Πόσα όπλα παρέδωσε ο ΕΛΑΣ μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας;

10:56 5/2/2025 - Πηγή: Sportime

Η εικόνα ήταν πρωτόγνωρη. Χειμώνας του 1945, η Ελλάδα προσπαθεί να κλείσει τις πληγές της μετά τα αιματηρά Δεκεμβριανά. Η Συμφωνία της Βάρκιζας, που υπεγράφη στις 12 Φεβρουαρίου, είχε θέσει ως βασικό όρο τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ. Όμως, τα ερωτήματα ήταν πολλά: Θα παραδίδονταν πράγματι όλα τα όπλα; Ή μήπως η διαδικασία αυτή ήταν η αρχή ενός νέου κεφαλαίου σύγκρουσης;

Σύμφωνα με τους όρους της Συμφωνίας, ο ΕΛΑΣ

όφειλε να παραδώσει τουλάχιστον 41.500 τυφέκια, 1.050 οπλοπολυβόλα, 650 υποπολυβόλα, 315 πολυβόλα, 55 ομαδικούς όλμους, 107 ατομικούς όλμους, 32 πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων και 45 συσκευές ασυρμάτου. Όμως, όταν η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1945, τα νούμερα ξεπέρασαν τις προβλέψεις. Σε μια επίσημη, αλλά ταυτόχρονα τεταμένη ατμόσφαιρα, ο ΕΛΑΣ παρέδωσε: 100 πυροβόλα διαφόρων τύπων, 81 ομαδικούς όλμους, 138 ατομικούς όλμους, 419 πολυβόλα, 1.412 οπλοπολυβόλα, 713 αυτόματα τουφέκια, 48.953 τουφέκια και πιστόλια, 57 αντιαρματικά τουφέκια και 17 συσκευές ασυρμάτου.

Η παράδοση των όπλων δεν ήταν απλή υπόθεση. Για πολλούς αντάρτες, κάθε τουφέκι, κάθε σφαίρα, αντιπροσώπευε χρόνια αγώνα, αντίστασης και αίματος. Η πράξη του αφοπλισμού δεν ήταν απλώς στρατιωτική, αλλά βαθιά ψυχολογική. Οι μαχητές του ΕΛΑΣ δεν έβλεπαν τα όπλα ως απλά εργαλεία πολέμου, αλλά ως σύμβολα της ελευθερίας τους, του αγώνα κατά των κατακτητών και, πιο πρόσφατα, της σύγκρουσής τους με την κυβέρνηση και τις βρετανικές δυνάμεις.

Όμως, τα ερωτήματα δεν σταμάτησαν εκεί. Παρά το γεγονός ότι τα καταμετρημένα όπλα ξεπερνούσαν τα αρχικά υπολογισθέντα, πολλοί ιστορικοί εκτιμούν ότι σημαντικές ποσότητες οπλισμού αποκρύφτηκαν. Υπολογίζεται ότι χιλιάδες όπλα, πυρομαχικά και άλλα πολεμικά εφόδια μεταφέρθηκαν σε ασφαλείς τοποθεσίες, είτε σε απομακρυσμένα βουνά είτε σε υπόγεια κρύπτες. Αυτή η μυστική διατήρηση οπλισμού θα έπαιζε κρίσιμο ρόλο στα επόμενα χρόνια, κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου.

Η Συμφωνία της Βάρκιζας υποτίθεται ότι θα ήταν το τέλος των εχθροπραξιών και η αρχή μιας ειρηνικής πορείας για τη χώρα. Όμως, ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ δεν συνοδεύτηκε από πολιτική σταθερότητα. Αντιθέτως, άνοιξε την πόρτα σε ένα νέο κεφάλαιο αβεβαιότητας, φόβου και βίας. Οι διώξεις κατά των πρώην ανταρτών και η έντονη πολιτική πόλωση δεν άργησαν να οδηγήσουν σε νέα σύγκρουση.

Η παράδοση των όπλων της ΕΛΑΣ μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας δεν ήταν απλά ένα στρατιωτικό γεγονός. Ήταν μια στιγμή καμπής στην ελληνική ιστορία, ένα ορόσημο που σηματοδότησε το τέλος ενός πολέμου, αλλά και την αρχή ενός νέου, ακόμα πιο σκληρού.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.