Γιατί στα περισσότερα αρχαία Ελληνικά αγάλματα λείπει η μύτη; Είχαν οι Αρχαίοι Έλληνες μύτη;

08:50 4/1/2025 - Πηγή: Sportime

Τα αρχαία ελληνικά αγάλματα αποτελούν σύμβολο της καλλιτεχνικής αριστείας και της φιλοσοφίας του κάλλους. Ωστόσο, ένα ερώτημα που γεννάται συχνά είναι γιατί πολλά από αυτά τα αγάλματα εμφανίζονται με κατεστραμμένες μύτες. Το φαινόμενο δεν είναι τυχαίο και έχει προκαλέσει έντονη επιστημονική συζήτηση. Ας εξετάσουμε τις πιθανές εξηγήσεις.

Πρώτον, η φθορά λόγω χρόνου είναι αναμφισβήτητος παράγοντας. Τα αγάλματα που φιλοτεχνήθηκαν από μάρμαρο ή χαλκό έχουν εκτεθεί στις καιρικές συνθήκες για αιώνες, γεγονός που οδήγησε στη φθορά των πιο προεξέχοντων σημείων τους, όπως η μύτη.

Δεύτερον,

η εσκεμμένη καταστροφή ήταν μια πρακτική που ακολουθήθηκε κατά τη διάρκεια κατακτήσεων ή αλλαγών πολιτισμών. Στην αρχαία Αίγυπτο, για παράδειγμα, υπήρχε η αντίληψη ότι η καταστροφή της μύτης ενός αγάλματος ακύρωνε τη δύναμη ή την ψυχή του. Αυτή η πρακτική επεκτάθηκε και στον ελληνικό κόσμο, ιδιαίτερα κατά τη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο.

Επιπλέον, τα θρησκευτικά κίνητρα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Οι χριστιανοί κατακτητές, για να αποδυναμώσουν τη λατρεία των “ειδώλων”, προχωρούσαν συχνά στην καταστροφή των προσώπων των αγαλμάτων, με τη μύτη να αποτελεί τον πιο ευάλωτο στόχο.

Παράλληλα, υπάρχει και η υπόθεση ότι καλλιτέχνες και τεχνίτες δεν έδιναν ιδιαίτερη σημασία στη δομική αντοχή της μύτης, καθώς τη θεωρούσαν λεπτομέρεια. Έτσι, ακόμα και μικροί κραδασμοί ή ατυχήματα κατά τη μεταφορά μπορούσαν να προκαλέσουν τη θραύση της.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί η αρχαιοκαπηλία, καθώς πολλοί σύγχρονοι συλλέκτες ή έμποροι τέχνης κατέστρεφαν τα αγάλματα για να αυξήσουν τη σπανιότητά τους, δημιουργώντας μεγαλύτερη εμπορική αξία.

Το φαινόμενο της έλλειψης της μύτης στα αγάλματα αποτελεί μια υπενθύμιση των ιστορικών περιπετειών που πέρασαν αυτά τα έργα τέχνης. Καθώς ανακαλύπτουμε νέες πληροφορίες, οι επιστήμονες συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν με το βάθος και τη σημασία αυτών των λεπτομερειών.

Και φυσικά, για να λύσουμε κάθε αμφιβολία, οι αρχαίοι Έλληνες είχαν μύτη – και μάλιστα εξαιρετική, αν κρίνουμε από τα αγάλματα που τους απεικονίζουν!

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.