Ἀλέξιος Ε΄ Δούκας (Βιβλιοπαρουσίαση)

08:57 19/12/2024 - Πηγή: Sportime

Tό ἔτος 1202 ὁ πάπας Ἰννοκέντιος Γ’ θά δήλωνε μέ στόμφο ὅτι “οἱ Ἕλληνες ἔγιναν ἔνοχοι βαρυτάτων κατά τοῦ Θεοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας ἐγ­κλημάτων καί ἀπεποιοῦντο πεισματωδῶς νά ἀναγνωρίσωσι τήν κυριαρχίαν τῆς Ρώμης”. Τό ἑπόμενο ἔτος, ὁ δόγης τῆς Βενετίας Ἑρρῖκος Δάνδολος θά ἔλεγε μέ τήν σειρά του στούς Φράγκους ἄρχοντες:

“Κύριοι, στήν Ἑλλάδα ὑπάρχει μεγάλος πλοῦτος καί ἀφθονία σέ ὅλα τά ἀγαθά. Μέ μία καλή δικαιολογία θά μπορούσαμε νά πᾶμε ἐκεῖ καί νά ἀποκτήσουμε αὐτά τά ἀγαθά.” Αὐτοί ἦταν οἱ δύο κύριοι λόγοι γιά τούς ὁποίους οἱ βάρβαροι τῆς Δύσης ὀργάνωσαν τήν μοιραία Δ’ Σταυροφορία, ἡ ὁποία

οὐσιαστικά διέλυσε τήν χιλιόχρονη Ἑλληνική Αὐτοκρα­τορία καί ἔθεσε τίς βάσεις γιά τήν ὁριστική της κατάλυση ἀπό τούς βαρβάρους τῆς Ἀνατολῆς.

Ὁ πρῶτος λόγος ἦταν ἡ ἀνεξάρτητη πολιτική τοῦ Βυζαντίου καί ἡ ἀνυπακοή στίς ἐντολές τῆς Δύσης καί ὁ δεύτερος καί σημαντικότερος λόγος ἦταν ὁ πλοῦτος πού εἶχαν συγκεντρώσει οἱ Ἕλληνες ἐκείνη τήν ἐποχή, οἱ ὁποῖοι σύμφωνα μέ τόν Robert de Clari, “εἶχαν συγκεντρώσει στήν Κωνσταντινού­πολη τά δύο τρίτα τοῦ παγκόσμιου πλούτου.”

Τό παρόν βιβλίο φωτίζει μία ἀπό τίς πιό καταστροφικές περιόδους τοῦ Ἑλληνισμοῦ πού ἦταν ἡ πρώτη Ἅλωση τῆς Πόλης. Σύμφωνα μέ τόν ἱ­στορικό τῆς ἐποχῆς Νικήτα Χωνιάτη, οἱ ἡγεμόνες τῆς Αὐτοκρατορίας ἦταν μαλθακοί, τρυφηλοί καί ἐνδιαφέρονταν μόνο γιά τήν προσωπική τους ἀ­πόλαυση καί τόν πλουτισμό τους.

Πράγματι ἐκείνη ἡ περίοδος χαρακτηρίστηκε ἀπό τήν ἀνικανότητα τῶν αὐτοκρατόρων, τήν ἀνηθικότητα, τήν διαφθο­ρά καί τήν κάκιστη δημόσια διαχείριση, ἡ ὁποία ἄ­δειασε τό κρατικό θησαυροφυλάκιο καί ὁδήγησε τό κράτος σέ χρεοκοπία.

Τό πάλαι ποτέ πανίσχυρο Βυζαντινό κράτος δέν διέθετε οὔτε ἕνα πολεμικό πλοῖο καί ἡ στρατιωτική του ἰσχύς εἶχε μειωθεῖ στό ἐλάχιστο. Οἱ πολίτες μέ τήν σειρά τους δέν δι­έθεταν ἐθνικό φρόνημα καί εἶχαν ἐναποθέσει τίς ἐλπίδες γιά τήν ἄμυνα τῆς Βασιλεύουσας σέ ξένους μισθοφόρους!

Ἐπικρατοῦσε ἀναρχία καί ἠθική παραλυσία μέ χαρακτηριστικό παράδειγμα τήν ἄτακτη φυγή τοῦ βυζαντινοῦ στρατοῦ μπροστά ἀ­πό τά τείχη (Ἰούλιος 1203), ὅταν αὐτός βρέθηκε ἀν­τιμέτωπος μέ τόν στρατό τῶν σταυροφόρων.

