Ένας τόπος ρημαγμένος από τον πόλεμο: Το διάγγελμα του Όθωνα στον Ελληνικό λαό

14:32 12/2/2025 - Πηγή: Sportime

Η Ελλάδα το 1833 δεν ήταν η χώρα των καρτ-ποστάλ που γνωρίζουμε σήμερα. Ήταν ένας τόπος ρημαγμένος από επτά χρόνια επαναστατικού πολέμου, όπου οι πόλεις και τα χωριά είχαν καεί, οι αγρότες δεν είχαν χωράφια να καλλιεργήσουν, το εμπόριο είχε διαλυθεί και η κοινωνία είχε διαβρωθεί από την αναρχία και τις εμφύλιες συγκρούσεις. Οι Έλληνες, νικητές του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, βρίσκονταν τώρα μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα: είχαν

απελευθερωθεί από τους Οθωμανούς, αλλά ποιος θα τους κυβερνούσε;

Ο Όθωνας, ένας 17χρονος Βαυαρός πρίγκιπας, έφτασε στην Ελλάδα ως ο πρώτος βασιλιάς του νεοσύστατου κράτους. Δεν μιλούσε ελληνικά, δεν είχε δει ποτέ του τη χώρα που θα κυβερνούσε, και ήταν εντελώς εξαρτημένος από την Αντιβασιλεία των Βαυαρών συμβούλων του. Ωστόσο, η άφιξή του θεωρήθηκε η αρχή μιας νέας εποχής. Και αυτή η νέα εποχή επισφραγίστηκε με το πρώτο ΦΕΚ της Ελλάδας, στο οποίο δημοσιεύθηκε το διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό.

Το σημείο που προκαλεί τη μεγαλύτερη εντύπωση στο διάγγελμα είναι η ωμή περιγραφή της κατάστασης της Ελλάδας. Δεν πρόκειται για ένα θριαμβευτικό κείμενο γεμάτο αισιοδοξία, αλλά για μια ρεαλιστική αποτύπωση της απόλυτης καταστροφής. Ο ίδιος ο Όθωνας –ή μάλλον η Αντιβασιλεία που το έγραψε για εκείνον– μιλάει για μια χώρα που δεν έχει οικονομία, δεν έχει ασφάλεια, δεν έχει καν κρατική υπόσταση. Και μέσα σε αυτό το χάος, ο νεαρός βασιλιάς καλεί τον λαό να ξεχάσει το παρελθόν και να συνεργαστεί μαζί του για να χτιστεί η Ελλάδα από την αρχή.

Το διάγγελμα του Όθωνα προς τον ελληνικό λαό (1833)

OΘΩΝ
ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ
ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Προς τους Έλληνας.
Έλληνες!

Προσκεκλημένος από την εμπιστοσύνην των ενδόξων και μεγαλοψύχων μεσιτών, διά της κραταιάς βοηθείας των οποίων αποπερατώσατε ενδόξως τον της καταστροφής πόλεμον τον υπέρ το δέον παρεκτανθέντα, προσκεκλημένος προσέτι και από την ιδίαν σας ελευθέραν εκλογήν, αναβαίνω εις τον θρόνον της Ελλάδος, διά να εκπληρώσω όσας υποχρεώσεις ανέλαβα δεχθείς το προσφερθέν μοι Βασιλικόν στέμμα τόσον προς εσάς, όσον και προς τας μεσιτευούσας Μεγάλας Δυνάμεις.

Διά μακρού και φονικού πολέμου, θυσιάζοντες εκουσίως τα μέγιστα και πολυτιμότατα αγαθά σας, ανεκτήσατε την πολιτικήν σας ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν, τον θεμελιώδη όρον της ευτυχίας και ευημερίας παντός έθνους, και διά της ηρωικής σας ευτολμίας ανεδείχθητε άξιοι απόγονοι των μεγάλων προγόνων σας, των οποίων η δόξα από το σκότος των αρχαιοτάτων αιώνων μέχρι τούδε διαυγάζει με απαραμείοτον λαμπρότητα· αλλ’ έως τώρα στερείσθε ακόμη τους καρπούς του ενδοξοτάτου αγώνός σας. Οι αγροί σας είναι ερημωμένοι, η βιομηχανία σας απονεκρωμένη, το εμπόριόν σας το άλλοτε τόσον ακμάζον, εις πτώσιν. Εις μάτην υπό την αιγίδα της ειρήνης επερίμεναν αι τέχναι και επιστήμαι την ώραν, καθ’ ην ήθελε ταίς συγχωρηθή να επανέλθωσιν εις την αρχαίαν πατρίδα των. Τον τόπον του [δ]εσποτισμ[ου κ]ατέλαβεν η [αναρχία], η οποία πλήττει τα νώτά σας απανθρώπως με την αιμοσταγή μάστιγά της. Και ο,τι καλόν ο έρως της πατρίδος απέκτησε διά σας, διά του πλέον ευγενούς ενθουσιασμού, το αφανίζει η εσωτερική διχόνοια διά του πλέον βδελυρού εγωισμού.

