Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν γυναικείες φυλακές;

13:14 28/3/2025 - Πηγή: Sportime

Στην αρχαία Ελλάδα, το σύστημα φυλακών όπως το γνωρίζουμε σήμερα δεν υπήρχε με τη σύγχρονη έννοια. Οι φυλακές στην αρχαία Ελλάδα, ιδιαίτερα στην Αθήνα, δεν ήταν τόσο διαδεδομένες όσο στις σύγχρονες κοινωνίες, και η τιμωρία για τα εγκλήματα συνήθως περιλάμβανε πρόστιμα, εξορία, δημόσια διαπόμπευση, σωματικές ποινές ή ακόμα και θανατική ποινή, αντί για μακροχρόνια

φυλάκιση. Ωστόσο, υπήρχαν χώροι κράτησης, κυρίως για προσωρινή φυλάκιση, όπως για όσους περίμεναν δίκη ή εκτέλεση.

Δεν υπάρχουν σαφείς αρχαιολογικές ή γραπτές μαρτυρίες που να υποδεικνύουν την ύπαρξη αποκλειστικά γυναικείων φυλακών στην αρχαία Ελλάδα. Οι γυναίκες στην αρχαία ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα στην Αθήνα, είχαν περιορισμένη δημόσια παρουσία και ζούσαν κυρίως στον ιδιωτικό χώρο του οίκου. Όταν μια γυναίκα διέπραττε κάποιο αδίκημα, η τιμωρία της συνήθως δεν περιλάμβανε φυλάκιση, αλλά άλλες μορφές ποινής.

Η οικογένεια ή ο κηδεμόνας της (συνήθως ο πατέρας, ο σύζυγος ή ο αδελφός) μπορούσε να επιβάλει ποινές, όπως περιορισμό στο σπίτι.

Για αδικήματα όπως η μοιχεία, μια γυναίκα μπορούσε να υποστεί ταπείνωση, όπως το να ξυριστεί το κεφάλι της ή να εκτεθεί δημόσια.

Σε σοβαρά εγκλήματα, όπως η δολοφονία, η ποινή μπορούσε να είναι θάνατος (π.χ. με κώνειο, όπως στην περίπτωση του Σωκράτη) ή εξορία.

Στην Αθήνα υπήρχε το Δεσμωτήριο, ένας χώρος που χρησιμοποιούνταν για την προσωρινή κράτηση κατηγορουμένων, ανεξαρτήτως φύλου. Για παράδειγμα, ο Σωκράτης κρατήθηκε στο Δεσμωτήριο πριν από την εκτέλεσή του το 399 π.Χ., όπως περιγράφεται στον διάλογο του Πλάτωνα Κρίτων. Είναι πιθανό ότι γυναίκες που κατηγορούνταν για σοβαρά εγκλήματα (π.χ. ιεροσυλία ή φόνο) να κρατούνταν προσωρινά σε τέτοιους χώρους, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για μόνιμες φυλακές αποκλειστικά για γυναίκες.

Οι γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα σπάνια εμπλέκονταν σε εγκληματικές δραστηριότητες που θα οδηγούσαν σε φυλάκιση, λόγω του περιορισμένου ρόλου τους στη δημόσια ζωή. Όταν συνέβαινε κάτι τέτοιο, η τιμωρία τους συνήθως περνούσε από την οικογένεια ή την κοινότητα. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της μοιχείας, ο νόμος του Δράκοντα και αργότερα του Σόλωνα επέτρεπε στον σύζυγο να σκοτώσει τον εραστή της γυναίκας, ενώ η γυναίκα μπορούσε να διωχθεί από το σπίτι και να χάσει τα δικαιώματά της ως σύζυγος.

Στη Σπάρτη, όπου οι γυναίκες είχαν περισσότερη ελευθερία σε σχέση με την Αθήνα, δεν υπάρχουν επίσης ενδείξεις για γυναικείες φυλακές. Η Σπαρτιάτικη κοινωνία επικεντρωνόταν περισσότερο στην πειθαρχία και την κοινωνική τάξη, και οι ποινές ήταν συνήθως άμεσες και αυστηρές, χωρίς την ανάγκη για φυλακές.

Με βάση τις διαθέσιμες πηγές, δεν υπήρχαν αποκλειστικά γυναικείες φυλακές στην αρχαία Ελλάδα. Οι γυναίκες που διέπρατταν αδικήματα αντιμετώπιζαν άλλες μορφές τιμωρίας, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να κρατούνταν προσωρινά σε γενικούς χώρους κράτησης, όπως το Δεσμωτήριο, μαζί με άντρες. Το σύστημα δικαιοσύνης επικεντρωνόταν περισσότερο σε άμεσες ποινές παρά στη μακροχρόνια φυλάκιση.

Διονύσης Αντωνέλλος για το sportime.gr.