Τα 6 δευτερόλεπτα που έκριναν αν ο παππούς σου θα έμπαινε στην Αμερική ή έπρεπε να γυρίσει πίσω στην Ελλάδα. Τι σήμαιναν τα γράμματα E, X και L

21:57 3/3/2025 - Πηγή: Sportime

Όταν ο παππούς σου έφτασε στο Έλις Άιλαντ, κουρασμένος από το μακρύ ταξίδι με το πλοίο, δεν είχε ιδέα πως η τύχη του θα κρινόταν σε μόλις έξι δευτερόλεπτα. Έξι δευτερόλεπτα ήταν ο χρόνος που είχαν οι γιατροί για να τον εξετάσουν, να αποφασίσουν αν ήταν υγιής και ικανός να παραμείνει στις Ηνωμένες Πολιτείες ή αν θα έπρεπε να επιστρέψει στο καράβι που τον έφερε, για να γυρίσει πίσω στην Ελλάδα. Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως «six-second medical exam», καθόρισε τις ζωές εκατομμυρίων μεταναστών που πέρασαν από την

πύλη του Έλις Άιλαντ, το μεγαλύτερο κέντρο υποδοχής μεταναστών στην αμερικανική ιστορία.

Η εξέταση ξεκινούσε από τη στιγμή που ο μετανάστης ανέβαινε τις σκάλες προς την κεντρική αίθουσα καταγραφής. Γιατροί παρακολουθούσαν διακριτικά τον τρόπο που περπατούσε, αν δυσκολευόταν να ανέβει, αν έδειχνε κουρασμένος, ασθενικός ή αν είχε οποιαδήποτε εμφανή αναπηρία. Αν όλα φαίνονταν καλά, περνούσε απαρατήρητος και προχωρούσε προς τη συνέντευξη με τους υπαλλήλους της μετανάστευσης. Αν όμως κάτι τους προβλημάτιζε, ένας γιατρός του έκανε νόημα να σταματήσει για πιο λεπτομερή εξέταση. Και τότε εμφανίζονταν τα γράμματα – τα μυστικά σύμβολα που μπορούσαν να σημάνουν ελπίδα ή απόγνωση.

Ένα από τα πιο τρομακτικά γράμματα που μπορούσε να βρει κάποιος πάνω στα ρούχα του ήταν το “E”. Σήμαινε eye disease, δηλαδή πρόβλημα στα μάτια. Η πιο κοινή πάθηση που έψαχναν ήταν η τραχώμα, μια μεταδοτική ασθένεια που μπορούσε να οδηγήσει σε τύφλωση. Οι γιατροί χρησιμοποιούσαν ένα ειδικό γυριστό εργαλείο για να ανασηκώσουν το βλέφαρο και να δουν αν υπήρχαν σημάδια μόλυνσης. Αν εντόπιζαν τραχώμα, η μοίρα του μετανάστη ήταν σχεδόν σίγουρη: αποκλεισμός και απέλαση. Ο παππούς σου μπορεί να είχε περάσει εβδομάδες μέσα στο καράβι ονειρευόμενος μια νέα ζωή στην Αμερική, μόνο και μόνο για να του πουν πως έπρεπε να επιστρέψει πίσω στην Ελλάδα επειδή τα μάτια του δεν ήταν εντελώς υγιή.

Ακόμα χειρότερο ήταν το γράμμα “X”, που υποδήλωνε mental defect, δηλαδή διανοητική αναπηρία ή ψυχική διαταραχή. Οι γιατροί έκαναν απλές ερωτήσεις, όπως να μετρήσει ο μετανάστης από το ένα ως το δέκα ή να αντιγράψει ένα απλό σχήμα σε ένα κομμάτι χαρτί. Αν κάποιος αδυνατούσε να απαντήσει σωστά ή φαινόταν «περίεργος» στα μάτια των επιθεωρητών, το μέλλον του ήταν αβέβαιο. Συχνά τον κρατούσαν για περαιτέρω αξιολόγηση, όπου υποβαλλόταν σε περισσότερες ερωτήσεις και παρακολουθούσαν τη συμπεριφορά του. Για πολλούς, το “X” σήμαινε το τέλος του αμερικανικού ονείρου πριν καν αρχίσει.

Το γράμμα “L” σήμαινε lameness, δηλαδή χωλότητα ή σωματική αναπηρία. Αν κάποιος είχε τραυματισμό στο πόδι, γενετική δυσμορφία ή ακόμα και αν απλώς φαινόταν αδύναμος, μπορούσε να βρεθεί με ένα «L» στα ρούχα του. Η Αμερική ήθελε μετανάστες ικανούς να δουλέψουν, όχι άτομα που θα μπορούσαν να γίνουν βάρος για το κράτος. Αν η αναπηρία του μετανάστη θεωρούταν αρκετά σοβαρή, του απαγορευόταν η είσοδος.

Όμως, υπήρχε πάντα μια αχτίδα ελπίδας. Όσοι έφεραν γράμματα πάνω στα ρούχα τους δεν αποκλείονταν αυτόματα. Είχαν το δικαίωμα να περάσουν από περαιτέρω ιατρική εξέταση, να ζητήσουν γνώμη δεύτερου γιατρού ή ακόμα και να βρουν έναν χορηγό – κάποιον συγγενή ή εργοδότη που εγγυόταν πως θα τους φρόντιζε. Πολλοί Έλληνες κατάφεραν να παρακάμψουν τους αυστηρούς κανόνες χάρη σε οικογενειακές συνδέσεις και την αλληλεγγύη της ομογένειας.

Τα έξι δευτερόλεπτα στο Έλις Άιλαντ έκριναν τη μοίρα χιλιάδων Ελλήνων. Όσοι πέρασαν τις εξετάσεις άφησαν πίσω τους το παλιό τους όνομα, συχνά άλλαξαν την ταυτότητά τους για να ταιριάξουν στην αμερικανική κοινωνία, και ξεκίνησαν από το μηδέν σε μια χώρα γεμάτη ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις. Και όσοι απέτυχαν, επέστρεψαν στην πατρίδα με άδεια χέρια, κουβαλώντας το βάρος μιας αποτυχίας που δεν εξαρτιόταν από τους ίδιους, αλλά από έξι βιαστικά δευτερόλεπτα και ένα γράμμα γραμμένο με κιμωλία.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.