Ήξερες τι είναι η Μάγκνα Κάρτα;

09:05 10/2/2025 - Πηγή: Sportime

Στις 15 Ιουνίου 1215, σε μια καταπράσινη πεδιάδα γνωστή ως Ράνιμιντ, κοντά στον ποταμό Τάμεση, ο βασιλιάς Ιωάννης της Αγγλίας, γνωστός και ως Ιωάννης ο Ακτήμων, βρέθηκε αντιμέτωπος με μια ομάδα δυσαρεστημένων βαρόνων. Αυτοί, εξοργισμένοι από την αυταρχική του διακυβέρνηση και την επιβολή υπερβολικών φόρων, τον ανάγκασαν να υπογράψει ένα έγγραφο που θα άφηνε ανεξίτηλο σημάδι στην ιστορία: τη Μάγκνα Κάρτα.

Η Μάγκνα Κάρτα, ή “Μεγάλη Χάρτα των Ελευθεριών”, ήταν αρχικά μια συνθήκη

ειρήνης μεταξύ του βασιλιά και των βαρόνων του. Αν και στόχευε κυρίως στην προστασία των φεουδαλικών δικαιωμάτων των ευγενών, οι διατάξεις της έθεσαν τα θεμέλια για την έννοια των ατομικών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Περιλάμβανε ρήτρες που διασφάλιζαν την ελευθερία της Εκκλησίας, την προστασία από αυθαίρετες φυλακίσεις και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.

Η ιστορία που οδήγησε στη δημιουργία αυτού του εγγράφου είναι γεμάτη εντάσεις και συγκρούσεις. Ο βασιλιάς Ιωάννης, προσπαθώντας να ανακτήσει τα εδάφη που είχε χάσει στη Γαλλία, επέβαλε βαριές φορολογίες στους βαρόνους και τον κλήρο, προκαλώντας γενική δυσαρέσκεια. Η αποτυχία του σε στρατιωτικές εκστρατείες και η σύγκρουσή του με τον Πάπα Ιννοκέντιο Γ’ επιδείνωσαν την κατάστασή του. Οι βαρόνοι, βλέποντας την αδυναμία του, ενώθηκαν και απαίτησαν την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους, οδηγώντας τελικά στην υπογραφή της Μάγκνα Κάρτα.

Αν και η Μάγκνα Κάρτα αρχικά δεν είχε την πρόθεση να επηρεάσει τις ευρύτερες μάζες, με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκε σε σύμβολο ελευθερίας και δικαιοσύνης. Κατά τον 17ο αιώνα, νομικοί όπως ο Σερ Έντουαρντ Κόουκ την επικαλέστηκαν για να περιορίσουν την εξουσία του μονάρχη και να προωθήσουν τα δικαιώματα των πολιτών. Οι αρχές της επηρέασαν σημαντικά έγγραφα όπως το Αμερικανικό Σύνταγμα και τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη στη Γαλλία.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, ενώ η Μάγκνα Κάρτα αρχικά επικεντρωνόταν στα δικαιώματα των ευγενών, οι διατάξεις της για τη νόμιμη διαδικασία και την προστασία από αυθαίρετες ενέργειες του κράτους αποτέλεσαν τη βάση για τη σύγχρονη έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ρήτρα που αναφέρει ότι κανένας ελεύθερος άνθρωπος δεν θα συλληφθεί ή θα φυλακιστεί χωρίς τη νόμιμη κρίση των ομοίων του ή σύμφωνα με τον νόμο της χώρας, αποτελεί πρόδρομο της σύγχρονης αρχής του habeas corpus.

Σήμερα, η κληρονομιά της Μάγκνα Κάρτα παραμένει ζωντανή. Αποτελεί υπενθύμιση ότι η εξουσία δεν είναι απόλυτη και ότι οι ηγέτες πρέπει να λογοδοτούν. Οι αρχές της συνεχίζουν να αποτελούν θεμέλιο για τα σύγχρονα νομικά συστήματα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπογραμμίζοντας τη διαχρονική αξία της στην προάσπιση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.