Το άλογο στοιχείο στην ποιητική της Ιωάννας Διαμαντοπούλου

18:36 15/11/2018 - Πηγή: Novasports

Το ά-λογο αποτελεί μία ορμέμφυτη τάση του ανθρώπου. Αναβλύζει από τα ένστικτα τις επιθυμίες, τον φόβο και γενικότερα αυτό που ονομάζουμε θυμικό και βρίσκεται στο στόχαστρο του -θεοποιημένου- ρασιοναλισμού. Οι εικόνες και οι ανεικονικές μορφές που γεννιούνται μέσα μας ως κοινωνικών μαρτύρων διαφόρων γεγονότων έχουν πάντοτε άλογη μορφή, διαμορφώνοντας όμως την εσωτερική μορφολογία του ψυχισμού μας. Σε μία τέτοια φιλοσοφική αντίληψη φαίνεται να κινείται και η τελευταία ποιητική συλλογή της Ιωάννας Διαμαντοπούλου «στρατός ξυπόλυτων λέξεων» (βακχικόν, 2018).
Η εικόνα και

το ά-λογο στοιχείο κυριαρχούν στην ποιητική της. Το άλογο αποτελεί μία μεταγλώσσα του εσώτερου είναι τόσο του δημιουργού όσο και του αναγνώστη, επιτρέποντας την ερμηνεία του ποιητικού παρόντος αισθητικά και ενορατικά. Άλλωστε, ποίηση χωρίς αναφορά στο ά-λογο δύσκολα μπορεί να υπάρξει.

Με οδηγό την αλογία η ποιήτρια ξαφνιάζει τον ακροατή/αναγνώστη και διεγείρει τους συναισθηματικούς υποδοχείς, ώστε να ταξιδέψει στις στοχαστικές αναζητήσεις και να ψηλαφίσει τις αγωνίες της (οι πληγές των αγαλμάτων, άτιτλο-2, Η ζωή είναι αλλού). Η ανοικείωση με τα ευρηματικά "αταίριαστα" ονοματικά και ρηματικά σύνολα αφοπλίζει τη συναισθηματική ακινησία του αναγνώστη, ως κοινωνικού όντος, και τον καθιστά αιχμάλωτο του πολιτικού προβληματισμού της (δελτίο ειδήσεων, γυναίκα σε καφέ, τις νύχτες κλειδώνει λείπει και φεύγει).

Υπερρεαλιστικές ανταύγειες (πορτραίτο σε σταθμό, γυναίκα σε καφέ) φωτίζουν τη στιχουργική ακόμα και στα πιο μελανά κάδρα με οδηγό την αλληγορία (άτιτλο-2, 2 Οκτωβρίου 2017, ακτήμονες, τις νύχτες κλειδώνει η λύπη και φεύγει, πορτραίτο σε σταθμό) και τη μετωνυμία (νύχτα στην καρδιά μιας επετείου, οι πληγές των αγαλμάτων, αιφνιδίως, ακίνδυνη συγνώμη, γη της επαγγελίας) ή τον παρωδιακό λόγο (το μήλο της γνώσης, ακτήμονες, γη της επαγγελίας) στη θρυμματισμένη μικροπερίοδο έκφραση (η ζωή είναι αλλού, δελτίο ειδήσεων, περιγραφή μιας πτώσης).

Η απώλεια και ο θάνατος συχνά διαταράσσουν την πρόκληση της αλογίας δίνοντας μία υπαρξιακή διάσταση στην ποιητική της (για τον Γιώργο, ακίνδυνη συγνώμη, αιφνιδίως, το μήλο της γνώσης, περιγραφή μιας πτώσης). Χωρίς να χάνεται η κοινωνική οπτική και αγγίζοντας τα όρια μιας ποιητικής του πένθους, η ανθρώπινη συνθήκη ξετυλίγεται ως τραγωδία μέσα στην ποιητική αφήγηση. Οι συνθέσεις ακολουθούν το αφηγηματικό μοντέλο της πεζολογίας ιστορώντας ένα συμβάν σαν στιχουργημένο μικροδιήγημα. Ο ποιητικός αφηγητής καταγράφει όσα πληγώνουν την κοινωνία. Το διαλογικό στοιχείο που ορίζουν οι κλητικές προσφωνήσεις (για τον Γιώργο) ή το β' ενικό (2 Οκτωβρίου 2017, γυναίκα σε καφέ, το μήλο της γνώσης, γη της επαγγελίας, τις νύχτες κλειδώνει λείπει και φεύγει) με το α' πληθυντικό γραμματικό πρόσωπο (ακτήμονες) ζωντανεύουν το κάδρο. Και ο πρωτοενικός αφηγητής εντάσσεται στην ίδια σκηνή ως ένα συλλογικό υποκείμενο μακριά από τον ποιητικό εγωκεντρισμό.

Αν και η κριτική απέναντι στους πρώτους υπερρεαλιστές γέννησε ένα χάσμα ανάμεσα στην ποίηση και το αναγνωστικό κοινό, σήμερα έχει αποδειχθεί ότι η αλογία μέσα στο πέρασμα του χρόνου γεφυρώνει το ρήγμα προς με το κοινό, καθώς το παράλογο λειτουργεί ως ένα αντεστραμμένο είδωλο του κόσμου, ως μία παραμόρφωση μιας κοινωνίας που πληγώνει προβάλλοντας ως λύση το ίδιο το συναίσθημα.

Διαβάστε όλο το θέμα στο TVXS.gr