Ανάλυση Guardian: Γιατί οι όροφοι των πολυκατοικιών στην Τουρκία πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλο σαν “τηγανίτες”

18:31 13/2/2023 - Πηγή: Novasports

Η βρετανική εφημερίδα Guardian στηλιτεύει την αργή αντίδραση της Άγκυρας μετά το φονικό χτύπημα του σεισμού, σημειώνοντας ότι η Τουρκία δεν διδάχθηκε τίποτα από τον σεισμό του 1999.

Σε ανάλυση που δημοσιεύθηκε την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου, τα αίτια της σημερινής τραγωδίας αναζητούνται στις ενέργειες που έγιναν και κυρίως σε όσες δεν έγιναν μετά τον σεισμό του 1999 στο Ιζμίτ (Νικομήδεια), κοντά στην Κωνσταντινούπολη, με πάνω από 17.000 νεκρούς.

“Αμέσως μετά τον σεισμό του 1999, οι τουρκικές αρχές

υποσχέθηκαν αυστηρότερους οικοδομικούς κανονισμούς και εισήγαγαν έναν “φόρο σεισμού”, με στόχο τη βελτίωση της ετοιμότητας σε μια χώρα που βρίσκεται πάνω σε δύο μεγάλα γεωλογικά ρήγματα”, σημειώνεται στο άρθρο.

“Η βραδεία αντίδραση τότε της Άγκυρας στην καταστροφή, ωστόσο, έπαιξε μεγάλο ρόλο στην άνοδο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Το νεοσύστατο κόμμα κέρδισε τις εκλογές το 2002 με συντριπτική πλειοψηφία, υποσχόμενο διαφάνεια και ανοικοδόμηση της οικονομίας, που είχε καταστραφεί από το κραχ του χρηματιστηρίου.

Σχεδόν 24 χρόνια αργότερα, μετά τον ακόμη πιο θανατηφόρο σεισμό και τους μετασεισμούς της Δευτέρας, άνθρωποι σε όλη την Τουρκία αναζητούν όχι μόνο αγαπημένα πρόσωπα που αγνοούνται αλλά και απαντήσεις.

Μετά από έναν άλλο σεισμό, το 2011, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι, ο Ερντογάν, τότε πρωθυπουργός, είχε αποδώσει ευθύνες για τους νεκρούς σε όσους ήταν υπεύθυνοι για τις κακές κατασκευές. Έλεγε τότε: “Οι δήμοι, οι κατασκευαστές και οι επόπτες πρέπει τώρα να δουν ότι η αμέλειά τους ισοδυναμεί με δολοφονία”.

Με πάνω από 33.000 νεκρούς και σχεδόν 1 εκατομμύριο αστέγους, ο Guardian σημειώνει ότι “γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η ενδημική διαφθορά και η χαλαρή επιβολή των οικοδομικών κανονισμών, έχουν επιδεινώσει την κατάσταση”.

Ο Ερντογάν, σήμερα πρόεδρος, μετέτρεψε τον οικοδομικό τομέα σε ατμομηχανή της τουρκικής οικονομίας. Μέχρι την κατάρρευση της τουρκικής λίρας το 2018, με φθηνά δάνεια χρηματοδοτήθηκαν νέοι αυτοκινητόδρομοι, νοσοκομεία και οικιστικά και εμπορικά πολυόροφα συγκροτήματα σε όλη τη χώρα.

“Μπάζα σε αναμονή”

Στα χαρτιά, τα τουρκικά πρότυπα ασφάλειας κτιρίων είναι από τα καλύτερα στον κόσμο και επικαιροποιούνται τακτικά με συγκεκριμένους κανόνες για τις σεισμογενείς περιοχές. Το σκυρόδεμα πρέπει να ενισχύεται με χάλυβα και οι φέροντες τοίχοι και οι κολόνες πρέπει να κατανέμονται με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται το φαινόμενο της “τηγανίτας”, που είναι αυτό που συμβαίνει όταν τα δάπεδα στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο μετά από μια κατακόρυφη κατάρρευση.

Ωστόσο, Τούρκοι και ξένοι γεωλόγοι, πολεοδόμοι, αρχιτέκτονες και ειδικοί σεισμών προειδοποιούσαν επί χρόνια, ότι πολλές σύγχρονες κατασκευές σε ολόκληρη τη χώρα δεν ήταν παρά “μπάζα σε αναμονή”, επειδή δεν είχαν τηρηθεί σωστά οι οικοδομικοί αντισεισμικοί κανονισμοί.

Οι παραβάσεις δεν τιμωρήθηκαν επαρκώς για να αποτρέψουν κατασκευαστικές εταιρείες και επενδυτές από το να κάνουν εκπτώσεις και περικοπές στις κατασκευές τους, αλλά οι ειδικοί λένε ότι το πρόβλημα αγνοήθηκε, σε μεγάλο βαθμό, επειδή η αντιμετώπισή του θα ήταν δαπανηρή και αντιδημοφιλής.

