Τotal football, tiki – taka, gegenpressing: Οι ποδοσφαιρικοί όροι που μπήκαν στο Λεξικό της Οξφόρδης! (vid)

11:12 11/10/2022 - Πηγή: Novasports

Το OED αποτελεί από το 1884 το κύριο περιγραφικό λεξικό της αγγλικής γλώσσας και ανιχνεύει την εξέλιξή της μέσα στον χρόνο. Περιέχει πάνω από 600.000 λήμματα και ανανεώνεται ανά τετράμηνο. Το ποδόσφαιρο δεν θα μπορούσε να λείπει από τις σελίδες του -έντυπες και πλέον ηλεκτρονικές – με πολλές λέξεις και έννοιες του «βασιλιά των σπορ» που άντεξαν στον χρόνο να το εμπλουτίζουν σε κάθε νέα ενημέρωση.

Για τον Σεπτέμβριο του 2022 και με εφορμή το επερχόμενο Μουντιάλ, πρόσθεσε στο περιεχόμενό του αρκετές

νέες λέξεις και εκφράσεις από το ποδόσφαιρο. Τεχνικές που έμειναν στην ιστορία, στοιχεία τακτικής αλλά και διάσημες φράσεις προπονητών, έχουν μπει πλέον στο…ιστορικό της αγγλικής γλώσσας.

Αναλυτικά:

Cruyff turn

Η περίφημη έμπνευση του θρυλικού Γιόχαν Κρόιφ στο παιχνίδι με τη Σουηδία για το Μουντιάλ του 1974 στο Ντόρτμουντ, που έστειλε τον ταλαίπωρο αντίπαλό του Γιάν Όλσον στην…Στοκχόλμη. Έμεινε στην ιστορία ως σήμα κατατεθέν του, με χιλιάδες γνωστούς και άγνωστους ποδοσφαιριστές να προσπαθούν από τότε να την πετύχουν.

View this post on Instagram

A post shared by Johan Cruyff (@johancruyff)

Rabona

Η περίφημη τεχνική όπου το σουτ ή η σέντρα γίνεται με το δυνατό πόδι να περνά πίσω από το πόδι στήριξης. Προέρχεται από την ισπανική λέξη για την «κοπάνα» και καθιερώθηκε όταν το 1948 ο Ρικάρντο Ινφάντε της αργεντίνικης Εστουδιάντες την είχε επιχειρήσει σε ένα παιχνίδι με την Ροσάριο Σεντράλ. Το ποδοσφαιρικό περιοδικό της εποχής «El Gráfico» τον είχε πρωτοσέλιδο με στολή μαθητή και τον τίτλο – λογοπαίγνιο «El infante que se hizo la rabona», δηλαδή «Το παιδί που έκανε κοπάνα». Από τότε την …αγάπησαν πολλοί μεγάλοι άσοι, από τον Πελέ και τον Μαραντόνα μέχρι τον Κουαρέσμα και τον Σουάρες.

Panenka

Η εκτέλεση πέναλτι με «τσίμπημα» της μπάλας στο κέντρο της εστίας, την ώρα που ο τερματοφύλακας πέφτει σε μία από τις δύο γωνίες. Το trademark ανήκει στον Αντονίν Πανένκα, που χάρισε με αυτό τον τρόπο το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1976 στην πρώην Τσεχοσλοβακία, νικώντας τον Δυτικογερμανό τερματοφύλακα Ζεπ Μάιερ. Απαιτεί τεχνική αλλά και κότσια για να το επιχειρήσει κανείς σε συνθήκες πίεσης, καθώς αν δεν πετύχει γίνεσαι ρεζίλι…

Total Football

Εκτός από το Cruyff Turn, η Ολλανδία του ’74 έβαλε στο…ποδοσφαιρικό λεξικό και το «ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο». Το ξεκίνησε ο Άγιαξ στις αρχές της δεκαετίας και το τελειοποίησαν οι «οράνιε» του Κρόιφ, έστω και αν κατάφεραν να κατακτήσουν τον παγκόσμιο τίτλο στα γερμανικά γήπεδα.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ/ΜΠΕGegenpressing

«Δάνειο» από τα γερμανικά, που περιγράφει την τακτική της άμεσης πίεσης όταν χαθεί η μπάλα για την ανάκτηση της κατοχής, για να αναγκαστεί ο αντίπαλος στο λάθος. Κυριότερος θιασώτης του ο Γιούργκεν Κλοπ.

