Τι είναι τα ασανσέρ Σαββάτου και γιατί υπάρχουν;

14:04 4/3/2025 - Πηγή: Sportime

Σε ορισμένα μέρη του κόσμου, ιδιαίτερα όπου υπάρχουν μεγάλες εβραϊκές κοινότητες, μπορεί να συναντήσεις έναν διαφορετικό τύπο ανελκυστήρα: τα ασανσέρ Σαββάτου ή Shabbat elevators. Αυτά τα ασανσέρ έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να επιτρέπουν στους παραδοσιακά θρησκευόμενους Εβραίους να τα χρησιμοποιούν χωρίς να παραβιάζουν τους αυστηρούς κανόνες του Σαββάτου (Shabbat), που απαγορεύουν τη χρήση ηλεκτρονικών διακοπτών.

Ο εβραϊκός νόμος ορίζει ότι το Σάββατο, οι πιστοί πρέπει να απέχουν από κάθε μορφή “εργασίας” (melacha), μια κατηγορία που περιλαμβάνει τη δημιουργία

φωτιάς ή σπινθήρων. Στη σύγχρονη εποχή, αυτή η απαγόρευση έχει επεκταθεί και στη χρήση ηλεκτρικών διακοπτών, καθώς το άναμμα ενός λαμπτήρα ή το πάτημα ενός κουμπιού μπορεί να θεωρηθεί ως παραβίαση αυτής της αρχής. Επειδή τα ασανσέρ απαιτούν την πίεση κουμπιών για τη λειτουργία τους, οι πιστοί Εβραίοι αντιμετωπίζουν το δίλημμα του πώς να χρησιμοποιούν τους ανελκυστήρες χωρίς να παραβιάζουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.

Η λύση είναι τα ασανσέρ Σαββάτου, τα οποία λειτουργούν σε αυτόματο πρόγραμμα, ώστε οι επιβάτες να μην χρειάζεται να πατήσουν κουμπιά. Αντί να περιμένουν κάποιον να καλέσει τον ανελκυστήρα και να επιλέξει όροφο, αυτά τα ασανσέρ κινούνται συνεχώς, σταματώντας σε κάθε όροφο ή σε συγκεκριμένους ορόφους, επιτρέποντας στους επιβάτες να επιβιβαστούν και να αποβιβαστούν χωρίς να χρειάζεται να αλληλεπιδράσουν με το σύστημα.

Τα ασανσέρ αυτά υπάρχουν κυρίως σε περιοχές με μεγάλες εβραϊκές κοινότητες, όπως το Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Ουκρανία και η Αργεντινή. Συχνά εγκαθίστανται σε ξενοδοχεία, νοσοκομεία, δημόσια κτίρια και πολυκατοικίες όπου κατοικούν παραδοσιακά θρησκευόμενοι Εβραίοι. Στο Ισραήλ, η Κνεσέτ (Βουλή) ψήφισε το 2001 έναν ειδικό νόμο, ο οποίος υποχρεώνει όλα τα κτίρια με περισσότερους από έναν ανελκυστήρες να διαθέτουν τουλάχιστον έναν εξοπλισμένο με Shabbat mode.

Ωστόσο, η χρήση των ασανσέρ Σαββάτου δεν είναι οικουμενικά αποδεκτή από όλες τις εβραϊκές κοινότητες. Το 2009, μια ομάδα Χαρεδικών ραβίνων, υπό την ηγεσία του Ραβίνου Γιοσέφ Σαλόμ Ελιάσιβ, εξέδωσε θρησκευτική απαγόρευση στη χρήση αυτών των ανελκυστήρων, θεωρώντας ότι παραβιάζουν την ουσία της αργίας του Σαββάτου. Υπάρχει επίσης διχογνωμία για το κατά πόσο επιτρέπεται σε έναν μη Εβραίο να πατάει τα κουμπιά για έναν Εβραίο (γνωστός ως “Shabbos goy”), κάτι που οι αυστηρότεροι ραβίνοι δεν αποδέχονται.

Παρά τις διαφωνίες, τα ασανσέρ Σαββάτου συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ευρέως, καθώς επιτρέπουν σε όσους ακολουθούν τις θρησκευτικές παραδόσεις να μετακινούνται με άνεση το Σάββατο χωρίς να ανησυχούν ότι θα παραβιάσουν τον νόμο. Είναι ένα παράδειγμα του πώς η τεχνολογία μπορεί να προσαρμοστεί ώστε να σέβεται τις παραδόσεις, προσφέροντας ταυτόχρονα πρακτικές λύσεις στην καθημερινότητα των ανθρώπων.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.