Τα 10 κοινά στοιχεία των δύο ανθρωπογενών καταστροφών πού ανέδειξαν την ανυπαρξία τού “επιτελικού Κράτους”

11:53 16/2/2025 - Πηγή: Sportime

Στην πολιτική, με την στενή και την ευρεία έννοια, η αλήθεια λάμπει μόνο όταν είναι βολική ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατά λάθος.

Χθες τα #Τέμπη λέγονταν #Μάτι (#Μάνδρα, #Βαρυμπόμπη, #Πάρνηθα, #Βόρεια_Εύβοια, #Έβρος, #Ρόδος, #…)

Αν βάλουμε στη σειρά τα τοπωνύμια των φυσικών, ανθρωπογενών, τεχνολογικών, σύνθετων και πολλαπλών καταστροφών που έχουν συμβεί, ή αφεθεί να εξελιχθούν στη χώρα τουλάχιστον κατά την τελευταία δεκαετία, δημιουργείται αναμφίβολα αυτός ο… #καταστροφικός_σιδηρόδρομος που δικαιολογεί τις αντιδράσεις εκατομμυρίων πολιτών, εκ των οποίων εκατοντάδες χιλιάδες βρέθηκαν

και ετοιμάζονται να ξαναβρεθούν σύντομα σε ευρωπαϊκούς δρόμους. Η χύτρα μες στην οποία βράζει η κοινωνία μαζί με τα θύματα και τους συγγενείς τους, έσκασε. Το καζάνι ξεχείλισε. Ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Οι κοινωνία κραυγάζει #Δεν_έχω_οξυγόνο …

Ας δούμε όμως, σύντομα και αναφορικά, πόσο πολύ συνδέονται, τόσο διαχειριστικά όσο και σημειολογικά, οι δύο περιπτώσεις των Τεμπών και τού Ματιού και τι πρέπει να σηματοδοτεί αυτή η σύνδεση στην νυν και την μελλοντική καθημερινότητα τού πολίτη. Ο πρωταρχικός κοινός παρονομαστής, είναι η παντελής αποτυχία εφαρμογής τού κανόνα τής “ελάχιστης προβλεπόμενης προνοητικότητας”.

Σημειώνω εδώ πως ούτε το Μάτι, και φυσικά, ούτε τα Τέμπη προσδιορίζονται με τεχνικούς κι επιστημονικούς όρους, ως φυσικές, αναπόφευκτες και τυχαίες καταστροφές.*

Ένα Κράτος (με την πρέπουσα διαχρονική έννοια) που θα ήθελε να σέβεται τον εαυτό του, ώστε να κερδίζει (ώστε και να απαιτεί) το σεβασμό των πολιτών του, θα έπρεπε δεκαετίες τώρα, να είναι προετοιμασμένο για τα Προ-καταστροφικά, τα Συν-καταστροφικά, και τα Μετα-καταστροφικά στάδια στην αντιμετώπιση κρίσεων και καταστροφών που επιφέρουν ανυπολόγιστο ανθρώπινο κόστος. Η παρουσία τού Κράτους, θα έπρεπε να προσδιορίζεται από μία κεντρική και περιφερειακή Πολιτική Προστασία -και όχι από την Προστασία των… Πολιτικών σε κεντρικό, ή περιφερειακό επίπεδο.

1. Και στις δύο περιπτώσεις τα περισσότερα θύματα απανθρακώθηκαν.

Τα πορίσματα των εμπειρογνωμόνων και τα αδιάσειστα στοιχεία έχουν περίτρανα αποδείξει ότι και στις δύο, ανόμοιες παρά ταύτα, καταστροφές ο θάνατος επήλθε από θερμικό κύμα, πυρόσφαιρα, ζωντανή φλόγα και καύση φυσικών υλών και υδρογονανθράκων, στην πλειοψηφία των πολιτών. Οι θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν επιτόπια, στο Μάτι από τις ταυτόχρονες εκρήξεις εκατοντάδων φιαλών και δεξαμενών γκαζιού, βενζίνης και πετρελαίου, χημικών υλικών από επίγειους κι εναέριους μετασχηματιστές κτλ. και στα Τέμπη από τις παράνομες ιδιαίτερες καύσιμες ύλες, ξεπέρασαν τους 800° κελσίου.

2. Οι καθοριστικές Συμβάσεις.

