Ήξερες γιατί τη λέμε τομάτα;

11:28 24/2/2025 - Πηγή: Sportime

Η τομάτα, το λαμπερό κόκκινο φρούτο που έχει γίνει βασικό στοιχείο της μεσογειακής κουζίνας, δεν ήταν πάντα γνωστή με αυτό το όνομα. Στην πραγματικότητα, η ιστορία της ονομασίας της είναι τόσο ενδιαφέρουσα όσο και η ίδια η διαδρομή της από την άγνωστη Νότια Αμερική στα πιάτα όλου του κόσμου.

Όταν οι Ισπανοί εξερευνητές έφτασαν στην Αμερική τον 16ο αιώνα, ανακάλυψαν ότι οι Αζτέκοι καλλιεργούσαν ένα περίεργο, ζουμερό φρούτο που ονόμαζαν xitomatl. Η λέξη αυτή, από τη γλώσσα Ναχουάτλ, σήμαινε «παχύ, σαρκώδες φρούτο». Οι Ισπανοί το υιοθέτησαν και το τροποποίησαν σε tomate, και έτσι η ονομασία

ταξίδεψε από τον Νέο Κόσμο στην Ευρώπη.

Παρά το νέο όνομα, η τομάτα δεν έγινε αμέσως αποδεκτή στην ευρωπαϊκή κουζίνα. Στην Ιταλία την αποκαλούσαν pomo d’oro, δηλαδή «χρυσό μήλο», καθώς οι πρώτες ποικιλίες που έφτασαν εκεί είχαν κιτρινωπή απόχρωση. Οι Γάλλοι την ονόμασαν pomme d’amour, δηλαδή «μήλο του έρωτα», πιστεύοντας ότι είχε αφροδισιακές ιδιότητες. Στη Μεσόγειο, όπου τελικά βρήκε τη μεγάλη της αγάπη, η λέξη tomate υιοθετήθηκε με μικρές παραλλαγές σε διάφορες γλώσσες.

Στα ελληνικά, η λέξη «τομάτα» προέρχεται από τη γαλλική ονομασία tomate, η οποία πέρασε απευθείας από τα ισπανικά. Ωστόσο, λόγω της επιρροής της ιταλικής γλώσσας στην Ελλάδα, η λέξη μετατράπηκε σταδιακά σε «ντομάτα», καθώς το ιταλικό pomodoro συνδυάστηκε φωνητικά με το tomate. Παρόλα αυτά, η παλαιότερη και πιο «γνήσια» ελληνική εκδοχή παραμένει η τομάτα.

Αν και σήμερα η λέξη «ντομάτα» είναι πιο διαδεδομένη στην καθημερινή χρήση, οι παλιότερες γενιές – και ιδίως οι γεωπόνοι – συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την «τομάτα». Όπως και να την πει κανείς, αυτό που έχει σημασία είναι η γεύση της, που συνεχίζει να εμπνέει αμέτρητες συνταγές σε όλο τον κόσμο.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.