Έχουν οι σημερινοί Γερμανοί τύψεις για τους Ναζί;

13:54 31/1/2025 - Πηγή: Sportime

Το ερώτημα αν οι σημερινοί Γερμανοί αισθάνονται τύψεις για τις θηριωδίες των Ναζί και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν έχει μια απλή, μονολεκτική απάντηση. Η σχέση της Γερμανίας με το παρελθόν της είναι πολύπλοκη, βαθιά επώδυνη και μοναδική στην ιστορία.

Από τη μια, η χώρα έχει υιοθετήσει μια πολιτική ειλικρινούς μεταμέλειας, αποδεχόμενη πλήρως τις φρικαλεότητες του ναζιστικού καθεστώτος. Από την άλλη, οι νέες γενιές Γερμανών, που δεν έζησαν τα γεγονότα, συχνά αναρωτιούνται: Μπορούμε να νιώθουμε τύψεις για κάτι που δεν κάναμε εμείς;

Η Γερμανία και η διαχείριση

της συλλογικής ενοχής

Η Γερμανία διαφέρει ριζικά από άλλες χώρες με σκοτεινό παρελθόν. Ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα εγκλήματα του παρελθόντος είτε αποσιωπήθηκαν είτε παραποιήθηκαν, η Γερμανία ακολούθησε την αντίθετη πορεία.

Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το πρώτο μεταπολεμικό γερμανικό κράτος, η Δυτική Γερμανία, ανέλαβε την ηθική και οικονομική ευθύνη για τα εγκλήματα των Ναζί. Η χώρα πλήρωσε δισεκατομμύρια σε πολεμικές αποζημιώσεις προς το Ισραήλ και επιζώντες του Ολοκαυτώματος.

Από τη δεκαετία του 1960 και μετά, άρχισε να αναπτύσσεται το “Vergangenheitsbewältigung” – μια γερμανική λέξη που σημαίνει “αντιμετώπιση του παρελθόντος”. Η συλλογική μνήμη της χώρας διαμορφώθηκε έτσι ώστε να μην ξεχνά ποτέ τα εγκλήματα του ναζισμού και να αποτρέψει την επανάληψή τους.

Τι πιστεύουν οι σύγχρονοι Γερμανοί;

Η στάση απέναντι στο ναζιστικό παρελθόν εξαρτάται από τη γενιά στην οποία ανήκει κάποιος:

Οι παλαιότερες γενιές (γεννημένοι πριν τη δεκαετία του 1950)

Όσοι γεννήθηκαν τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο μεγάλωσαν μέσα σε ένα περιβάλλον συλλογικής ενοχής. Πολλοί από αυτούς αισθάνονταν ότι έπρεπε να επανορθώσουν για τα εγκλήματα της προηγούμενης γενιάς.

Η γενιά του ’68 (τα παιδιά των Ναζί)

Οι νέοι της δεκαετίας του 1960 και 1970 εξεγέρθηκαν εναντίον των ίδιων τους των γονιών. Άρχισαν να ρωτούν: “Τι έκανες εσύ στον πόλεμο;” και κατηγόρησαν τη γερμανική κοινωνία για συγκάλυψη. Αυτή η γενιά έθεσε τα θεμέλια για την έντονη αντιναζιστική στάση της σύγχρονης Γερμανίας.

Οι νεότερες γενιές (γεννημένοι μετά το 1980)

Σήμερα, οι περισσότεροι Γερμανοί δεν αισθάνονται προσωπική ενοχή, αλλά θεωρούν καθήκον τους να θυμούνται. Η εκπαίδευση, τα μνημεία και η δημόσια πολιτική έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να μη ξεχαστεί ποτέ το Ολοκαύτωμα.

Πώς η Γερμανία κρατά ζωντανή τη μνήμη του ναζιστικού παρελθόντοςΕκπαίδευση: Στα γερμανικά σχολεία, η ναζιστική περίοδος διδάσκεται εκτενώς, και οι μαθητές επισκέπτονται στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπως το Άουσβιτς και το Νταχάου, για να μάθουν από κοντά τι συνέβη.Νόμοι κατά του ναζισμού: Στη Γερμανία, η άρνηση του Ολοκαυτώματος είναι έγκλημα, όπως και η χρήση ναζιστικών συμβόλων.Μνημεία και ιστορικές τοποθεσίες: Στο κέντρο του Βερολίνου, ένα τεράστιο μνημείο με 2.711 πλάκες από σκυρόδεμα τιμά τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Οι παλιοί ναζιστικοί χώροι, όπως το στρατηγείο του Χίτλερ, έχουν μετατραπεί σε μουσεία που αποκαλύπτουν την αλήθεια.Υπάρχουν ακόμη ναζιστικά κατάλοιπα στη Γερμανία;

Παρά την ειλικρινή μεταμέλεια της χώρας, ακροδεξιές ομάδες εξακολουθούν να υπάρχουν, αν και είναι μειοψηφία. Το ακροδεξιό κόμμα AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) έχει κερδίσει έδαφος τα τελευταία χρόνια, εκμεταλλευόμενο κοινωνικές εντάσεις και το μεταναστευτικό.

Ωστόσο, η γερμανική κοινωνία είναι εξαιρετικά ευαίσθητη σε οτιδήποτε θυμίζει ναζισμό. Οι περισσότεροι Γερμανοί αντιδρούν έντονα σε οποιαδήποτε προσπάθεια αναβίωσης ναζιστικών ιδεών και το κράτος έχει αυστηρούς μηχανισμούς για την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς.

Οι σημερινοί Γερμανοί δεν αισθάνονται τύψεις με την κλασική έννοια, καθώς δεν έζησαν οι ίδιοι τα γεγονότα. Ωστόσο, έχουν αναλάβει μια βαριά ιστορική ευθύνη να θυμούνται και να διασφαλίσουν ότι η ιστορία δεν θα επαναληφθεί.

Η Γερμανία αποτελεί παγκόσμιο παράδειγμα χώρας που αντιμετώπισε το παρελθόν της με ειλικρίνεια και αυτοκριτική. Το βάρος της ιστορίας συνεχίζει να επηρεάζει την εθνική της ταυτότητα, αλλά αντί για συλλογική ενοχή, οι νέες γενιές προωθούν τη συλλογική μνήμη και τη διαρκή επαγρύπνηση απέναντι στον φασισμό.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.