Ενοχλούσε τους Αρχαίους Έλληνες η φαλάκρα; Έβαζαν περούκα;

13:47 6/2/2025 - Πηγή: Sportime

Η σχέση των αρχαίων Ελλήνων με τη φαλάκρα δεν ήταν απλή. Ανάλογα με την κοινωνική τάξη, την ηλικία και το επάγγελμα, η τριχόπτωση μπορούσε να θεωρηθεί είτε αδιάφορη είτε ανεπιθύμητη. Παρόλο που σε κάποιες περιπτώσεις η φαλάκρα συσχετιζόταν με τη σοφία, σε άλλες θεωρούνταν κάτι που έπρεπε να αντιμετωπιστεί. Επίσης, αν και η χρήση περούκας δεν ήταν συνηθισμένη, υπήρχαν περιπτώσεις όπου χρησιμοποιούνταν ψεύτικα μαλλιά.

Στους φιλοσόφους, τους ρήτορες και τους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής, η φαλάκρα δεν είχε αρνητική σημασία. Στην πραγματικότητα, φιλοσόφοι όπως ο Σωκράτης, ο Αριστοτέλης

και ο Ζήνων ο Κιτιεύς απεικονίζονται με αραιά ή καθόλου μαλλιά σε αγάλματα και προτομές. Αυτό δεν θεωρούνταν αδυναμία, αλλά αντιθέτως μπορούσε να ενισχύσει την εικόνα τους ως σοφών ανθρώπων, οι οποίοι είχαν αφιερώσει τη ζωή τους στη γνώση και όχι στην εξωτερική εμφάνιση. Σε πολλές περιπτώσεις, οι φαλακροί άνδρες εμφανίζονταν με πλούσια γενειάδα, κάτι που τους πρόσδιδε μια εικόνα ωριμότητας και πνευματικής υπεροχής.

Αντίθετα, για τους νεότερους άνδρες, τους πολεμιστές και τους αθλητές, η πλούσια κόμη ήταν σύμβολο δύναμης και ανδρισμού. Οι Σπαρτιάτες έδιναν μεγάλη σημασία στην κόμμωσή τους, ειδικά πριν από τη μάχη, καθώς τα μακριά και περιποιημένα μαλλιά θεωρούνταν ένδειξη ανδρείας και υπεροχής. Παρόμοια αντίληψη υπήρχε και στους αθλητές, οι οποίοι επιδίωκαν να διατηρούν μια εντυπωσιακή εξωτερική εμφάνιση, ενώ η τριχόπτωση δεν ήταν καλοδεχούμενη. Η ανάγκη για διατήρηση των μαλλιών φαίνεται και από τις συνταγές και τις θεραπείες που χρησιμοποιούσαν για την πρόληψη της φαλάκρας.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν διάφορες συνταγές για να καταπολεμήσουν την τριχόπτωση. Ο Ιπποκράτης είχε παρατηρήσει ότι όσοι άνδρες είχαν ευνουχιστεί δεν εμφάνιζαν φαλάκρα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι υπήρχε σχέση μεταξύ ανδρικών ορμονών και τριχόπτωσης. Σε πρακτικό επίπεδο, χρησιμοποιούσαν μείγματα από αλόη, λάδι, κρασί και βότανα όπως τιθύμαλλο για να ενισχύσουν την τριχοφυΐα. Μια άλλη πρακτική περιλάμβανε την επάλειψη του τριχωτού της κεφαλής με λίπος ζώων, όπως αρκούδας, ή ακόμα και ειδικές αλοιφές από σκουλήκια και άλλα φυσικά συστατικά.

Αν και δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη η χρήση περούκας, υπήρχαν ψεύτικα μαλλιά και πρόσθετα μαλλιών που χρησιμοποιούνταν σε ειδικές περιστάσεις. Για παράδειγμα, οι ηθοποιοί στο αρχαίο ελληνικό θέατρο συχνά φορούσαν περούκες ή ψεύτικα μαλλιά για να ενσαρκώσουν καλύτερα τους ρόλους τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, άτομα που ήθελαν να καλύψουν τη φαλάκρα τους μπορούσαν να καταφύγουν σε τέτοιες λύσεις, αλλά δεν ήταν ο κανόνας.

Η φαλάκρα στους αρχαίους Έλληνες είχε διαφορετική σημασία ανάλογα με το κοινωνικό πλαίσιο. Για τους σοφούς και τους φιλοσόφους, δεν αποτελούσε μειονέκτημα, ενώ για τους νέους άνδρες και τους πολεμιστές, η τριχόπτωση μπορούσε να είναι ανεπιθύμητη. Οι αρχαίοι Έλληνες αναζητούσαν τρόπους να την αντιμετωπίσουν, αλλά η χρήση περούκας δεν ήταν κοινή πρακτική, εκτός από το θέατρο ή συγκεκριμένες περιπτώσεις. Έτσι, αν και η φαλάκρα δεν ήταν ιδανική για όλους, δεν θεωρούνταν απαραίτητα στίγμα ή αδυναμία.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.