Ἡ σημερινή ἐποχή ἔχει δυστυχῶς πολλές ὁ­μοιότητες μέ ἐκείνη τήν μακρινή περίοδο, ἀλλά δέν πρέπει νά ξεχνοῦμε ὅτι ἡ ἱστορία ὅσο παλαιά καί ἄν εἶναι, συνεχίζει καί ἐπαναλαβάνεται. Ἄς ἐλπίσουμε ἡ γενιά τῆς νεότατης συγγραφέως αὐτοῦ τοῦ πονήματος νά ἀνατρέψει τήν σήψη τῆς σύγχρονης πολιτικῆς σκηνῆς καί τήν κατάπτωση τῶν ἀξιῶν τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας, ὥστε νά μήν ὁδηγηθεῖ ἡ πατρίδα μας σέ νέα ἅλωση.

Ἀλέξιος Ε΄ Δούκας Μούρτζουφλος διαπραγματεύεται μέ τόν Δόγη Ἑνρῖκο Δάνδολο – ἔργο τοῦ Γκυστάβ Ντορέ. (Πηγή: wikipedia.org).

Κείμενο ἀπό τό ὀπισθόφυλλο τοῦ βιβλίου

Εὐαγγελία Κ. Λάππα,
Φοιτήτρια τοῦ τμήματος Ἱστορίας καί Ἀρχαιολογίας τοῦ Ε.Κ.Π.Α.

Μετά τόν θάνατο τοῦ Βασιλείου Β΄ τοῦ Βουλ­γαροκτόνου τό 1056, λόγω τῶν σφαλμάτων τῶν διαδόχων του, ἄρχισε ἡ σταδιακή παρακμή τῆς Ρωμανίας.

Τό 1071, ἡ μάχη τοῦ Μάντζικερτ, ἀλλά καί ἡ ἀνατροπή τοῦ Αὐτοκράτορος Ρωμανοῦ Δ΄ Διογένη, πού εἶχε προσπαθήσει νά σώσει τήν Ρωμανία, ὑ­πῆρξε ἡ ἀρχή τοῦ τέλους γιά τήν Αὐτοκρατορία.

Σέ αὐτές τίς ἐξαιρετικά δυσχερεῖς συνθῆκες καί ὑπό τόν φόβο τῆς ἅλωσης τῆς Κωνσταντινούπολης, ὁ Ἀλέξιος Ε΄ Δούκας κατέλαβε τόν θρόνο καί ἐπιχείρησε νά σώσει τήν Βασιλεύουσα. Παρ’ ὅλη τήν ἀπέλπιδα προσπάθειά του, ἔμελλε νά εἶναι ὁ τελευταῖος πού βασίλευσε τήν Ρωμανία, ὑπό τήν μορφή τῆς πάλαι ποτέ κραταιᾶς Αὐτοκρατορίας.

Σέ αὐτό τό βιβλίο, ἐπιχειρεῖται ἡ καταγραφή τοῦ βίου τοῦ Ἀλεξίου Ε΄ Δούκα, τοῦ ἐπονομαζό­μενου Μούρτζουφλου, βάσει πρωτογενῶν ἀλλά καί δευτερογενῶν πηγῶν. Παράλληλα, ἐπιχειρεῖται ἡ ἐξιστόρηση τῶν ἐξελίξεων, ὑπό τῶν ὁποίων ἔδρασε καί βασίλευσε, καί οἱ ὁποῖες κατέστησαν ἀναπόφευκτη τήν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς Σταυροφόρους στίς 13 Ἀπριλίου 1204.

Πορτρέτο τοῦ Ἀλεξίου Ε’ ἀπό ἕναν κώδικα τοῦ 15ου αἰώνα πού περιέχει ἕνα ἀντίγραφο τῶν Ἀποσπασμάτων τῆς Ἱστορίας τοῦ Ἰωάννη Ζωναρᾶ, (Πηγή: wikipedia.org).

Τό βιβλίο κυκλοφορεῖ ἀπό τίς Ἐκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ (https:// hellasbooks.gr) Δ/νσή Χάρ. Τρικούπη 14 (ἐντός τῆς στοᾶς). Τήλ. παραγγελιῶν 210 6440021 ἤ 210 3628976.

Ἐπίσης μπορεῖτε νά προμηθευτεῖτε τό βιβλίο, ἀπό ὅλα τα βιβλιοπωλεῖα πού συνεργάζονται μέ τίς ἐκδόσεις.

Βαγγέλης Λάσκαρης για το sportime.gr.