Γκιαούρ Λιβαδειά: Η πόλη που οι Τούρκοι έτρεμαν πριν το 1821

10:02 23/4/2025 - Πηγή: Sportime

Οι Οθωμανοί τη φώναζαν «Γκιαούρ Λιβαδειά». Όχι γιατί ήταν μικρή ή απόμακρη, αλλά γιατί ήταν επικίνδυνη. Ήταν το προπύργιο του ελληνισμού στη Βοιωτία, μια πόλη με δικούς της άγραφους νόμους, οικονομική ισχύ και αρχοντιά που ούτε οι πασάδες δεν μπορούσαν να λυγίσουν.

Το 1820, τα πάντα στην πόλη αυτή έβραζαν. Η Φιλική Εταιρεία είχε ήδη απλώσει τα πλοκάμια της μέσα στα αρχοντικά, στα παζάρια και στα μοναστήρια. Οι πρόκριτοι της Λιβαδειάς, Νικόλαος Νάκος,

Ιωάννης Λογοθέτης και Ιωάννης Φίλων, είχαν ορκιστεί να σηκώσουν την σημαία της Επανάστασης. Κι όχι μόνο αυτό. Είχαν καταφέρει να αλλάξουν και τον βοεβόδα. Έδιωξαν τον Καρά Ισμαήλ Αγά με δωροδοκίες και τον αντικατέστησαν με τον πιο ευκολόπιστο Χασάν Αγά. Ήταν το πρώτο τους «χτύπημα».

Ο Διάκος είχε ήδη πάρει θέση. Ήταν ορισμένος από τους ίδιους τους προκρίτους να συντονίσει τα όπλα. Μαζί με τον Βασίλη Μπούσγο από την Αράχοβα έστησαν ενέδρα στο στενό του Ζεμενού. Το πρώτο βόλι είχε πέσει. Οι Τούρκοι σκοτώθηκαν. Και τότε ο Διάκος πήγε στον Χασάν Αγά και του είπε το αδιανόητο ψέμα: «Δεν ήμασταν εμείς. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έρχεται με δέκα χιλιάδες επαναστάτες». Ο Χασάν Αγά τρόμαξε. Τον άφησε να στρατολογήσει άντρες.

Οι πρόκριτοι φοβήθηκαν, προσπάθησαν να καθυστερήσουν. Ο Διάκος όμως προχώρησε μόνος του. Κατέλαβε τον λόφο του Προφήτη Ηλία, απέναντι από το κάστρο και τον Πύργο Ώρα, όπου είχαν κλειστεί οι Τούρκοι με ομήρους τους ίδιους τους Νάκο και Λογοθέτη. Στις 31 Μαρτίου η πόλη ήταν δική τους. Στις 13 Απριλίου και το κάστρο παραδόθηκε. Στην Αγία Παρασκευή έγινε δοξολογία. Η σημαία ευλογήθηκε. Η Λιβαδειά ήταν ελεύθερη.

Όμως δεν τελείωσε εκεί. Η πόλη άλλαζε χέρια ξανά και ξανά. Τούρκοι επέστρεψαν, έκαιγαν και έσφαζαν. Ομέρ Βρυώνης, Μαχμούτ Πασάς, στρατεύματα ανεβοκατέβαιναν. Η Λιβαδειά πλήρωνε το τίμημα της επανάστασης με αίμα, φωτιά και καταστροφή. Μέχρι που ήρθε το 1829. Η μάχη της Πέτρας σήμανε το τέλος της παρουσίας των Τούρκων στη Βοιωτία.

Η Λιβαδειά δεν ήταν ποτέ απλώς μια πόλη. Ήταν το σημείο πυροδότησης για την ανατολική Στερεά Ελλάδα. Με οικονομική ισχύ, αυτοδιοικητικά προνόμια, και μια αριστοκρατία που δεν λύγιζε. Γι’ αυτό την φώναζαν Γκιαούρ. Γιατί ήξεραν πως μέσα της έβραζε η σπίθα της εξέγερσης. Και πως όταν θα ανάψει, δεν θα μπορέσει κανείς να τη σβήσει.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.