Τι πάθαινε όποιος δεν ήθελε να φάει μέλανα ζωμό; Τι είχε και ήταν τόσο αηδιαστικός που πολλοί δεν τον άντεχαν;

Ο μέλανας ζωμός είναι ίσως το πιο διάσημο φαγητό της αρχαίας Σπάρτης, όχι γιατί ήταν γαστρονομικό θαύμα, αλλά γιατί ήταν τόσο δυσάρεστο που λίγοι μπορούσαν να το καταπιούν χωρίς να μορφάσουν. Περιγραφές της εποχής λένε πως ακόμα και οι πιο σκληροί πολεμιστές τον έτρωγαν περισσότερο από υποχρέωση παρά από ευχαρίστηση. Ξένοι που τον δοκίμαζαν τον έβρισκαν σχεδόν αηδιαστικό, ενώ υπήρχε η φήμη ότι όποιος δεν ήθελε να τον φάει αντιμετώπιζε συνέπειες, αφού στη Σπάρτη η τήρηση των εθίμων ήταν αυστηρή και η διατροφή μέρος της στρατιωτικής πειθαρχίας.

Τι περιείχε και γιατί ήταν τόσο άσχημος στη

γεύση
Η συνταγή του μέλανα ζωμού δεν ήταν περίπλοκη, αλλά τα υλικά του τον έκαναν έναν από τους πιο ιδιόρρυθμους ζωμούς της ιστορίας. Περιείχε αίμα χοίρου, ξύδι, αλάτι και βραστό χοιρινό κρέας. Το αίμα έδινε στο φαγητό το χαρακτηριστικό σκούρο χρώμα, από όπου πήρε και το όνομά του. Το ξύδι χρησιμοποιούνταν για να εμποδίζει το αίμα να πήξει, αλλά δεν ήταν αρκετό για να κάνει τη γεύση πιο ευχάριστη. Το αποτέλεσμα ήταν ένας πηχτός, σκοτεινός ζωμός με δυνατή, μεταλλική γεύση και βαριά μυρωδιά.

Η πιο γνωστή αντίδραση σε αυτό το φαγητό έρχεται από έναν Συβαρίτη, έναν πολίτη της Συβάρεως, μιας πλούσιας και καλοφαγάδικης ελληνικής πόλης. Όταν δοκίμασε τον μέλανα ζωμό, φέρεται να είπε: «Τώρα καταλαβαίνω γιατί οι Σπαρτιάτες δεν φοβούνται τον θάνατο!»—υπονοώντας πως η ζωή με τέτοια διατροφή δεν είχε και πολλά να προσφέρει.

Τι συνέβαινε αν κάποιος αρνούνταν να τον φάει
Στη Σπάρτη, η κοινή διατροφή ήταν μέρος της στρατιωτικής εκπαίδευσης και της πειθαρχίας. Ο μέλανας ζωμός δεν ήταν απλά ένα φαγητό, αλλά μια δοκιμασία αντοχής. Όποιος δεν τον έτρωγε έδειχνε αδυναμία, κάτι που στη Σπάρτη δεν ήταν αποδεκτό. Για τους Σπαρτιάτες, η διατροφή ήταν λιτή και αυστηρή γιατί πίστευαν ότι οι πολυτέλειες χαλάρωναν το σώμα και το πνεύμα.

Αν κάποιος αρνούνταν να φάει τον ζωμό, δεν θα τιμωρούνταν επίσημα, αλλά μπορούσε να θεωρηθεί κακομαθημένος ή ακατάλληλος για τη σκληρή σπαρτιατική ζωή. Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την εικόνα του μέσα στην κοινότητα και, σε ακραίες περιπτώσεις, να τον οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση. Για τους νέους Σπαρτιάτες που εκπαιδεύονταν στο στρατόπεδο της Αγωγής, η άρνηση να φάνε το φαγητό που τους δινόταν ήταν αδιανόητη.

Ο μέλανας ζωμός μπορεί να ήταν άγευστος, αλλά συμβόλιζε το σπαρτιατικό πνεύμα: αυστηρότητα, αντοχή και πειθαρχία. Και όσοι ήθελαν να ζήσουν στη Σπάρτη, έπρεπε να τον αποδεχτούν—είτε τους άρεσε είτε όχι.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords
Τυχαία Θέματα