Πότε και πώς ήρθε η πρώτη γάτα στην Ελλάδα;

00:43 15/4/2025 - Πηγή: Sportime

Δεν υπήρχαν πάντα γάτες στην Ελλάδα. Για αιώνες, οι κάτοικοι του Αιγαίου και της ηπειρωτικής χώρας δεν είχαν ιδέα τι είναι αυτό το ζώο με τα κατακόρυφα μάτια και την αινιγματική συμπεριφορά. Οι γάτες εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο πολύ αργότερα απ’ όσο φαντάζεται κανείς, και όταν ήρθαν, δεν ήρθαν μόνες.

Η εξημέρωση της γάτας δεν ξεκίνησε στην Αίγυπτο, όπως πολλοί πιστεύουν, αλλά περίπου το 7500 π.Χ. στη γόνιμη περιοχή της

Εγγύς Ανατολής, εκεί όπου οι πρώτοι γεωργοί αποθήκευαν σιτηρά που τράβηξαν ποντίκια —και αυτά με τη σειρά τους, τράβηξαν τις πρώτες άγριες γάτες. Σιγά σιγά, οι γάτες έγιναν σύμμαχοι του ανθρώπου στον αγώνα κατά των τρωκτικών. Χιλιάδες χρόνια αργότερα, αυτές οι πρώτες σχέσεις ταξίδεψαν με τους εμπόρους και τους ναυτικούς.

Η πρώτη επιβεβαιωμένη παρουσία οικιακής γάτας στην Ελλάδα εντοπίζεται περίπου το 1200 π.Χ. Πρόκειται για την εποχή των Μυκηναίων, των Φοινίκων και των μεγάλων ταξιδιών στη Μεσόγειο. Οι Φοίνικες έφεραν μαζί τους αυτά τα ζώα στα πλοία τους, χρησιμοποιώντας τα για τον έλεγχο των ποντικιών στο κατάστρωμα, αλλά και ως είδος συναλλαγής. Το εμπόριο με την Αίγυπτο βοήθησε στη διάδοση της γάτας, και σύντομα βρέθηκαν στα λιμάνια του Αιγαίου, στις Κυκλάδες και στην Πελοπόννησο.

Στην αρχαία Ελλάδα όμως, πριν την εξάπλωση των γατών, οι άνθρωποι είχαν για προστασία από τα τρωκτικά… νυφίτσες. Οι Έλληνες τις θεωρούσαν πιο αποτελεσματικές, αν και λιγότερο φιλικές. Ο Αριστοτέλης δεν ασχολείται σχεδόν καθόλου με τις γάτες, ενώ ο Ηρόδοτος που είδε γάτες στην Αίγυπτο, γράφει γι’ αυτές με θαυμασμό, σαν να βλέπει κάτι εξωτικό και πρωτοφανές.

Η διάδοση της γάτας στην ελληνική κοινωνία άργησε. Πέρασαν αιώνες μέχρι να θεωρηθεί οικείο ζώο. Κατά την κλασική περίοδο, σπανίζει στις τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά. Αντίθετα, σε νομίσματα της Μεγάλης Ελλάδας (νότια Ιταλία) εμφανίζεται πρώτη φορά η γάτα σε καλλιτεχνική απεικόνιση τον 5ο αιώνα π.Χ., παρέα με παιδιά που παίζουν μαζί της.

Οι Ρωμαίοι ήταν εκείνοι που έδωσαν στην γάτα τη θέση που κατέχει σήμερα. Κατά την αυτοκρατορική περίοδο, οι γάτες είχαν πια κερδίσει τον άνθρωπο με τη γοητεία και τη χρησιμότητά τους. Όταν το ρωμαϊκό εμπόριο και η στρατιωτική παρουσία έφτασαν στα ελληνικά λιμάνια, η γάτα ήταν ήδη ένα σύνηθες ζώο στα σπίτια, στις αποθήκες και στα πλοία. Ήταν θέμα χρόνου να γίνει κομμάτι και της ελληνικής καθημερινότητας.

Η πρώτη γάτα στην Ελλάδα, λοιπόν, δεν εμφανίστηκε με κάποιον βασιλιά, δεν την έφερε κάποια θεά, ούτε την αναφέρει η μυθολογία. Ήρθε ταπεινά, ανάμεσα σε εμπορεύματα, μπαχαρικά, κεραμικά και δούλους, με κάποιο καράβι που έδεσε σε ένα αιγαιοπελαγίτικο λιμάνι. Και από τότε δεν έφυγε ποτέ.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.