόμη μεγάλη ενότητα αποτελούν τα έργα του Reinagle, ο οποίος επέβαινε σε ένα από τα βρετανικά πλοία που πήραν μέρος στη ναυμαχία του Ναυαρίνου ζώντας ο ίδιος τις ιστορικές εκείνες στιγμές ενώ υπάρχουν και αναπαραστάσεις έργων του Ντελακρουά, του Λιπαρίνι και άλλων.

«Ο γενέος ήρος Σκαλτσοδήμος» από τον ΜποστΟι ενότητες

Χωρισμένη σε ενότητες η παρουσίαση αρχίζει από τον 18ο αιώνα και το βλέμμα των περιηγητών του περίφημου «Grand Tour» της εποχής, με τρεις ενδιαφέρουσες εικόνες των Stuart και Revett από την Αθήνα πριν την Επανάσταση. Την Ακρόπολη γεμάτη με τουρκόσπιτα, το Μνημείο του Λυσικράτη ενσωματωμένο στη σχολή των Καπουτσίνων μοναχών και μια σκηνής της πόλης με κοινόχρηστη βρύση μπροστά από την Ρωμαϊκή αγορά.

Ο Γκιαούρης που νίκησε τον Χασάν. Κέντημα με μεταξωτές κλωστές, μεταλλικές και γυάλινες χάντρες

Ο καρπός της συνεργασίας του Ζωγράφου με τον Μακρυγιάννη καθ΄ υπόδειξη του οποίου δημιουργήθηκαν τα έργα, που αναπαριστούν τις μεγάλες και νικηφόρες μάχες των Ελλήνων, ακλουθούν. Ενδιαφέρον ανάμεσά τους και το έργο «Η Ελλάς ευγνωμονούσα γράφει εις την πλάκα της αθανασίας τα ονόματα των αγωνισθέντων υπέρ της ελευθερίας των φιλελλήνων», που είναι όντως μία καταγραφή ονομάτων τους. Άλλωστε είναι σημαντικό να ειπωθεί, ότι αυτή η σειρά των έργων είχε προσφερθεί στους πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων που είχαν υπογράψει το Πρωτόκολλο του Λονδίνου για την ανεξαρτησία της Ελλάδας.

Πόλεμος της Τριπολιτζάς και των πέριξ αυτής χωρίων, 1926 Λιθογραφία επιχρωματισμένη με το χέριΕύρος και τόλμη

Ιδιαίτερη ενότητα, όπως ειπώθηκε ήδη συγκροτούν οι εικαστικές αναφορές στην Ναυμαχία του Ναυαρίνου ενώ η άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο, στη γνωστή απεικόνιση του Γκούσταφ Κράους ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο. Ενδιαφέρον έχει και η πρόσληψη του Αγώνα των Ελλήνων από τους μεγάλους δημιουργούς της Δύσης, όπως του Ντελακρουά με την «Σφαγή της Χίου» (παρουσιάζεται σε λιθογραφία), στον αντίποδα όμως και οι λαϊκές προσεγγίσεις με παραστάσεις σε μορφή κεντημάτων.

Διάφοροι πολιορκίαι του Μεσολογγίου, 1926 Λιθογραφία επιχρωματισμένη με το χέρι

Στον 20ό αιώνα πια, μια σειρά από απεικονίσεις πλοίων από τον Λυκούργο Κογεβίνα μπορεί να μιλάει για την δύναμη, την οποία στοχεύει να αποκτήσει η νεώτερη Ελλάδα. Προχωρώντας ακόμη περισσότερο στο χρόνο οι ενθυμίσεις των ηρώων του ΄21 αποκτούν σάρκα και οστά δια χειρός Μποστ. Και τέλος, το μοναδικό γλυπτό της έκθεσης, με τίτλο «Περικεφαλαία αυτοκτονίας», είναι αυθεντική αναπαραγωγή από το πρωτότυπο δημιούργημα του γλύπτη Θόδωρου (1931-2018), που έγινε ειδικά για τη συλλογή Γαϊτανάρη – Ντόλκα με την ευκαιρία των εορτασμών της επετείου των 200 χρόνων του Αγώνα της Ανεξαρτησίας.

Παρθενώνας από τους Stuart και Revett. Από το βιβλίο «The Antiquities of Athens»

Εν τέλει πρόκειται για μια συλλογή με εύρος που καλύπτει πολλαπλά μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης, ενώ ταυτόχρονα είναι τολμηρή ως προς το περιεχόμενό της συνθέτοντας έτσι, μια εντελώς ξεχωριστή ματιά στην ιστορία των δύο τελευταίων αιώνων.

Η είσοδος της Αυτού Μεγαλειότητας του Βασιλέως Όθωνος της Ελλάδος στο Ναύπλιο, 1833, λιθογραφίαΤο θάρρος των Σουλιωτισσών, 1865, λιθογραφία με 2 χρωματισμούςΝαυμαχία του Ναυαρίνου, 1828 Λιθογραφία επιχρωματισμένη με το χέριΜάχη Πειραιώς και Φαληρέως, 1926 Λιθογραφία επιχρωματισμένη με το χέριΟι συλλέκτες Γιώργος Γαϊτανάρης και η Ιώ ΝτόλκαΔιαβάστε επίσης:

Οίκος Dior: Βραδιά με άρωμα Ελλάδας απόψε σε ζωντανή μετάδοση

Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης: Η συνεισφορά της ναυτιλίας στην Επανάσταση του 1821

Μπερνάρ Αρνό – Κριστιάν Ντιόρ: Ποιοι προσκλήθηκαν στο ελίτ δείπνο;