Και στις δύο περιπτώσεις καταφανές αίτιο τής ύπαρξης θυμάτων (και μάλιστα πολλών) έπαιξε η επί σειρά ετών σκανδαλώδης, και με έντονο άρωμα διαπλοκής, όχι απλά μόνο αναποτελεσματικότητας, η μη-εφαρμογή καθοριστικών Κρατικών Συμβάσεων οι οποίες θα είχαν αποτρέψει τον θάνατο στο σύνολο 161+ πολιτών και τον σοβαρό τραυματισμό εκατοντάδων περισσότερων: Στο Μάτι, η λεγόμενη Σύμβαση τού 112 και στα Τέμπη η γνωστή Σύμβαση 717.

3. Η αντιμετώπιση διορισμένων ανωτάτων δικαστικών λειτουργών στους συγγενείς των θυμάτων.

Στο Μάτι, ο τότε Εισαγγελέας τού Α.Π., Ι. Ντογιάκος, (του οποίου συγγενικό πρόσωπο συνδέεται με τα Τέμπη ως σύμβουλος τού τότε Υπ. Μεταφορών Κ. Καραμανλή) είπε στην Αθήνα και τη Βάσια Μουτάφη που κολυμπούσαν, στον Νότιο Ευβοϊκό, ώρες αβοήθητες και είδαν να πνίγονται μπροστά στα μάτια τους ο γιος και αδερφός και η στενή τους φίλη, «μήπως υπερβάλλεται με τις περιγραφές για τους θανάτους … και άλλωστε δεν προλαβαίνω τώρα να το αναγάγω σε κακούργημα…» (μπροστά στα μάτια μου), ενώ για τα Τέμπη η νυν Εισαγγελέας Α.Π., Γ. Αδειλίνη, είπε στην Μαρία Καρυστιανού, «πήγαινε να σε βοηθήσει η Εκκλησία»!… Καλά, το ξέρουμε ότι η Εκκλησία πράγματι αντικαθιστά το Κράτος και στηρίζει τη μισή Ελλάδα ποικιλοτρόπως. Μήπως να γίνει πρόταση στην Ιερά Σύνοδο να αναλάβει τον ΟΣΕ, και την Π.Π. ή ν’ αντικαταστήσει τον Άρειο Πάγο;

4. Ο αποκλεισμός των μαρτύρων-κλειδιά.

Αποκλειστικοί μάρτυρες-κλειδιά, κρίσιμοι αυτόπτες μάρτυρες, πρωταγωνιστές στη διάσωση συμπολιτών κι επιστήμονες, αποκλείστηκαν και στις δύο δίκες για το Μάτι καθώς επίσης, το ίδιο συνέβη ήδη και στην Εξεταστική για τα Τέμπη, ενώ αναμένεται το ίδιο μοτίβο να εφαρμοστεί και στη Δίκη.

5. Η επικίνδυνη καθυστέρηση διεξαγωγής των Δικών.

Για το Μάτι, η πρώτη Δίκη (που κατέληξε σε μία κοινώς ομολογούμενη παρωδία) ξεκίνησε 4 χρόνια μετά, και το 2024 η δεύτερη υπό την δαμόκλειο σπάθη τής παραγραφής. Η κατά συρροή ανθρωποκτονία δικάζεται ως πλημμέλημα μετά από πολύ αγώνα εισαγγελικών λειτουργών να κρατήσουν το έγκλημα υποβιβασμένο. Για τα Τέμπη, δεν υπάρχει ασφαλής πρόβλεψη ότι θα ξεκινήσει κάποια στιγμή αυτόν τον χρόνο, ανεξάρτητα από γενικές εξαγγελίες κυβερνητικών, και αυτό διότι βγαίνουν στο φως συνέχεια νέα σοβαρά οπτικοακουστικά στοιχεία τα οποία δεν θα εντάσσονταν στη δικογραφία. Επίσης, και για αυτό έγκλημα γίνεται αγώνας μεγάλος από τους ιθύνοντες να μην δικαστεί ως κακούργημα για κανέναν υπαίτιο απ’ ότι διαφαίνεται. Τέλος, θα ισχύσει και για τα Τέμπη, όπως και για Μάτι, η απαγόρευση μετάδοσης τής δικής; Η πρόβλεψη είναι, ναι.

6. Μη-ταυτοποιημένα ανθρώπινα μέλη.

Σχετικά με το Μάτι, στο νεκροτομείο Σχιστού και σε ανώνυμο τάφο στο Κοιμητήριο Νέας Μάκρης, και σχετικά με τα Τέμπη στο γνωστό οικόπεδο μπαζωμάτων στη Λάρισα, βρέθηκαν αταυτοποίητα ανθρώπινα μέλη, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι και στις δύο περιπτώσεις, τα θύματα ήταν περισσότερα. 104+ και 57+ λοιπόν.

