Μικρασιατική Καταστροφή: To άγνωστο ιαπωνικό πλοίο που έσωσε 825 Έλληνες

23:27 23/9/2021 - Πηγή: Sportime

Μικρασιατική Καταστροφή: Μία από τις αμέτρητες μαρτυρίες της αποφράδας εκείνης περιόδου έχει να κάνει με το ιαπωνικό πλοίο Τόκεϊ-Μαρού.

Η μία εκδοχή της ιστορίας, εκείνη με το θετικό πρόσημο, θέλει τον καπετάνιο και το πλήρωμα να παίρνουν την απόφαση περί σωτηρίας όσο το δυνατόν περισσότερων Ελλήνων και Αρμενίων.

Δηλαδή ότι μετέφεραν στο κατάστρωμα όλο το φορτίο από μετάξι και δαντέλα, που ήταν αποθηκευμένο στα αμπάρια, και χωρίς δισταγμό το έριξαν στη θάλασσα.

Σκοπός του πλοίου από την Ιαπωνία ήταν να

επιβιβάσει σε αυτό Έλληνες και Αρμένιους κυνηγημένους, εξ ου και η ελάφρυνση του βάρους.

Ο καπετάνιος απείλησε τους Τούρκους ότι θα προκαλούσε διπλωματικό επεισόδιο εάν δεν τον άφηναν να βοηθήσει τους πρόσφυγες.

Ο Τζορτζ Χόρτον, ο τότε Αμερικανός πρόξενος στη Σμύρνη, είχε στείλει σχετικό τηλεγράφημα στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.

«Ένα γιαπωνέζικο πλοίο πήρε μερικούς πρόσφυγες και άκουσα πως πέταξε το φορτίο του για τον σκοπό αυτό. Επιβάτες του πλοίου μιλούν για τη συγκινητικά ευγενική συμπεριφορά του ιαπωνικού πληρώματος», ανέφερε.

Στις 15 Οκτωβρίου 1922, η «Atlanta Journal-Constitution» ανέφερε: «Αντίθετα με τις ενέργειες κάθε άλλου πλοίου στη Σμύρνη, αυτό (δηλαδή το γιαπωνέζικο πλοίο) πήρε κάθε πρόσφυγα για τον οποίο θα μπορούσε να βρει χώρο πάνω στο σκάφος. Υπήρχε κι ένα φορτηγό πλοίο στο λιμάνι το οποίο έριξε όλο το φορτίο στη θάλασσα, πήρε τους υπόλοιπους πρόσφυγες και τους μετέφερε στον Πειραιά».

Στην εφημερίδα «The Boston Globe» της 21ης Οκτωβρίου 1922 η Αν Χάρλοου Μπιρτζ, σύζυγος του Χ. Μπιρτζ, καθηγητή του Διεθνούς Κολεγίου της Σμύρνης, έδωσε μια ακόμα μαρτυρία: «Οι απελπισμένοι πρόσφυγες βρίσκονταν στις αποβάθρες, το λιμάνι ήταν γεμάτο από άνδρες και γυναίκες που κολυμπούσαν με την ελπίδα να σωθούν. Στο λιμάνι εκείνη τη στιγμή ήταν ένα γιαπωνέζικο πλοίο, το οποίο μόλις είχε φθάσει φορτωμένο έως το κατάστρωμα με ένα πολύτιμο φορτίο από μετάξι, δαντέλες μεγάλης αξίας, χιλιάδων δολαρίων.

Ο Γιαπωνέζος καπετάνιος, όταν κατάλαβε την κατάσταση που επικρατούσε, δεν δίστασε. Ολόκληρο το φορτίο πετάχτηκε στα βρόμικα νερά του λιμανιού, ενώ το φορτηγό φορτώθηκε και γέμισε με όσες εκατοντάδες πρόσφυγες μπορούσε να μεταφέρει ασφαλείς στον Πειραιά και στις ελληνικές ακτές».

