Άφηναν μόνο μουστάκι οι Αρχαίοι Έλληνες; Γιατί δεν υπάρχουν αγάλματα με μουστάκι;

23:13 5/2/2025 - Πηγή: Sportime

Εάν παρατηρήσει κανείς τα αγάλματα της αρχαίας Ελλάδας, θα διαπιστώσει ότι σχεδόν κανένα δεν απεικονίζει άνδρες με μουστάκι χωρίς γενειάδα. Γιατί όμως συνέβαινε αυτό; Η εξήγηση δεν είναι τυχαία, αλλά σχετίζεται τόσο με αισθητικά όσο και με πολιτισμικά κριτήρια της εποχής.

Στην κλασική Ελλάδα, η γενειάδα θεωρούνταν σύμβολο σοφίας και ανδρισμού. Οι φιλόσοφοι, οι θεοί και οι μεγάλοι άνδρες της εποχής απεικονίζονταν με γενειάδα, η οποία υποδήλωνε ωριμότητα

και κύρος. Από την άλλη, η έλλειψη τριχοφυΐας στο πρόσωπο χαρακτηριζόταν ως ένδειξη νεότητας και ομορφιάς. Οι στρατιώτες και οι αθλητές παρουσιάζονταν ξυρισμένοι, καθώς το καθαρό πρόσωπο συνδεόταν με την ιδέα της φυσικής αρμονίας και της νεανικής ανδρείας.

Όσον αφορά το μουστάκι χωρίς γενειάδα, η απουσία του στα αγάλματα εξηγείται από την κοινωνική και αισθητική αντίληψη των Αρχαίων Ελλήνων. Ένα τέτοιο στυλ θεωρούνταν είτε ελλιπές είτε άκομψο. Το μουστάκι μόνο του δεν ήταν αποδεκτό ως σύμβολο ανδρισμού ή σοφίας, αλλά αντίθετα μπορούσε να θεωρηθεί σημάδι απουσίας γένειας, κάτι που δεν ταίριαζε με τα ιδανικά της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος εμφανίζεται σε αγάλματα και νομίσματα χωρίς καμία τριχοφυΐα στο πρόσωπο. Αυτό σχετιζόταν με τη στρατιωτική του ταυτότητα και τη νεανική, θεϊκή του εικόνα. Αντίθετα, φιλόσοφοι όπως ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας απεικονίζονται πάντα με πλήρη γενειάδα, υποδηλώνοντας το πνευματικό τους στάτους.

Επομένως, η απουσία αγαλμάτων με μουστάκι δεν ήταν τυχαία. Ήταν αποτέλεσμα των αισθητικών και κοινωνικών προτύπων της αρχαίας Ελλάδας, όπου το πλήρες ξύρισμα ή η ολόκληρη γενειάδα ήταν οι αποδεκτές επιλογές. Το μουστάκι χωρίς γενειάδα απλώς δεν είχε θέση στην αρχαιοελληνική εικονογραφία, καθώς δεν εξυπηρετούσε κανένα ιδεώδες της εποχής.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.