7. Το… πάση φύσεως μπάζωμα.

Το κυριολεκτικό ή διαχειριστικό Μπάζωμα στοιχείων από τις Αρχές κυριάρχησε στο Μάτι και αποκορυφώθηκε στα Τέμπη, βλ. απόκρυψη στοιχείων από την Π.Υ., πλαστογραφίες σε έγγραφα και ηλεκτρονικά ημερολόγια αποφάσεων και κινήσεων των μέσων, κοπτοραπτική ηλεκτρονικών αρχείων, προσπάθεια εκβιασμού και απαξίωσης πραγματογνώμονα, αυτοαθώωση τού Λ.Σ. και τής Ε.Α., μοντάζ ηχητικών αρχείων από επικοινωνίες, χρήση μη-υπηρεσιακών κινητών, χαμένα βίντεο που βρίσκονται από ανύπαρκτους υπαλλήλους.

8. Αναβάθμιση και υπόθαλψη κατηγορουμένων και ηθικών αυτουργών.

Η πολιτική και υπηρεσιακή αναβάθμιση και η στήριξη πολιτικών και υπηρεσιακών υπευθύνων στιγμάτισε και στιγματίζει και τις δύο περιπτώσεις. Στο Μάτι, οι αρχηγοί τής Ε.Α. και της Π.Υ. απόλαυσαν ανερυθρίαστα αδικαιολόγητες προαγωγές ή τιμητικές αποστρατεύσεις, ενώ ο υπεύθυνος για το θάνατο τουλάχιστον 25 ανθρώπων που το σώμα ου τούς έστειλε κατευθείαν στο μέτωπο, επιβραβεύτηκε για το ότι «τα έκανε όλα τέλεια» με τη θέση Γεν. Γραμματέως, και μάλιστα τινός Υπουργείου; Της Προστασίας τού Πολίτη παρακαλώ! Ταυτόχρονα, ο ένας εκ των δύο μηχανοδηγών είχε τοποθετηθεί ρουσφετολογικά στη θέση αυτή, από μετάθεση ως αποθηκάριος τού Υπ. Παιδείας στο Υπ. Μεταφορών, και μετά από ένα γρήγορο σεμινάριο τοποθετήθηκε μόνος του σε νυχτερινή βάρδια. Ο δε ιθύνων και εμπλεκόμενος Υπουργός με τα Τέμπη, έχει «βολέψει» τις μισές Σέρρες στον ΟΣΕ και επανεξελέγη με επίσημη στήριξη τού κόμματός του. Μισή ντροπή δική του και μισή δική τους.
Μήπως εδώ είναι που ταιριάζει απόλυτα η προσωπική ευθύνη τού πολίτη; Μήπως η ψήφος μας στις εθνικές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές έχει αναχθεί πλέον σε ζήτημα ζωής και θανάτου; Ναι, εδώ και πολλά χρόνια.

9. “Προγραμματισμένα Δυστυχήματα”

Ο απλός πολίτης, ίσως δεν έχει καταλάβει τον βασικό κανόνα και το υπόβαθρο τέτοιον δυστυχημάτων. Είναι ο προγραμματισμός τους και η προκλητικότητα τους. Τα δυστυχήματα προγραμματίζονται, δεν συμβαίνουν απλά. Τα προγραμματίζει η απουσία πρόνοιας στον έλεγχο, την συχνή εκπαίδευση και τη συντήρηση των κοινωφελών υποδομών (προ-καταστροφικό στάδιο). Αυτή η έλλειψη πρόνοιας εκπορεύεται κυρίως, είτε απ’ την κυβερνητική ανεπάρκεια, είτε απ’ την διαφθορά.