Η αναφορά του ανταποκριτή των «New York Times» στις 18 Σεπτεμβρίου λέει: «Την Πέμπτη υπήρχαν έξι ατμόπλοια στη Σμύρνη, για να μεταφέρουν τους πρόσφυγες. Eνα γιαπωνέζικο, δύο γαλλικά, ένα αμερικανικό και δύο ιταλικά. Το αμερικανικό και το γιαπωνέζικο πλοίο δέχθηκαν όλους τους πρόσφυγες, χωρίς να ελέγξουν τα χαρτιά τους, ενώ τα άλλα πλοία πήραν όσους είχαν διαβατήριο».

Βέβαια, υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος που έχει αρνητικό πρόσημο, διότι λέει ότι τα πραγματικά κίνητρα του καπετάνιου ήταν οικονομικά.

Όπως αναφέρει ο Σπυρίδων Κλαυδιανός στο βιβλίο του, «Σκηνές φρίκης από την Μικρασιατική τραγωδία», πέντε μέρες πριν οι Τούρκοι μπουν στη Σμύρνη, το Τόκεϊ-Μαρού άνοιξε τις πόρτες του στους πρώτους κατατρεγμένους Μικρασιάτες.

Η προκυμαία είχε γεμίσει από ανθρώπους με τις αποσκευές τους, απεγνωσμένους να προλάβουν να φύγουν. Το αντίτιμο της σωτηρίας όμως ήταν ακριβό. Οι πρώτοι επιβάτες του Τόκεϊ-Μαρού ακριβοπλήρωσαν τα ναύλα τους και μέσα σε λίγες ώρες αποβιβάστηκαν στην κοντινή Μυτιλήνη. Εκεί, ο Ιάπωνας καπετάνιος αποβίβασε το φορτίο του και δεν το πέταξε στη θάλασσα, όπως υποστηρίζει η επικρατούσα θεωρία.

Δύο μέρες αργότερα, επέστρεψε και πάλι στη Σμύρνη. Καθώς τα αμπάρια του ήταν πλέον άδεια, μπορούσε να επιβιβάσει πολύ περισσότερους ανθρώπους. Έτσι, ακολουθώντας την ίδια τακτική, γέμισε και πάλι το πλοίο του με κόσμο. Αυτή τη φορά κατευθύνθηκε προς τη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά.

Στις 8 του Σεπτέμβρη, πάνω στο Τόκεϊ-Μαρού, αποβιβάστηκαν στο λιμάνι του Πειραιά 1.600 πρόσφυγες. Ο Ιάπωνας έκανε πολλές διαδρομές, ήρθε σε αντιπαράθεση με τους κεμαλικούς και πράγματι, έσωσε χιλιάδες ανθρώπους από βέβαιο θάνατο. Με το αζημίωτο όμως.

Το ιαπωνικό φορτηγό ξαναγύρισε την επομένη της εισόδου των Τούρκων στη Σμύρνη, Κυριακή πρωί, για να παραλάβει νέα πλήθη κόσμου. Ο Ιάπωνας πλοίαρχος και ο άγνωστος πράκτορας του ιαπωνικού φαίνεται πως βρήκαν επικερδές το πείραμα και πύκνωσαν τη συγκοινωνία με την αγωνιούσα πόλη.

Επανερχόταν για τέταρτη φορά στο λιμάνι της Σμύρνης, και για τέταρτη φορά γέμιζε ως τα κατάρτια με απελπισμένο και πανικόβλητο κόσμο, που δόξαζε τον καπετάνιο και το πλήρωμα του ατμοπλοίου εκείνου που κατόρθωσε να σώσει τόσες ψυχές από το χωράφι του Τούρκου».

Βαγγέλης Λάσκαρης για το sportime.gr. - sportime.gr - Αθλητικό portal με όλα τα τελευταία αθλητικά νέα, ειδήσεις για όλα τα σπορ από την Ελλάδα και τον κόσμο