Άνοιξες ομπρέλα μέσα στο σπίτι και ανησυχείς μήπως σε βρει κακό; Πως ξεκίνησε αυτός ο φόβος

15:12 25/2/2025 - Πηγή: Sportime

Πόσες φορές σου έχει τύχει να πιάσεις μια ομπρέλα μέσα στο σπίτι και κάποιος να φωνάξει πανικόβλητος: «Μη! Είναι γρουσουζιά!». Αν δεν είσαι προληπτικός, πιθανότατα γέλασες. Αν όμως έχεις έστω και ένα ψήγμα δεισιδαιμονίας, ίσως δίστασες και την έκλεισες αμέσως. Αλλά από πού προήλθε αυτή η περίεργη πεποίθηση και γιατί επιμένει να επιβιώνει μέχρι και σήμερα;

Η απαγόρευση της ομπρέλας μέσα στο σπίτι είναι μια από τις πιο διαδεδομένες προλήψεις σε όλο τον κόσμο. Πολλοί τη θεωρούν ένα απλό λαϊκό κατάλοιπο, αλλά η αλήθεια είναι ότι η προέλευσή της χάνεται στα βάθη της ιστορίας. Κάποιοι την αποδίδουν

στους αρχαίους Αιγύπτιους, ενώ άλλοι στους Βικτωριανούς. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτή η δεισιδαιμονία έχει επιβιώσει για αιώνες, παρά το γεγονός ότι ζούμε σε μια εποχή που η λογική και η επιστήμη έχουν αποδομήσει πολλές άλλες παρόμοιες πεποιθήσεις.

Η πιο διαδεδομένη θεωρία για την καταγωγή του μύθου μας ταξιδεύει στην Αρχαία Αίγυπτο. Εκεί, οι πρώτες ομπρέλες δεν ήταν αδιάβροχες – προορίζονταν αποκλειστικά για την προστασία από τον ήλιο και συνδέονταν άμεσα με τη θεότητα Ρα. Ήταν ιερά αντικείμενα και επιτρεπόταν να τις κρατούν μόνο οι ευγενείς ή οι ιερείς. Το να ανοίξει κάποιος μια τέτοια ομπρέλα σε εσωτερικό χώρο ή κάτω από σκιά θεωρούνταν ύβρις προς τους θεούς και προσβολή προς τον ίδιο τον ήλιο. Το αποτέλεσμα; Κατάρες, ατυχίες και καταστροφές. Έτσι, με τον καιρό, η ιδέα ότι το άνοιγμα μιας ομπρέλας σε κλειστό χώρο φέρνει κακοτυχία έγινε ένας γενικευμένος φόβος.

Αιώνες αργότερα, στη βικτωριανή Αγγλία, η δεισιδαιμονία πήρε μια πιο πρακτική χροιά. Οι πρώτες μεταλλικές ομπρέλες του 19ου αιώνα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνες. Διέθεταν μηχανισμούς από ελατήρια που μπορούσαν εύκολα να προκαλέσουν ατυχήματα αν κάποιος τις άνοιγε απότομα σε έναν μικρό χώρο. Ένα χτύπημα στο μάτι, ένα σπασμένο βάζο ή μια απρόβλεπτη σύγκρουση μπορούσαν να οδηγήσουν σε τραυματισμούς. Έτσι, το να ανοίγει κάποιος μια ομπρέλα μέσα στο σπίτι θεωρήθηκε τόσο επικίνδυνο, που με τον καιρό ο φόβος αυτός μετατράπηκε σε γρουσουζιά.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η δεισιδαιμονία δεν περιορίζεται σε μία μόνο χώρα. Στη Δύση, ειδικά σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία, η προληπτική αποφυγή του ανοίγματος μιας ομπρέλας σε κλειστό χώρο είναι ευρέως αποδεκτή. Στην Ιταλία, μια παρόμοια πρόληψη υποστηρίζει ότι το να βάλεις ένα καπέλο πάνω στο κρεβάτι φέρνει ατυχία, καθώς αυτό συμβόλιζε το καπέλο του ιερέα που ερχόταν να δώσει τις τελευταίες ευχές σε έναν ετοιμοθάνατο. Στην Κίνα, από την άλλη, η ομπρέλα συμβολίζει τη διάσπαση και το χωρισμό, γι’ αυτό και δεν είναι καλό δώρο σε ζευγάρια ή φίλους.

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα δεν πιστεύουν πραγματικά ότι η ομπρέλα μέσα στο σπίτι θα τους φέρει ατυχία, πολλοί συνεχίζουν να αποφεύγουν να την ανοίγουν, «για καλό και για κακό». Η δύναμη αυτών των προλήψεων δεν βρίσκεται στη λογική, αλλά στη συνήθεια. Όπως και με πολλές άλλες δεισιδαιμονίες – από το να μην περνάς κάτω από σκάλες μέχρι το να αποφεύγεις τις μαύρες γάτες – ο φόβος είναι περισσότερο ένα κοινωνικό κατάλοιπο παρά μια πραγματική ανησυχία.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.