Τι έπαθαν οι σεισμολόγοι που έκαναν λάθος στις προβλέψεις τους για τον καταστροφικό σεισμό της Λ’ Άκουιλα

10:29 5/3/2025 - Πηγή: Sportime

Η νύχτα της 6ης Απριλίου 2009 ξεκίνησε σαν κάθε άλλη στη Λ’ Άκουιλα, μια ιστορική πόλη της κεντρικής Ιταλίας, με τους κατοίκους να επιστρέφουν στα σπίτια τους μετά από μια σειρά μικρών σεισμών που είχαν προηγηθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Πολλοί ανησυχούσαν, κάποιοι σκέφτηκαν να κοιμηθούν έξω, αλλά οι επίσημες διαβεβαιώσεις ήταν καθησυχαστικές. Οι ειδικοί είχαν ήδη συναντηθεί, είχαν αξιολογήσει τα δεδομένα και είχαν δηλώσει ότι οι μικροσεισμοί δεν ήταν προάγγελος μεγαλύτερης καταστροφής. Μέχρι που,

στις 3:32 τα ξημερώματα, η γη σείστηκε βίαια. Το έδαφος ράγισε, κτίρια κατέρρευσαν, η σιωπή της νύχτας διαλύθηκε από κραυγές και συντρίμμια. Ο σεισμός μεγέθους 6,3 Ρίχτερ κατέστρεψε το ιστορικό κέντρο της πόλης και σκότωσε 309 ανθρώπους.

Οι κατηγορίες δεν άργησαν να εμφανιστούν. Οργισμένοι συγγενείς των θυμάτων στράφηκαν κατά των ειδικών που, μόλις λίγες ημέρες πριν, είχαν καθησυχάσει τον κόσμο. Έξι διακεκριμένοι σεισμολόγοι και ένας δημόσιος αξιωματούχος βρέθηκαν στο στόχαστρο της δικαιοσύνης. Η κατηγορία ήταν βαριά: ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Δεν ήταν ότι δεν είχαν προβλέψει τον σεισμό, αλλά ότι είχαν μεταφέρει μια αίσθηση ασφάλειας στους κατοίκους, οι οποίοι, αν είχαν προειδοποιηθεί με διαφορετικό τρόπο, ίσως να είχαν επιλέξει να μείνουν έξω εκείνη τη νύχτα.

Η δίκη έγινε παγκόσμιο θέμα. Για πρώτη φορά στην ιστορία, επιστήμονες διώκονταν ποινικά για μια φυσική καταστροφή. Οι συνήγοροι υπεράσπισης τόνιζαν ότι η σεισμολογία δεν είναι ακριβής επιστήμη, ότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει έναν σεισμό με σιγουριά. Όμως, οι κατήγοροι αντέτειναν ότι το πρόβλημα δεν ήταν η αδυναμία πρόβλεψης, αλλά ο τρόπος με τον οποίο οι ειδικοί επικοινώνησαν τον κίνδυνο. Σε μια συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση της επιστημονικής επιτροπής, ένας από τους κατηγορούμενους είχε πει ότι οι κάτοικοι δεν χρειάζεται να ανησυχούν, ότι οι συνεχείς μικροσεισμοί μπορούσαν ακόμα και να εκτονώσουν την ενέργεια της γης. Πολλοί το θεώρησαν εγγύηση πως τίποτα σοβαρό δεν θα συνέβαινε.

Το 2012 ήρθε η πρωτόδικη απόφαση: έξι χρόνια φυλάκισης για όλους. Η ετυμηγορία σόκαρε την επιστημονική κοινότητα. Καθηγητές σεισμολογίας, πανεπιστήμια και διεθνείς οργανισμοί αντέδρασαν έντονα, δηλώνοντας ότι η καταδίκη των επιστημόνων για την αδυναμία της επιστήμης να προβλέψει σεισμούς ήταν επικίνδυνο προηγούμενο. Η υπόθεση έφτασε στο εφετείο, το οποίο ανέτρεψε την πρωτόδικη απόφαση για τους έξι επιστήμονες, αναγνωρίζοντας ότι η ευθύνη τους ήταν περιορισμένη. Μόνο ένας, ο δημόσιος αξιωματούχος που είχε δώσει τις πιο καθησυχαστικές δηλώσεις, κρίθηκε τελικά ένοχος και καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκισης.

Η υπόθεση των σεισμολόγων της Λ’ Άκουιλα έγινε σημείο αναφοράς στη διαχείριση κρίσεων και στην επικοινωνία κινδύνου. Δεν ήταν μια απλή δικαστική διαμάχη, αλλά ένα δίδαγμα για το πώς οι επιστήμονες και οι αρχές πρέπει να μεταδίδουν πληροφορίες στο κοινό. Σήμερα, η σεισμολογία συνεχίζει να εξελίσσεται, αλλά η ακριβής πρόβλεψη των σεισμών παραμένει αδύνατη. Αυτό που άλλαξε είναι η συνειδητοποίηση ότι, σε καταστάσεις αβεβαιότητας, η σωστή επικοινωνία μπορεί να είναι εξίσου σημαντική με την επιστημονική ακρίβεια.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.