Το να δώσω τέλος εις την τοιαύτην κατάστασιν, καθ’ ην διά της φθοροποιού αλληλομαχίας καταναλίσκονται αι πρώτισται δυνάμεις, το να συγκεντρώσω εις το εξής πάσαν σπουδήν εις ένα και μόνον σκοπόν, τον της ακμής, της ευδαιμονίας και δόξης της πατρίδος σας αποκατασταθείσης ήδη και εδικής μου, το να εξαλείψω προσέτι κατ’ ολίγον, διά της ευλογίας της ειρήνης, και της σωτηριώδους επιρροής της κοινής ευταξίας, τα πολυάριθμα των προτέρων και εσχάτων δυστυχημάτων ίχνη , τα οποία καλύπτουσι την τόσον ωραίαν και από την φύσιν τόσον πλουσίως προικισμένην γην σας, το να λάβω εις σκέψιν τας υπέρ πατρίδος θυσίας σας και τας εκδουλεύσεις σας , το να υπερασπισθώ με την αιγίδα του νόμου και της δικαιοσύνης τα πρόσωπά σας και την ιδιοκτησίαν σας από το αυθαίρετον και την ακολασίαν, και δι’ ωρίμων και σταθερώς θεμελιωμένων θεσμοθεσιών, αναλόγων με την κατάστασιν του τόπου και με τας δικαίας ευχάς του έθνους, να σας προμηθεύσω τα αγαθά μιάς αληθούς ελευθερίας, η οποία δεν ευρίσκεται παρά υπό το σκήπτρον των νόμων, και ούτως να φέρω εις πέρας την αναγέννησιν της Ελλάδος, τούτο είναι, ω Έλληνες, το ένδοξον μεν, αλλά δυσχερές έργον, το οποίον ανεθέμην εις εμαυτόν, και χάριν του οποίου προθύμως θυσιάζω τον εις την πατρώαν μου γην ευφρόσυνον και ευδαίμονα βίον, τρέφων το ίδιον αίσθημα, από το οποίον κινούμενος ο Βασιλεύς ο πατήρ μου, πρώτος μεταξύ όλων των Μοναρχών, σας έδωκε χείρα βοηθείας εις τον υπέρ της ελευθερίας ηρωικόν σας αγώνα.

Με πλήρη πεποίθησιν αποτείνω την φωνήν μου προς εσάς, Έλληνες, και ζητώ να αφιερώσετε μοναδικώς εις το εξής, εν αδελφική αγάπη, τας δυνάμεις σας εκ συμφώνου με εμέ εις το κοινόν καλόν, και να μη στέρξετε ποτέ να αφανισθώσιν, εν τω μέσω των σπασμών και των σπαραγμών των εμφυλίων διχονοιών και της αναρχίας, τα αγαθά, όσα απεκτήσατε διά της ανδρίας σας, διά της εις τους κινδύνους καρτερίας σας, διά του προς την πατρίδα έρωτός σας, και διά του θάρρους σας εις την θείαν Πρόνοιαν, ουδέ να καταδεχθήτε να σπιλωθή από τας παραφοράς των χαμερπών παθών το όνομά σας, του οποίου τόσαι ηρωικαί πράξεις εγγυώνται την αθανασίαν. Όσον μεγάλοι και αν ήναι οι αγώνες, τους οποίους απαιτεί παρ’ ημών ο υψηλός ούτος σκοπός, η επιτυχία του μόνη θέλει μα- είναι πλουσιωτάτη ανταμοιβή.

Αναβαίνων τον θρόνον της Ελλάδος, δίδω την πάνδημον βεβαίωσιν του να προστατεύω ευσυνειδότως την θρησκείαν σας, να διατηρώ πιστώς τους νόμους, να διανέμεται η δικαιοσύνη προς ένα έκαστον, και να διαφυλάττω ακέραια διά. της θείας βοηθείας εναντίον οποιουδήτοτε την ανεξαρτησίαν σας, τας ελευθερίας σας και τα δικαιώματά σας.

Η πρώτη μου φροντίς θέλει είναι η ανόρθωσις και στερέωσις της κοινής ησυχίας και ευταξίας, ώστε να απολαμβανη καθείς εξ ίσου ανενοχλήτως και ανεπηρεάστως νόμιμον ασφάλειαν. Παραδίδων εις την λήθην τας εις το παρελθόν πολιτικάς παραφοράς, περιμένω πεποιθότως ότι έκαστος υμών, ω Έλληνες, να αποδώση εις το εξής την προσήκουσαν υποταγήν εις τους νόμους και εις τας Αρχάς τας επιτετραμμένας την τούτων εκτέλεσιν, και να επιστρέψη ειρηνικώς εις την εστίαν του. Τοιουτοτρόπως ελπίζω μετά βεβαιότητος, ότι θέλω ιδεί εμαυτόν απηλλαγμένον της θλιβεράς ανάγκης του να κάμω να καταδιωχθώσι με όλην την αυστηρότητα των νόμων οι ταράττοντες την κοινήν ησυχίαν και οι αποστάται.

Είθε η θεία πρόνοια να ευλογήση τους κοινούς ημών αγώνας, και να ευδοκήση να επανακμάση λαμπρότερον ο ωραίος ούτος τόπος, όστις καλύπτει την κόνιν των μεγίστων ανδρών και των μεγίστων πολιτών, των οποίων οι αρχαίοι χρόνοι αποτελούσι μίαν των ωραιοτέρων εποχών της ιστορίας,και του οποίου τόπου οι κάτοικοι εις τους τελευταίους καιρούς απέδειξαν εις τους συγχρόνους των ότι ο ηρωισμός και το ευγενές φρόνημα των αθανάτων προγόνων των δεν απεσβέσθησαν από τας καρδίας των

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.