10. Η τραγικότητα τής σημειολογίας – Άλλα θύματα, ίδιες απορίες

Βλέπουμε τους συγγενείς των θυμάτων στα Τεμπών να αναρωτιούνται με ακριβώς τα ίδια λόγια που αναρωτιόντουσαν οι συγγενείς των θυμάτων στο Μάτι, για τις συγκαλύψεις, την ανευθυνότητα, την ανεπάρκεια τις αναβαθμίσεις των εμπλεκομένων την απουσία Δικαιοσύνης. Μέχρι πότε θα παθαίνουμε deja-vus και θα θρηνούμε θύματα χωρίς κανένα απολύτως λόγο;

Δεν έχει τέλος, λοιπόν, η σημειολογική και η ουσιαστική σύνδεση των δύο καταστροφών με αυτό καθαυτό το Κράτος, ανεξάρτητα απ’ το αν το εφήμερο μανατζάρισμα ανήκει σ’ ένα κόμμα χθες, σ’ ένα άλλο σήμερα, ή σε μια Οικουμενική αύριο. Η πολιτική, και οι πολιτικοί, τού «πάμε κι όπου βγει» και του «απλά έκατσε στραβή στη βάρδια μου», είναι γέννημα θρέμμα όλων μας.

Εδώ είναι η απαρχή τής προσωπικής ευθύνης τού πολίτη. Γι’ αυτό και όλα τα υπόλοιπα, η καθημερινότητα, η ασφάλεια, οι πολιτικές αγκυλώσεις και…υποχρεώσεις στην κάλπη, η λαμογιά, το βόλεμα, η πάρτη μας, το ρουσφέτι, ο μιθριδατισμός, συνδέονται απόλυτα σαν τα συγκοινωνούντα δοχεία, κι όλα (θα συνεχίσουμε να) τα βρίσκουμε μπροστά μας.

Ήθελαν πολλοί στο Δήμο Μαραθώνα να ψηφίσουν Ψινάκη τότε “γιατί θα είχε πλάκα μετά…”. Είχε τελικά; Ο Δήμος δεν είχε καν γραφείο Πολιτικής Προστασίας. Στην Ραφήνα, υπήρχαν άνθρωποι που ξαναστήριξαν τον εριστικό υπόδικο για το Μάτι, τότε Δήμαρχο Μπουρνούς, που δεν ήξερε τι του γινόταν κατά τη διάρκεια τού ολοκαυτώματος και έδινε λάθος ενημέρωση με ψέματα την ώρα τής καταστροφής, (μπροστά στα μάτια μου). Να πιάσουμε και τους υπεύθυνους Περιφερειάρχες στην κεντρική Ελλάδα στη διαχείριση τού Ντάνιελ και των Τεμπών; Είναι γνωστά όλα αυτά, δεν νομίζω πως κομίζω… περιστέρια στην Πλατεία Συντάγματος.

Επειδή τα Τέμπη ακολούθησαν μετά από μία σωρεία πρωτοφανούς μεγέθους καταστροφών, που θα ζήλευε κι ο Νέρωνας, και κυρίως μετά τη Μάνδρα και το Μάτι, είχαν ήδη εξαχθεί πολύτιμα συμπεράσματα για το μοτίβο διαχείρισης που θα ακολουθούσε (και ακολουθήθηκε πράγματι απ’ τις δύο κυβερνήσεις), οι συγγενείς των θυμάτων “είχαν δει το έργο”. Το ότι αποφάσισαν να προσπαθήσουν να μην αφεθεί να καταλήξει (και) αυτό το έγκλημα ουσιαστικά ατιμώρητο, αποφάσισαν σαν ενεργοί πολίτες και άμεσα παθόντες, ν’ αγωνιστούν όλοι με τα μέσα που έχουν, και κυρίως με ότι έχει ο καθένας μέσα του. Αυτό κάνει και ο Σύλλογος των Τεμπών και η Μαρία Καρυστιανού, αυτό κάνει και ο Σύλλογος τού Ματιού και οι εκπρόσωποι του, πιο δυναμικά τώρα. Όλοι ενεργούν τα αυτονόητα στο όνομα των (επι)ζώντων και τεθνεώτων τους. ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΙΠΟΤΕ ΝΑ ΧΩΡΙΣΟΥΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ.

Επειδή τα Τέμπη προμηνύουν την πτώση των νυν, όπως και το Μάτι ήταν η πτώση των πρώην, εκείνοι που νομίζουν ότι έχουν να χωρίσουν κάτι, και κατηγορούν εξίσου τη μία ή την άλλη πλευρά για κομματική εκμετάλλευση, απλά επιβεβαιώνουν ότι έχουν οι ίδιοι τις κομματικές παρωπίδες (και συμφέροντα;) και ανήκουν φανατικά στη μία, ή την άλλη πλευρά.