Ταυτόχρονα, ο πληθυσμός σε πολλές από τις πληγείσες περιοχές της Τουρκίας αυξήθηκε πολύ την τελευταία δεκαετία λόγω της εισροής εκατομμυρίων προσφύγων από τη γειτονική Συρία που διέφυγαν από τον εμφύλιο πόλεμο. Δεν είναι σαφές από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των τελευταίων ετών πώς δαπανήθηκαν τα έσοφα από τον λεγόμενο “φόρος σεισμού” -από τον οποίο εκτιμάται ότι συγκεντρώθηκαν 3 δισεκατομμύρια δολάρια από όταν επιβλήθηκε μετά την καταστροφή του 1999.Οι “κατασκευαστικές αμνηστίες”

Από τη δεκαετία του 1960, η τουρκική κυβέρνηση ανακοινώνει περιοδικά τις αποκαλούμενες “κατασκευαστικές αμνηστίες”.

Η τελευταία αμνηστία έγινε το 2018 και λίγες μόνο ημέρες πριν από τους τελευταίους σεισμούς, τα τουρκικά ΜΜΕ ανέφεραν, ότι μια άλλη επρόκειτο να συζητηθεί στο τουρκικό κοινοβούλιο.

Στις 10 επαρχίες της Τουρκίας που επλήγησαν, έως και 75.000 κτίρια έλαβαν τέτοιες αμνηστίες όλα αυτά τα χρόνια, σύμφωνα με τον Πελίν Πινάρ Γκιριτλίογλου, επικεφαλής των επιμελητηρίων της ένωσης μηχανικών και αρχιτεκτονικής της Κωνσταντινούπολης.

Νοσοκομεία και άλλα δημόσια κτίρια, καθώς και οικιστικά και εμπορικά συγκροτήματα, συγκαταλέγονται μεταξύ των 25.000 κατασκευών που υπολογίζονται ότι καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές. Η σωστή επιβολή των κανονισμών ασφαλείας θα έδινε σήμερα μια “εντελώς διαφορετική εικόνα τώρα”, δήλωσε ο Χακάν Σουλεϊμάν, ερευνητής στο τμήμα αντισεισμικής μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Μπογάζιτσι της Κωνσταντινούπολης.

“Ο αριθμός των νεκρών θα είχε μειωθεί σημαντικά, καθώς τα κτίρια που είναι σχεδιασμένα να αντέχουν σε σεισμούς είναι λιγότερο πιθανό να καταρρεύσουν. Οι ζημιές στις υποδομές θα είχαν ελαχιστοποιηθεί, κάτι που θα βοηθούσε στην επιτάχυνση της διαδικασίας ανάκαμψης”, είπε στον Guardian. “Μακροπρόθεσμα, η επένδυση σε αντισεισμικά κτίρια όχι μόνο σώζει ζωές, αλλά μειώνει επίσης το συνολικό κόστος ανοικοδόμησης μετά από μια καταστροφή”.Ο καθηγητής με την εφιαλτική πρόβλεψη για 184.000 νεκρούς

“Ασχολούμαι με τους σεισμούς εδώ και 53 χρόνια, αλλά δεν έχω ξαναζήσει τέτοια καταστροφή. Είναι αλήθεια ότι δεν περιμέναμε σεισμό τέτοιας κλίμακας σε αυτήν την περιοχή, οπότε ήταν απρόβλεπτος από αυτή την άποψη. Αλλά είναι επίσης σαφές ότι το μεγαλύτερο μέρος της καταστροφής είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων αποτυχιών”, δήλωσε ο καθηγητής Εβγκέν Αχμέτ Ερτσάν, μέλος του συμβουλευτικού συμβουλίου του τουρκικού επιμελητηρίου γεωφυσικών μηχανικών για τους σεισμούς.

Ο Ερντογάν έχει δεσμευτεί ότι η ανοικοδόμηση θα ολοκληρωθεί σε ένα χρόνο, ένα φαινομενικά αδύνατο έργο δεδομένης της κλίμακας της καταστροφής.

Αλλά με τις εθνικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Μάιο, οι οποίες ήταν ήδη μια κρίσιμη δοκιμασία μετά τα 20 ολοένα και πιο αυταρχικά χρόνια στην εξουσία, το πολιτικό μέλλον του προέδρου βασίζεται στον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστεί τις συνέπειες του σεισμού.

“Η κατασκευή αντισεισμικών κατασκευών δεν είναι δύσκολη… αλλά το παρελθόν έχει δείξει ότι σπάνια λαμβάνονται μαθήματα μετά από καταστροφές στην Τουρκία”, είπε ο Σουλεϊμάν. “Οι πρόσφατοι σεισμοί υπογράμμισαν την ανάγκη για αλλαγή για άλλη μια φορά, αλλά η πραγματική δοκιμασία θα είναι η ικανότητα της κυβέρνησης να επιβάλει κανονισμούς και να χτίσει ασφαλέστερες δομές στο μέλλον”.

Πηγή: The Toc