Tiki-taka

Το…«εγγόνι» του Total Football, που πέρασε από την Ολλανδία στην Ισπανία μέσω Κρόιφ και βρήκε κυριότερους εκφραστές την Μπαρτσελόνα του Γκουαρδιόλα και των Τσάβι-Ινιέστα-Μέσι (κεντρική φωτό), καθώς και την Εθνική Ισπανίας στα τέλη της δεκαετίας του 2000 και τις αρχές αυτής του 2010. Το «τίκι – τάκα» εκφράζει τις συνεχείς εναλλαγές της μπάλας κυρίως με κοντινές πάσες μέχρι…τελικής πτώσης του αντιπάλου.

«Τo park the bus»

Η έκφραση εμφανίστηκε πρώτη φορά σε σχέση με το ποδόσφαιρο στον αγγλικό Τύπο το 2004, όταν ο τότε προπονητής της Τσέλσι Ζοσέ Μουρίνιο είχε κατηγορήσει την Τότεναμ για την αμυντικογενή τακτική της, λέγοντας ότι είχε «παρκάρει το πούλμαν» μπροστά από την εστία της. Στη συνέχεια βέβαια ο ίδιος ο «εκλεκτός» εξελίχθηκε σε …μετρ του παρκαρίσματος!

False nine

Το γνωστό μας «ψευτοεννιάρι», δηλαδή ο σέντερ φορ που συχνά γυρίζει προς το κέντρο για να ανοίξει χώρο για τους συμπαίκτες του, αφήνοντας πίσω στον τομέα της τακτικής τον «παραδοσιακό» φορ που κατασκηνώνει στην περιοχή. Ο Μέσι αλλά και ο Φιρμίνο στη Λίβερπουλ είναι μερικά αντιπροσωπευτικά παραδείγματα.

Row Z

Η τελευταία σειρά καθισμάτων στο γήπεδο και εκεί που καταλήγει η μπάλα μετά από ένα άτσαλο διώξιμο ή ένα εντελώς άστοχο σουτ. Πρώτη αναφορά του το 1990 από τους Times σε ένα ματς της Κρ. Πάλας στο «Σέλχαρστ Παρκ».

Τrequartista

«Δάνειο» από την Ιταλία, που περιγράφει τον παίκτη που αγωνίζεται ανάμεσα σε μεσαία γραμμή και επίθεση, δημιουργώντας ευκαιρίες για γκολ.

«Squeaky bum time»

Μία από τις πιο …απολαυστικές ατάκες του Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων της μάχης του τίτλου στην Πρέμιερ Λιγκ του 2003. Σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, ο θρυλικός τεχνικός της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είχε απαντήσει σχετικά: «Γίνεται ”γαργαλιστικό” τώρα. Το λέω ”squeaky bum time”. Θα είναι μερικές ενδιαφέρουσες εβδομάδες». Ετυμολογικά, πιθανότατα αναφέρεται στο τρίξιμο («squeak») που κάνει η θέση του φιλάθλου -ή μήπως του προπονητή; – λόγω της κίνησης των…οπισθίων «bum» σε στιγμές αγωνίας κατά τη διάρκεια του αγώνα! Από τότε οι Άγγλοι, κάθε φορά που ο τίτλος κρίνεται τις τελευταίες αγωνιστικές δεν παραλείπουν ποτέ να αναγγείλλουν: «Ιt’s queaky bum time»!

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ/ΜΠΕZonal marking

Μπασκετικής έμπνευσης τακτική, κατά την οποία ένας παίκτης αμύνεται σε έναν συγκεκριμένο χώρο του γηπέδου, σε αντίθεση με το man to man, όπου μαρκάρει έναν συγκεκριμένο αντίπαλο.