Από πού βγήκε η λέξη Ριφιφί;

12:56 20/3/2025 - Πηγή: Sportime

Η λέξη «ριφιφί» είναι στενά συνδεδεμένη με κινηματογραφικές ληστείες, μυστήριο και παράνομες διαρρήξεις που απαιτούν δεξιοτεχνία. Αν και στα ελληνικά χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια επιδέξια κλοπή, η προέλευσή της βρίσκεται στη Γαλλία και σχετίζεται με τη λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Ο όρος προέρχεται από το μυθιστόρημα «Du rififi chez les hommes» του Auguste Le Breton, το οποίο εκδόθηκε το 1954 και αποτέλεσε τη βάση για την εμβληματική ταινία

«Rififi» του Jules Dassin. Στη γαλλική αργκό, «rififi» σήμαινε αρχικά φασαρία ή καυγάς μεταξύ συμμοριών, όμως μέσα από το βιβλίο και την ταινία, η λέξη άρχισε να ταυτίζεται με την τέλεια οργανωμένη ληστεία.

Το μυθιστόρημα του Le Breton διηγείται την ιστορία μιας ληστείας κοσμηματοπωλείου στο Παρίσι, σχεδιασμένης με απόλυτη ακρίβεια. Η κινηματογραφική μεταφορά της το 1955 από τον Jules Dassin έμελλε να καθορίσει για πάντα τη σημασία του όρου. Στην ταινία, μια ομάδα επαγγελματιών διαρρηκτών σχεδιάζει και εκτελεί μια ληστεία με απόλυτη μυστικότητα, χρησιμοποιώντας έξυπνες τεχνικές χωρίς να παράγουν θόρυβο. Η σκηνή της διάρρηξης, διάρκειας σχεδόν τριάντα λεπτών, γυρισμένη χωρίς διαλόγους, έγινε σημείο αναφοράς στην ιστορία του κινηματογράφου και έδωσε στη λέξη «ριφιφί» τη σημασία της τέλεια οργανωμένης διάρρηξης.

Η ταινία ήταν τεράστια επιτυχία και επηρέασε σημαντικά την αστυνομική λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Σύντομα, ο όρος εξαπλώθηκε πέρα από τα γαλλικά σύνορα, με αποτέλεσμα σε διάφορες χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, να σημαίνει οποιαδήποτε ληστεία που πραγματοποιείται με σχολαστικό σχεδιασμό και εξαιρετική δεξιοτεχνία. Ο Jules Dassin, σκηνοθέτης της ταινίας, είχε ο ίδιος μια ενδιαφέρουσα ιστορία, καθώς ήταν Ελληνοαμερικανός και εξορίστηκε από το Χόλιγουντ λόγω των διώξεων της μακαρθικής εποχής. Μετέφερε τη δράση της ταινίας στο Παρίσι και δημιούργησε ένα φιλμ νουάρ που εξακολουθεί να θεωρείται αριστούργημα.

Στην Ελλάδα, η λέξη καθιερώθηκε γρήγορα, κυρίως μέσα από τον κινηματογράφο και τις εφημερίδες. Στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει ληστείες που έμοιαζαν με σκηνές από την ταινία, με διαρρήκτες να ανοίγουν τρύπες σε τοίχους και να δρουν αθόρυβα για να αποφύγουν τους συναγερμούς. Με την πάροδο του χρόνου, ο όρος άρχισε να χρησιμοποιείται γενικότερα για κάθε πολύπλοκη και έξυπνα οργανωμένη κλοπή, ακόμα και αν δεν περιελάμβανε τρύπες σε τοίχους.

Σήμερα, το «ριφιφί» δεν είναι απλώς μια λέξη που περιγράφει διαρρήξεις αλλά και ένα πολιτιστικό σύμβολο του έξυπνου εγκλήματος. Έχει μείνει χαραγμένο στη συλλογική μνήμη ως συνώνυμο της τέλειας ληστείας, μιας ενέργειας που απαιτεί στρατηγική, υπομονή και ψυχραιμία. Η ιστορία της λέξης αποδεικνύει πώς η τέχνη μπορεί να επηρεάσει τη γλώσσα και να διαμορφώσει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.