Άμεση είναι η ανάγκη να συσταθεί Δίκτυο Πληγεισών Περιοχών, 2007+ στα πρότυπα τού Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων & Χωριών, 1940-1945 και να υπάρχει σύμπνοια, διεκδίκηση και άσκηση πίεσης για μία πραγματικά νέα Πολιτική Προστασία υπό συνεχή αξιολόγηση, (δεν είναι τού παρόντος να κάνουμε αναλυτικότερες προτάσεις, αλλά όποιος θέλει-όπου θέλει να μου το πει) έναντι σε ένα Κράτος που βλέπει τον θάνατο των πολιτών του καθημερινά με απάθεια και διαχειρίζεται τις κρίσεις με μοναδικό οδηγό το μπάζωμα των ευθυνών του, την ταυτόχρονη μεταφορά τους στον πολίτη και την διασπάθιση δημοσίου χρήματος με βιτρίνα ατελέσφορες εξαγγελίες κατόπιν, πάντα, εορτής.

Να τα ξαναπώ.

-Η ψήφος μας εδώ και χρόνια, είναι στην ουσία ζήτημα ζωής ή θανάτου (όλων μας) και η απαρχή τής προσωπικής μας ευθύνης.

-Η έννοια τής Πολιτικής Προστασίας πρέπει να μεταβληθεί, χθες, από προστασία των πολιτικών, σε αληθινή προστασία των πολιτών. Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από μία κρίση ή καταστροφή.

-Χρειαζόμαστε επιτέλους Κράτος και όχι ένα επιτελικό Κράτος γεμάτο από ανεπαρκείς και ρουσφετολογικά “επιτελικούς”.

*Ειδικά το Μάτι (και με αυτό εννοούμε ανεξαιρέτως όλες τις περιοχές οι οποίες βλήθηκαν την 23η Ιουλίου τού 2018), όσο κι αν κάποιοι πολιτικοί, καθηγητές και «ειδικοί» προσπάθησαν μετά μανίας να το εντάξουν στις φυσικές καταστροφές, αυτό δεν καθίσταται επιστημονικά δυνατό. Πρόκειται για μία καταστροφή η οποία είχε απ’ άκρη σ’ άκρη ανθρωπογενή χαρακτηριστικά. Ως προς τα αίτια, ήταν εμπρησμός, ως προς την αντιμετώπιση του ήταν ο ανεπαρκής τρόπος περιορισμού τής πυρκαγιάς από την Π.Υ. και ως προς την διαχείριση του η ελλιπέστατη αποτελεσματικότητα τής Π.Π. και της Ε.Α. που συνέτειναν στην αύξηση των θυμάτων. Αλλά και τα αιτιατά ήταν οι θάνατοι 104+ πολιτών, 57 εγκαυματιών με μόνιμες βλάβες, και πολλές εκατοντάδες με βαρύτερα ή ελαφρύτερα ψυχοσωματικά τραύματα. Μη-μετρήσιμη είναι και η ζημιά στην πανίδα, η οποία και αυτή φέρει ειδικό νομικό και περιβαλλοντικό βάρος. Το ότι στο διάβα της η πυρκαγιά κατέστρεψε χιλιάδες στρέμματα χλωρίδας και εκατοντάδες τεχνολογικές εγκαταστάσεις σε αποθήκες και σπίτια με δεξαμενές καυσίμων, γκαζιού, ξυλείας και άλλων χημικών με κοινωφελείς υποδομές την κατατάσσουν τελικά ως μία NaTech καταστροφή με ανθρωπογενή χαρακτηριστικά (περισσότερα στην Διατριβή μου στο ΕΚΠΑ, “Αστικές Πυρκαγιές: Η Διαχείριση τής Περίπτωσης “Mάτι”, Ελλάδα 23.7.2018 Ατομική Διάσωση και Επείγουσα Απομάκρυνση Πληθυσμού” που ανέδειξε όλα τα πραγματικά αίτια τού ολοκαυτώματος https://pergamos.lib.uoa.gr/…/frontend/el/browse/2940339 )

Ο Γιώργος Γ. Σπανός, ασχολείται ενεργά και ακαδημαϊκά με τα Logistics και την Πολιτική Προστασία από το 1999. Είναι συγγραφέας, μεταξύ άλλων, και τού βιβλίου «Φύγε Όπως Είσαι Μάτι 23.7.2018», το οποίο κυκλοφορεί σε δύο γλώσσες, ως e-book και ως audio book για κοινοφελείς σκοπούς. Το βιβλίο και η διατριβή του στο ΕΚΠΑ, έγιναν μέρος της δικογραφίας για το Μάτι.

Διονύσης Αντωνέλλος για το sportime.gr.